Nederlanders kunnen Gaza niet uit, ondanks 'vele verzoeken' ministerie
Terwijl de meeste mensen na 7 oktober 2023 de Gazastrook uit wilden, ging Shady Okasha er juist naartoe. Vanwege het overlijden van zijn broer vond Okasha het zijn plicht om voor zijn ouders in Gaza te gaan zorgen. Nu, een half jaar later, wil hij terug naar Nederland. De Nederlandse regering wil hem en anderen uit Gaza evacueren, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Sinds 7 mei is de grensovergang tussen Gaza en Egypte dicht en lukt het Nederland niet meer om mensen uit de Gazastrook te halen. De advocaat van Okasha, Samira Sabir, start een kort geding. "Ik zal de rechter vragen om de Nederlandse regering aan te spreken op haar zorgplicht." Ze vindt dat die niet genoeg doet om mensen terug te halen.
"Een ticket naar de hel", zo noemen de vrienden van Shady zijn reis naar Gaza. Hij vertelt waarom hij die kant op ging:
Volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie Gisha zijn er duizenden gevallen zoals die van Shady, van mensen met buitenlandse paspoorten of visa die vastzitten in Gaza. De organisatie biedt juridische bijstand aan Shady en andere mensen in de Gazastrook.
Gisha noemt de zaak een zoveelste voorbeeld dat Israël zijn verantwoordelijkheid en wettelijke verplichtingen richting burgers ontloopt. "Israël heeft de plicht om uitreizen mogelijk te maken, ook via zijn luchthavens indien nodig", aldus een woordvoerder van Gisha.
Om mensen uit de Gazastrook te kunnen halen, is ook Nederland afhankelijk van de Israëlische regering, die de grenzen van Gaza controleert. Alleen met toestemming van het Israëlische ministerie van Defensie mogen mensen de Gazastrook verlaten. Volgens dat ministerie heeft Nederland sinds het begin van de oorlog 112 verzoeken verstuurd voor de terugkeer van personen. Daarvan zijn er 97 ingewilligd, de andere vijftien zijn niet goedgekeurd vanwege veiligheidsredenen, zegt het Israëlische ministerie van Defensie. Om welke veiligheidsredenen het gaat, wil het ministerie niet zeggen.
Evacuaties stokken
Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Nederland wil geen exacte cijfers noemen omdat ze "het proces niet willen hinderen". Minister Caspar Veldkamp zegt "heel veel" te doen. "We hebben al meer dan negentig mensen uit Gaza kunnen wegkrijgen." Die groep bestaat zowel uit Nederlandse staatsburgers, als uit mensen met een verblijfsvergunning voor Nederland.
Maar sinds de sluiting van de grensovergang in mei stokken de evacuaties; bij Nederland en ook bij andere landen. Daarover laat het Israëlische ministerie van Defensie weten: "Na de sluiting van de grensovergang bij Rafah zijn er slechts enkele verzoeken ontvangen voor het vertrek van buitenlanders uit de Gazastrook, aangezien de meesten van hen al eerder waren vertrokken, kort na het uitbreken van de oorlog."
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt vrijwel wekelijks lijsten in te dienen bij het Israëlische ministerie van Defensie met gegevens van personen die Nederland uit Gaza wil evacueren. Sinds mei is niet één aanvraag daarvan goedgekeurd, "ondanks vele malen navragen via al onze diplomatieke kanalen".
Ambassadeur op het matje
Volgens advocaat Sabir ziet de situatie er "triest" uit voor Nederlanders in Gaza. Ze vindt dat de tijd van "lief vragen" voorbij is. "Nederland kan de ambassadeur van Israël op het matje roepen. Dat is het minste wat op dit moment kan worden gedaan".
Minister Veldkamp reageert: "Ik kan de ambassadeur op het matje roepen, maar ik zie dat ook landen als Frankrijk of Canada het momenteel niet lukt om mensen weg te krijgen." De minister zegt wel van plan te zijn spoedig een brief te sturen aan de Israëlische minister van Defensie. "Het is gewoon zaak dat hier schot in komt."
Het Israëlische ministerie van Defensie zegt dat het onlangs toestemming heeft gegeven voor zes buitenlanders om naar Europa te gaan. Het is niet duidelijk om welke Europese landen dit gaat.
