Het stroomnetwerk in Nederland dreigt op veel plekken vast te lopen, waarschuwt netbeheerder Alliander. De vraag naar stroom is op steeds meer plekken groter dan het net aankan. Tegelijkertijd is het aanbod van zonnestroom soms te hoog.
De oorzaken: het toenemende gebruik van (duurzame) elektriciteit in plaats van gas, de sterke economische groei en de snelle digitalisering. Zo hebben de enorme datacentra die steeds meer onmisbaar zijn, grote behoefte aan elektriciteit. Hun verbruik vervijfvoudigt de komende jaren, verwacht Alliander.
'Net is niet ontworpen voor zoveel stroom'
Volgens Daan Schut, Chief Transition Officer bij Alliander, is het probleem tweeledig: aan de ene kant is er op bepaalde momenten te veel stroom voor het netwerk doordat er de afgelopen jaren veel windparken en zonnepanelen zijn bijgebouwd. "Dat is een enorme toename van het stroomaanbod dat over een netwerk moet dat er niet voor ontworpen is." De capaciteit van het net wordt daardoor steeds vaker maximaal gebruikt.
Wat ook meespeelt is het grote tekort aan technici voor het aanleggen van nieuwe infrastructuur. "In de komende vier jaar moeten wij en onze onderaannemers 3.500 mensen aannemen. Dat gaat gewoon niet lukken, en dat is nu de grootste bottleneck. We investeren nu honderden miljoenen euro's extra. Maar er zijn niet genoeg technici."
De komende jaren, zo verwacht Alliander, groeit het probleem alleen maar. "We zien nu al dat vooral het middenspanningsnet op veel plaatsen vol raakt, dus waar de zonneparken aan leveren en bedrijven van afnemen. Maar ook in woonwijken zijn er steeds meer plaatsen waar de drukte op de kabels toeneemt en consumenten niet meer continu de stroom van hun zonnepanelen kwijt kunnen. Dat komt door de aanhoudende populariteit van zonnepanelen."
Opslaan van stroom als oplossing?
Een van de mogelijke oplossingen voor de overbelasting is het opslaan van stroom. Dat kan in batterijen; zowel kleine die mensen thuis kunnen gebruiken, als grote die bij een windpark liggen en veel energie kunnen opslaan.
Zie hier hoe zo'n thuisbatterij en een grote buitenbatterij eruit kunnen zien:
Het investeren in meer batterijen is een deel van de oplossing, zegt Schut. "Snel alle problemen oplossen gaat niet lukken, maar dit zal helpen. We moeten blijven investeren in nieuwe kabels en verdeelstations. Daarnaast moeten we ons gedrag aanpassen. Dus niet allemaal tegelijk stroom afnemen; gespreid de elektrische auto opladen. We moeten de pieken zoveel mogelijk zien te voorkomen."
'Subsidieer ook energieopslag'
Het kabinet trekt miljarden uit voor het vergroten van het aanbod van duurzame energie in ons land. Dat geld komt vaak in de vorm van subsidies voor bijvoorbeeld het bouwen van zonnepanelen. Schut pleit ervoor om ook de opslag van die energie te subsidiëren.
"We hebben de afgelopen jaren te veel gekeken naar duurzame energie en te weinig naar de infrastructuur. Je zou ook opslag moeten subsidiëren, dus bij een zonnepark een batterij. Congestie is op specifieke plekken. Die kan je ook lokaal met batterijen oplossen."
Schut hoopt dat een nieuw kabinet het gebruik van batterijen gaat stimuleren. In het groot, door de dubbele energiebelasting op het gebruiken van grote batterijen af te schaffen. Nu wordt nog belasting geheven als de stroom wordt opgeslagen in een batterij én als de stroom gebruikt wordt.
En in het klein: de thuisbatterij moet aantrekkelijker worden. Er is nu geen financiële prikkel om naast zonnepanelen ook een dure thuisbatterij aan te schaffen. Dat zit zo: door de zogenoemde salderingsregeling wordt de stroom die je met zonnepanelen opwekt en teruglevert aan het net, nu nog afgetrokken van je eigen energieverbruik. Als je elektriciteit opslaat, mis je dat voordeel.
Die regeling wordt in de huidige plannen per 2023 langzaam afgebouwd. Schut hoopt dat dat sneller gaat.
