De zomervakantie is nu ook voor de laatste scholieren in de regio Noord begonnen. Daarmee zijn de komende weken alle leerlingen in Nederland vrij. Maar voor veel schooldirecteuren geldt dat allerminst. Zij moeten aan de bak om ervoor te zorgen dat er komend schooljaar überhaupt iemand voor de klas staat.
Er zijn honderden schooldirecteuren die opnieuw de vakantie ingaan zonder dat ze het rooster voor het volgend schooljaar rond hebben. Het lerarentekort blijft nijpend, merkt ook de Amsterdamse school Waldorf aan de Werf. Directeur Jamilah Blom blijft daar achter met een grote zorg. "Ik hoop nog een leraar te vinden voor volgend schooljaar. Dat is nog even spannend."
Blom zegt het hele jaar al op zoek te zijn. "We begonnen met een half team, dus ik ben blij dat we nu nog maar één zoeken. Maar we zijn hier wel al heel lang mee bezig."
Bijna 10.000 voltijdbanen
Volgens de meest recente onderzoeken is het tekort onder leraren ongeveer 9700 fte, zegt Freddy Weima, voorzitter van de PO-raad, de sectorvereniging voor het primair onderwijs. "Dat zijn dus bijna tienduizend volledige banen."
Vorig jaar rond deze tijd was het tekort vergelijkbaar. "De druk is hoog, de handen zitten in het haar, en het maakt het voor kinderen soms moeilijk om vijf dagen naar school te gaan. Dat willen we niet", zei toenmalig onderwijsminister Dennis Wiersma destijds.
Is er niet genoeg op ingezet op een oplossing? "Er is ontzettend veel aan gedaan, maar er is nog steeds heel veel nodig", zegt Weima. "Het is ook belangrijk dat er een blijvende inzet is."
Eind vorige maand kwam de Onderwijsraad opnieuw met een advies om het lerarenvak aantrekkelijker te maken. In het rapport Schaarste schuurt stelt het adviesorgaan dat minder lesuren voor leerlingen een oplossing kan zijn om het lerarentekort tegen te gaan.
Door het verplicht aantal lesuren te verminderen, kunnen leerkrachten meer leerlingen lesgeven of bijvoorbeeld andere administratieve taken bijhouden. Tijd die niet wordt ingevuld zouden scholen vervolgens met andere professionals of vrijwilligers kunnen invullen.
Ook zou het volgens de Onderwijsraad goed zijn om onderdelen uit het lespakket niet meer aan te bieden, maar juist te focussen op de essentiële vakken zoals taal en rekenen. Essentiële vakken zijn belangrijk, zegt Blom, maar: "wat zijn de essentiële vakken?".
"Ik vind de kunstvakken net zo belangrijk als rekenen en taal. Het complete verhaal maakt een kind wat het is. De linker- en rechterhersenhelft zijn allebei even belangrijk voor de ontwikkeling."
Maatschappelijke opdracht
"Het focussen op essentiële vakken is een van de manieren om leraren hun vak terug te geven", zegt onderzoeker Amber Walraven van de Radboud Universiteit. Walraven peilt met een app de ervaringen onder zeshonderd leraren.
"Volgens onze deelnemers wordt de maatschappelijke opdracht van het onderwijs steeds groter. Ze besteden steeds meer tijd aan bijvoorbeeld de Week van het geld of de Week van gezonde voeding, en minder aan vakken als rekenen en taal. Juist die vakken zijn waarom leerkrachten het onderwijs zijn ingegaan: om leerlingen iets te leren."
Volgens Walraven liggen de oplossingen voor het lerarentekort voor de hand. "Er zijn bekende knoppen om aan te draaien: goed werkgeverschap, erkenning van het lerarenberoep als echt vak en waardering voor hun expertise en daar een passend salaris bij geven. Dit zijn zaken die we al jaren weten."
Extra probleem: woningtekort
Maar in grote steden komt er nog een probleem bij: het vinden van een betaalbaar huis. Ouders van de Waldorfschool kwamen met een creatieve oplossing.
"We hebben gezocht en toen was er een ouder die een vriend had die een huis verhuurde", zegt Sanne van Keulen van de Medezeggenschapsraad. "Die wilde dat liever niet voor de hoofdprijs aan een expat verhuren, dus zei: doe dan maar een leerkracht." De ouders plaatsten daarna een oproep op sociale media met daarin de vacature én het huis.
Het is begrijpelijk dat ouders zich in allerlei bochten wringen om leraren voor hun kinderen te vinden, zegt Weima van de PO-raad. "Maar het is eigenlijk heel raar dat het zo ver is gekomen. Dat zou niet moeten."
Er kwamen reacties op de oproep, maar de gedroomde kandidaat een ervaren leerkracht stond er nog niet tussen. Dus zoekt Blom nog steeds door, ook tijdens de vakantie. "Zolang er geen leerkracht is zal ik toch met één been in mijn werk blijven staan."
