Economie belangrijkste gespreksonderwerp op Volkscongres in China
Na vier edities waarin journalisten vanwege corona niet of nauwelijks welkom waren, lijkt er op het eerste oog weinig veranderd bij de aftrap van het Chinese Volkscongres. Nog altijd klappen de gedelegeerden in de Grote Hal van het Volk hun handen stuk op de maat van de muziek als de band van het Volksbevrijdingsleger de Welkomstmars inzet en de partijtop zijn plekken op het podium inneemt, partijbaas en president Xi Jinping voorop.
Maar ook premier Li Qiang kan er niet onderuit dat de economie niet meer is wat het was. "Het verwezenlijken van de doelstellingen van dit jaar zal niet eenvoudig zijn", leest hij voor uit zijn werkrapport aan het 2872-koppige Volkscongres. Kort daarvoor maakte hij bekend dat hij aanstuurt op een groei van rond de 5 procent. "We moeten onze beleidsfocus behouden en harder werken", zei hij. "Iedereen moet daaraan bijdragen."
Die groeidoelstelling lijkt ambitieus. De vastgoedmarkt krijgt harde klappen, lokale overheden kampen met torenhoge schulden en het consumentenvertrouwen is laag. Dat de beurzen niet verder wegzakten komt vooral ook door stuttende staatsfondsen, die volgens zakenbank UBS al voor dik 52 miljard euro aan aandelen inkochten. Speculeren op koersdalingen is ingedamd.
Het weerstaan van externe druk en het overwinnen van interne moeilijkheden, noemt Li de uitdagingen waar China voor staat. De groeidoelstelling moest hoog genoeg zijn om het vertrouwen in de overheid niet verder te laten wegzakken, maar een te hoog cijfer zou die structurele economische problemen vermoedelijk alleen maar verergeren.
"Stabiliteit is van algemeen belang", zegt Li. "Daarom moeten we eerst het nieuwe tot stand brengen voordat we het oude afschaffen." Het oude groeimodel van goedkope exports en investeringen is over zijn houdbaarheidsdatum heen, lijkt zijn analyse. Tegelijkertijd is het nieuwe model, leunende op hoogwaardige technologie, nog niet rijp genoeg. Hem daarnaar vragen is niet mogelijk: voor het eerst in dertig jaar is de persconferentie van de premier geschrapt.
Op momenten kun je een speld horen vallen in de Grote Hal van het Volk, tijdens de adempauzes van Li Qiang. Stiltes die alleen doorbroken worden als de gedelegeerden gelijktijdig hun bladzijden omslaan. Voor het eerst sinds 2019 zijn de afgevaardigden uit alle windstreken weer toegankelijk voor journalisten, volgens de autoriteiten 3000 in totaal.
De 64-jarige Shen Zhengchang bijvoorbeeld, uit Hebei, een provincie naast Peking. In het dagelijks leven is hij ingenieur. "De Chinese economie moet zich gestaag ontwikkelen. Zonder ontwikkeling zijn we nergens", zegt hij.
"De herstructurering van de schulden van de lokale overheden gaat door, maar er is nog geen langetermijnoplossing aangekondigd", schrijft UBS-analist Wang Tao in een commentaar. "Wij denken dat het nodig kan zijn dat de overheid meer kredietsteun geeft en schulden van ontwikkelaars moet saneren om de sector te stabiliseren, en verder onvoltooide projecten gaat financieren en bestaande woningvoorraden gaat aankopen."
"Het allerbelangrijkst voor mij zijn de studenten", zegt Qin Hong. Ze is partijsecretaris van een school in Nanning en staat geregistreerd als Zhuang, een minderheid uit Zuid-China. Net als vrijwel alle minderheden draagt ze traditionele klederdracht. Iedereen mag meedoen, is wat Peking wil uitstralen. "Deze grootse gelegenheid zal ik met de kinderen delen", zegt Qin.
Praten doen sommige afgevaardigden nog wel, al houden de meeste het kort. Veel andere gedelegeerden lopen door. "Sorry, ik moet naar het toilet", roept een van hen. Het gros wuift interviewverzoeken weg.
Dat geldt zeker voor het dozijn aan gedelegeerden van het Volksbevrijdingsleger, dat opperbevelhebber Xi Jinping in uiterlijk 2035 wil hebben omgevormd tot een moderne strijdmacht. Mede in het licht van de wapenwedloop met landen in de regio, de oplopende spanningen in de door Peking geclaimde Zuid-Chinese Zee en Taiwan, worden de defensie-uitgaven voor het dertigste jaar op rij opgeschroefd, nu met 7,2 procent.
Xi wil Taiwan koste wat kost bij China herenigen, in partij-jargon. Tot nu toe werd in werkrapporten meestal gesproken van "vreedzame herenging", dit jaar staat er alleen dat China "vastberaden" zal zijn in het "bevorderen van de hereniging". Volgens partijspreekbuis Global Times is het standpunt van Peking onveranderd, maar is "tegengaan van separatisme" prioriteit geworden.
Bij de 280-koppige afvaardiging van het Volksbevrijdingsleger ontbreekt de naam van hun minister. Net als minister van Buitenlandse Zaken Qin Gang verdween ook defensieminister Li Shangfu vorig jaar van het toneel. "Die vraag kan ik niet beantwoorden", zegt een luitenant-generaal van de luchtmacht. De bel rinkelt, de delegeerden bewegen zich naar binnen, de gordijnen gaan weer dicht.
