De groeiende populariteit van thuisbatterijen, waarmee je zelf bijvoorbeeld overtollige zonne-energie kan opslaan, kan tot extra problemen op het elektriciteitsnet leiden. Daarvoor waarschuwt netbeheerder Stedin. "Als je thuisbatterijen zonder spelregels gaat inzetten is onze zorg dat ze extra piekbelasting op het net veroorzaken", zegt Stedin-bestuurder David Peters.
Daarnaast waarschuwen experts dat de batterijen minder lucratief zijn dan verkopers beweren. Momenteel zijn er in Nederland nog maar zo'n 1600 huishoudens met een officieel aangemelde thuisaccu, maar uit een rondgang van Nieuwsuur langs de grote aanbieders blijkt dat dat aantal snel oploopt.
Zonnepanelen minder lucratief
Die groeiende populariteit heeft alles te maken met de salderingsregeling. Doordat dat belastingvoordeel waarschijnlijk stopt, krijgen de 2,6 miljoen huishoudens met zonnepanelen vanaf 2027 minder betaald voor de stroom die ze aan het net leveren.
Daarbovenop komt dat energiemaatschappijen vaker kosten in rekening brengen voor het terugleveren van stroom. Zo willen die bedrijven zonnepaneelbezitters aanmoedigen om opgewekte stroom zelf te gebruiken, wat goedkoper is voor de bedrijven.
Hierdoor overwegen meer mensen om een thuisbatterij te kopen. Zonnestroom die ze niet meteen gebruiken, kunnen ze daarmee zelf thuis opslaan voor later. Commerciële aanbieders als Zonneplan en Tibber zeggen de afgelopen maanden honderden of zelfs enkele duizenden batterijen te hebben verkocht.
Maar: de thuisbatterijen, die duizenden euro's per stuk kosten, verdienen zichzelf op deze manier niet terug, berekende Lucas van Cappellen van onderzoeksbureau CE Delft. "Het is daarom ook nodig om met de thuisbatterij te handelen op de energiemarkten."
Verdienen aan prijsschommelingen
Dat brengt ons bij een tweede rol van de thuisbatterij: het aftappen van energie van het net op momenten dat er veel stroom is. Bij een dreigend stoomtekort wordt die energie weer teruggeleverd aan het net.
Dat is het verdienmodel waarmee verkopers hun batterijen aanprijzen. "De batterij slaat stroom op wanneer het goedkoop is of als je er zelfs geld voor krijgt en levert weer terug als de prijzen hoog zijn", zegt Frank Breukelman van Zonneplan.
Voor dit handelen op de energiemarkt is het niet eens nodig om zelf zonnepanelen te hebben. Je verdient door de batterij te laten laden en ontladen wanneer dat het grootste financiële voordeel oplevert.
Maar, waarschuwt onderzoeker Van Cappellen, zelfs dan is niet gegarandeerd dat kopers de thuisbatterij binnen een redelijke tijd terugverdienen. De inkomsten voor particulieren zullen de komende jaren namelijk waarschijnlijk dalen door de opkomst van grote industriële batterijbezitters die gaan meeconcurreren op de energiemarkt.
Bovendien gaan huishoudens door het afschaffen van de salderingsregeling meer belasting betalen over stroom die ze leveren. Van Cappellen: "Ik zou heel voorzichtig zijn met een batterij aanschaffen omdat er een reëele kans is dat je hem niet terugverdient."
Méér netcongestie
Netbeheerders zijn ook niet allemaal enthousiast over thuisbatterijen. Als er in een wijk veel grote accu's komen die op dezelfde momenten laden of ontladen, leidt dat tot extra netbelasting. De transformatorhuisjes in de wijk moeten al die stroom van en naar batterijen immers verwerken.
Van Cappellen: "In 10 tot 20 procent van de tijd gaan thuisbatterijen ertoe leiden dat de pieken op het elektriciteitsnet hoger worden, dus dat het volle net nog voller raakt en dat de netbeheerder nog grotere problemen krijgt."
Stedin-bestuurder Peters beaamt dat. "Als je de batterij inzet zonder rekening te houden met de lokale situatie, kunnen er lokaal pieken ontstaan waardoor overbelasting van het lokale net ontstaat."
Met partijen die veel grote batterijen beheren zijn hier inmiddels afspraken over gemaakt. Maar voor de inzet van thuisbatterijen ontbreken die regels. Peters: "Wij zeggen eigenlijk vooral: eerst de spelregels, dan het spel."
Breukelman, die zegt dat Zonneplan sinds begin dit jaar zo'n 3000 thuisbatterijen heeft verkocht, deelt de zorg van de netbeheerder niet. "Het is nu niet zo dat onze thuisbatterij meer netcongestie veroorzaakt dan het helpt op te lossen."
In de toekomst zou dat wel kunnen gebeuren, erkent hij. Daarom kondigde Zonneplan deze week een proef aan met Liander. De netbeheerder gaat klanten van Zonneplan betalen wanneer die hun thuisbatterijen niet gebruiken als er lokaal overbelasting van het elektriciteitsnet dreigt.
