Subsidie zonnepaneel eraf, die van thuisbatterij erbij?

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

De Tweede Kamer debatteert vandaag over de afbouw van de salderingsregeling, waarbij zonnepaneelhouders geld kregen voor hun opgewekte zonnestroom. Het was bedoeld ter stimulering, en dat heeft gewerkt: een op de vijf huishoudens heeft ze op het dak en Nederland is daarmee Europees koploper.

De regeling wordt volgens de politiek steeds oneerlijker, een zonnepaneel is zonder regeling nog steeds rendabel en daarbij vertraagt het de ontwikkeling van thuisbatterijen. Die kunnen worden ingezet bij het ontlasten van het overlopende elektriciteitsnet.

'Gaat waanzinnig'

Salderen heeft dus zijn beste tijd gehad, zegt niet alleen de coalitie, maar ook zonnepanelenbrancheclub Holland Solar, Netbeheer Nederland en Autoriteit Consument en Markt (ACM).

"Het gaat waanzinnig met zonnepanelen, dankzij salderen zijn veel particulieren betrokken bij de energietransitie", zegt Wijnand van Hooff, algemeen directeur van Holland Solar, "De regeling was bedoeld als aanzet en dat is meer dan gelukt. Het is tijd om hem af te bouwen."

Energieleveranciers maken hierdoor extra kosten, die ze doorberekenen aan al hun klanten. Volgens de ACM betalen huishoudens zonder zonnepanelen bij de huidige elektriciteitsprijzen daardoor enkele tientjes per maand extra.

Aangezien de groep met zonnepanelen groeit, betaalt een steeds kleinere groep mensen voor een groeiende groep. Dat is het oneerlijke aspect van de regeling.

Blijft rendabel

Er is nog een reden om het af te schaffen: een zonnepaneel heb je met de hoge energieprijzen zo terugverdiend. "Voor de Oekraïne-oorlog was de terugverdientijd zeven jaar, nu is dat soms in een luttele twee jaar", zegt Hans-Peter Oskam van Netbeheer Nederland. "Ook zonder salderen blijft het echter heel rendabel."

Het plan is als volgt. Vanaf 2025 neemt de hoeveelheid die weggestreept wordt stapsgewijs af. In 2031 is het afgebouwd. Dan ontvang je wel nog een vergoeding voor geleverde stroom op basis van de werkelijke stroomprijs.

Er is nog een derde reden waarom er wat moet veranderen: het net loopt over. Gemiddeld levert een huishouden twee derde terug. Omdat de zon meestal op dezelfde plekken schijnt, gebeurt dat op dezelfde momenten.

Oskam: "Er zijn al momenten in de zomer dat heel Nederland kan worden voorzien van zonnestroom."

Daarom moeten we volgens Netbeheer Nederland stroom gebruiken op momenten dat de zon schijnt, maar afstemmen kan lastig zijn en wordt nu niet gestimuleerd.

De thuisbatterijmarkt groeit dan ook gestaagd, vooral in Duitsland. Nederland blijft opvallend achter. Waarom? Van Hooff: "Door het salderen is er geen prikkel om er een te nemen. Het is voordeliger stroom aan het net te leveren dan opslaan in een thuisbatterij."

Ron heeft zo'n thuisbatterij:

Milieu Centraal is minder enthousiast. Puk van Meegeren: "Je investeert milieubelastende grondstoffen en energie in een thuisbatterij en slaat slechts een beetje zonnestroom op. Dat vinden wij uit balans. Energieopslag is de moeite waard, maar dan op grotere schaal via bijvoorbeeld een buurtbatterij."

Thuisbatterijen zijn handig voor dagverbruik, maar niet voor seizoensopslag, en dat laatste hebben we ook nodig, zegt Milieu Centraal.

"Maar nu wordt het net gebruikt als één grote gratis batterij, en het net is vol", zegt Oskam. Maar net als Milieu Centraal pleit ook hij voor een toekomst waar opwekken en verbruik op elkaar zijn afgestemd. "De thuisbatterij is daarbij niet dé, maar één van de oplossingen."