De Chinese economie piept en kraakt, maar de leiding van de Communistische Partij roept op om vooral positief te blijven. Peking mikt zelfs op een economische groei van vijf procent en vertrouwt op nieuwe economische groeibriljanten die de kar moeten gaan trekken. En dat heeft consequenties voor Europa.
Demissionair premier Mark Rutte en minister voor Buitenlandse Handel Geoffrey van Leeuwen zijn vandaag en morgen in China. Op de agenda staan naast geopolitieke onderwerpen als de situatie in het Midden-Oosten en de Russische oorlog tegen Oekraïne, ook de onderlinge handelsbetrekkingen.
"Mensen hier hebben de schokken van covid meegemaakt", zegt Jens Eskelund van de Europese Kamer van Koophandel, de club van Europese bedrijven in China. "Ze zijn bezorgd over banen, gezondheidszorg, pensioen, het onderwijs voor hun kinderen. Ook al staan de spaarpotten op recordhoogtes, ze zijn terughoudend in hun uitgaven."
Kelderende vastgoedprijzen
De aangekondigde groei van vijf procent is daarom vooral een positief signaal, zegt Xu Bin, hoogleraar Economie en Financiën aan de China Europe International Business School. "Er zijn namelijk meer overwegingen: als China het doel op bijvoorbeeld 4,5 procent had gezet, was dat een te pessimistisch signaal geweest."
In de afgelopen twintig tot dertig jaar speelde de vastgoedsector een cruciale rol in de Chinese economie. Veel Chinezen staken hun vermogen in vastgoed en als ze een huis kopen, betalen ze vaak jaren vooruit. Door de kelderende vastgoedprijzen dreigen velen zo hun geïnvesteerde spaargeld kwijt te raken.
"Voor Chinezen is vastgoed feitelijk hun enige grote bezit", zegt hoogleraar Xu. "Het is niet alleen het dak boven hun hoofd, hun hele toekomst hangt af van vastgoed."
Volgens officiële statistieken groeide de Chinese economie in 2023 overigens nog met 5,2 procent. Maar inmiddels ging de vastgoedgigant Evergrande failliet en twee andere giganten, Country Garden en Vanke, hebben grote financiële problemen. Ook lokale overheden kampen met torenhoge schulden. Dat heeft nogal een impact op het consumentenvertrouwen.
Gigantische bouwprojecten liggen in China volledig stil:
Peking stak de afgelopen jaren honderden miljarden in de sector van elektrische auto's, in de hoop nieuwe Chinese 'kampioenen' te creëren. Van Xiaopeng tot Lynk & Co en BYD, de nieuwe grote namen in China's snelgroeiende auto-industrie. Maar klanten blijken in China schaars.
Een lage consumptie betekent volgens Eskelund dat er in veel economische sectoren sprake zal zijn van overcapaciteit. Van elektrische auto's tot zonnepanelen en batterijen: die fabrieken blijven doordraaien en proberen hun waar op andere markten voor lagere prijzen te slijten, zoals eerder al met zonnepanelen gebeurde.
De Nederlandse en Europese economie is nauw verweven met die van China. Nu de Chinese economie minder sterk groeit, vrezen alle Europese landen voor de gevolgen.
Concurrentie
"Als consument is het ten tijde van inflatie fijn dat je betaalbare kwaliteitsproducten uit China kunt krijgen", zegt Eskelund. "De vraag is of Europese bedrijven kunnen overleven als die overcapaciteit in groten getale tegen lage kosten naar Europa wordt geëxporteerd."
Econoom Mathijs Bouman zegt dat Europese autofabrikanten zich inderdaad veel zorgen maken over zo'n mogelijke toevloed van goedkope elektrische auto's uit China. "Franse en Duitse automerken willen ook met goedkopere modellen komen, maar vrezen dat de prijzen sneller gaan dalen dan zij kunnen bijhouden."
Een opvallende uitzondering is Mercedes, zegt Bouman. "Topman Ola Källenius pleitte deze maand zelfs voor lágere importtarieven voor Chinese auto's, omdat concurrentie uit dat land de Europese autosector juist zou dwingen sneller met betere modellen te komen."
Handelsrestricties
Maar Europa denkt daar anders over en wil juist hard optreden tegen de invoer van die zeer goedkope elektrische auto's. Sinds vorig jaar doet de Europese Unie onderzoek naar de exportsubsidies van de Chinese overheid.
Bouman: "Brussel maakt zich niet alleen zorgen over elektrische auto's. Men doet ook onderzoek naar treinen, windmolens en biobrandstof uit China, die te goedkoop in Europa zouden worden aangeboden. De handelsrelatie staat duidelijk onder druk."
Eskelund waarschuwt zelfs voor een "aanrijding in slow motion", tussen Peking en Brussel. "China kan geen grote delen van de economie afschermen, zonder te verwachten dat Europa niet datzelfde gaat doen", zegt hij, refererend aan de auto-industrie. Handelsrestricties wil hij niet. "Vrijhandel zit diepgebakken in ons dna, maar het moet wel eerlijk zijn."
