Matchfixing in het basketbal: spelers verdacht van opzettelijk verliezen vier wedstrijden
Meerdere oud-basketballers van eredivisieclub Aris uit Leeuwarden worden verdacht van het opzettelijk verliezen van vier wedstrijden in het voorjaar van 2019. Het vermoeden is dat ze samenwerkten met Koreaanse gokkers. Die hadden tienduizenden euro's op de wedstrijden ingezet, blijkt uit onderzoek van de NOS.
Het gaat om een unieke zaak voor de Nederlandse sportwereld. Niet eerder werd een team verdacht van het manipuleren van zo veel wedstrijden in een seizoen.
De afgelopen anderhalf jaar heeft het Instituut Sportrechtspraak (ISR) - dat namens sportbonden integriteitsonderzoeken doet - in het geheim onderzoek gedaan in deze zaak. "Er is een redelijk vermoeden dat er matchfixing heeft plaatsgevonden", bevestigt bestuurslid Peter Vogelzang. Toch heeft het ISR deze week besloten de zaak stil te leggen. Het instituut zegt te weinig geld en bevoegdheden te hebben voor verder onderzoek.
Details over het onderzoek wil het ISR niet prijsgeven, maar uit gesprekken die de NOS voerde met spelers, coaches, matchfixingexperts en andere betrokkenen blijkt hoe serieus de verdenkingen zijn.
Vier spelers gehoord
Vier spelers, allen met een buitenlandse nationaliteit, zijn afgelopen zomer gehoord door ISR-onderzoekers. Drie van hen speelden de verdachte wedstrijden ver onder hun normale niveau, zo blijkt uit de wedstrijdstatistieken, terwijl de rest van het team zoals gebruikelijk presteerde. De spelers spreken tegenover de NOS tegen dat ze bewust hebben verloren.
Een van de ondervraagde spelers is een Amerikaan die kort daarvoor drie jaar op het hoogste niveau in Zuid-Korea basketbalde. Tijdens een van die seizoenen, in 2015, raakte de Koreaanse competitie verwikkeld in een matchfixingschandaal waarbij verschillende spelers en een coach werden geschorst. De Amerikaan werd toen niet verdacht.
De club en de toenmalige coaches laten weten geen vermoedens van matchfixing te hebben gehad. De directie van Aris zit met de zaak in de maag. "Wij staan voor een eerlijke sport. Als je dan dit nieuws krijgt, is dit een klap in het gezicht."
Tony van den Bosch was de coach van Aris in het seizoen 2018-2019. Het irriteerde hem destijds al mateloos dat zijn team zo wisselvallig speelde:
De NOS vroeg drie gerenommeerde matchfixinganalisten van internationale gokdatabedrijven om de gokpatronen bij de vier wedstrijden te onderzoeken. Ze komen tot dezelfde conclusie: bij meerdere wedstrijden was Aris favoriet, maar is er onverklaarbaar veel geld ingezet op de tegenstander. Op een gemiddelde Nederlandse basketbalwedstrijd wordt wereldwijd zo'n 250.000 euro gegokt.
"Dit is zeer verontrustend", zegt een van de analisten. "Het is zeer onwaarschijnlijk dat er sportieve redenen waren die het gokgedrag bij al deze wedstrijden kunnen verklaren". Dat er in Zuid-Korea accounts zijn aangemaakt speciaal om te gokken op Aris, die daarna niet meer zijn gebruikt, maakt de zaak volgens de analisten extra verdacht. Het eenmalig gebruiken van gokaccounts is een beproefde methode van matchfixers om geen sporen na te laten.
Internationale waarschuwing
Een van de meest verdachte wedstrijden is de uitwedstrijd tegen hekkensluiter Weert op 4 april 2019. GLMS, de internationale organisatie die verdachte sportduels opspoort namens de loterijen, is op dat moment de eerste die vermoedt dat er iets mis is. Hoewel Aris op papier favoriet is, zetten gokkers in Zuid-Korea via speciale accounts tienduizenden euro's in op het verlies van Aris. "Gokkers hadden voorkennis dat Aris Leeuwarden met minstens tien punten zou gaan verliezen", stelt een van de analisten.
Nog voordat de wedstrijd is begonnen, stijgt hierdoor de door bookmakers berekende winstkans van Weert van gemiddeld 47 naar 72 procent. "Onverklaarbaar", concludeert GLMS. Ze sturen voor de wedstrijd een waarschuwing naar alle aangesloten loterijen wereldwijd.
Aris verliest de wedstrijd met 14 punten verschil. Na de wedstrijd besluit coach Tony van den Bosch, die al een aanbieding van een andere club op zak had, om zijn ontslag in te dienen. Hij kan niet begrijpen waarom het team zo wisselvallig speelt. "De week daarvoor hadden we nog een knappe overwinning. Het was helling op, helling af. Ik dacht bij mijzelf: ik heb hier geen controle over."
De waarschuwing van GLMS komt een dag later binnen bij sportkoepel NOC*NSF, die het signaal voorlegt aan de politie. Daar ziet men op dat moment geen reden om actie te ondernemen. In overleg met de basketbalbond wordt de zaak doorgespeeld naar het Instituut Sportrechtspraak, dat een onderzoek opent naar de betrokkenheid van de spelers. Een unicum: niet eerder deed het ISR onderzoek naar matchfixing.
Doodzonde
Inmiddels is duidelijk dat er meer wedstrijden verdacht zijn. Bij de wedstrijd tegen Rotterdam vallen de hoge inzetten zo op, dat verschillende Aziatische gokaanbieders de wedstrijd terugtrekken, waarna de gokkers bij Europese gokaanbieders hun geld inzetten. Volgens matchfixinganalisten wordt er vijf dagen later, bij de wedstrijd tegen Zwolle, opnieuw gegokt via speciaal gecreëerde gokaccounts en is het verlies van 28 punten precies voorspeld. "Er zijn duidelijke aanwijzingen dat de wedstrijd het doelwit was van corrupte weddenschappen".
Hoewel het ISR zwijgt over de resultaten van het onderzoek, wil het instituut wel kwijt dat ze er niet in zijn geslaagd om te achterhalen van wie de Koreaanse gokaccounts zijn. Het betreffende Koreaanse wedkantoor zou niet willen meewerken aan het onderzoek. Omdat het ISR geen bevoegdheden heeft om het verstrekken van die informatie af te dwingen heeft het bestuur besloten het onderzoek stil te leggen.
"Doodzonde", zegt bestuurslid Peter Vogelzang. "Je hoopt vooraf dat dit een casus wordt waarbij de sport een waarschuwing geeft: we willen dit niet, we weten je te vinden." Hij sluit niet uit dat het onderzoek weer wordt opgepakt als er nieuwe informatie opduikt.
De Nederlandse Basketball Bond, die opdracht gaf voor het onderzoek, is zeer teleurgesteld. "Wij willen van het ISR precies weten wat ze allemaal hebben kunnen vinden. Vervelend dat het nu onduidelijk is of de onderste steen bovenkomt", aldus directeur Simone Volmer. Coach Van den Bosch is dat met haar eens. "Op deze manier geef je een vrijgeleide aan matchfixers. Ik hoop dat politieonderzoekers dit nu oppakken en het alsnog uitzoeken."
