In deze tijden van personeelskrapte doen bedrijven van alles om aan extra werknemers te komen. Maar een belangrijke optie laten ze onbenut: mensen aannemen die een arbeidsbeperking hebben, zoals een ziekte of handicap, maar best wat uren kunnen werken.
Slechts 12 procent van de bedrijven heeft mensen uit deze groep aan het werk. Dat moet en kan veel beter, zeggen de instellingen die deze mensen klaarstomen voor de arbeidsmarkt.
De stereotypering van deze groep zit blijkbaar heel erg diep.
"Er liggen enorme kansen", vertelt Noëlle ter Woerds, directeur van DZB, het sociale ontwikkelbedrijf van de gemeente Leiden. "Als bedrijven wat creatiever zijn, gaat er echt een heel grote wereld open aan medewerkers die klaarstaan."
Sociale ontwikkelbedrijven zoals DZB helpen mensen met een arbeidsbeperking aan een baan op de eigen werkplaats of bij een gewone werkgever. De overheid betaalt via subsidies mee aan hun loon.
Zo'n 96.000 mensen hebben op deze manier werk, van wie twee derde bij de werkplaatsen. Veel van hen zouden, met de juiste hulp, naar een gewoon bedrijf kunnen doorstromen.
'Bedrijven willen geen gedoe'
Sjaak Winder kan dat beamen. Hij is teamleider bij ICT vanaf Morgen, een sociaal ontwikkelbedrijf in Alkmaar dat (jonge) mensen met een beperking aan ICT-werk helpt, bij het bedrijf zelf of via detachering.
Toen Sjaak er zes jaar geleden begon, woonde hij nog bij z'n ouders en zat hij in therapie. "Ondertussen ben ik verloofd en heb ik een eigen woning. Deze week kreeg ik te horen dat een koopwoning doorgaat. In de afgelopen jaren is mijn leven wel enigszins veranderd en zonder deze plek was dat niet gebeurd."
- Nieuwsuur
Sjaak Winder - Nieuwsuur
Bouke van Zon
Toch merken ze ook bij ICT vanaf Morgen dat veel ondernemers niet op hun werknemers zitten te wachten. "Bedrijven hebben geen zin om die mensen in dienst nemen, want ze vinden het allemaal gedoe", zegt bestuurder Laurens Overtoom.
Eerder was dat nog wel te begrijpen, zegt Overtoom. "In het verleden hoefden ze dat ook niet, want er waren mensen genoeg op de arbeidsmarkt. Maar nu hebben we met z'n allen een probleem omdat er te veel werk is en te weinig mensen."
Een bedrijf schrikt vaak als iemand extra begeleiding nodig heeft, vertelt Bouke van Zon, die via ICT vanaf Morgen bij het IT-bedrijf Endeavour werkt. "Dan moet je uitleggen dat je een Wajong-uitkering hebt en dan merk je al direct dat het gesprek met een potentiële werkgever naar beneden gaat omdat ze angstig zijn om mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Op een gegeven moment gaf ik praktisch de hoop op."
'We kunnen geen regelmaat bieden'
Jeroen Rutte, de directeur van Endeavour, erkent dat het aannemen van Bouke veel voeten in aarde had. "Die regelingen die er zijn, wist ik niet te vinden. Wat heeft iemand nodig qua begeleiding? En ze hebben een bepaalde behoefte aan rust en regelmaat. En die kunnen we ze niet bieden. Wij hebben te maken met deadlines, dagen die nooit hetzelfde zijn."
Uiteindelijk regelde Overtoom dat Bouke voor Endeavour ging werken, maar dan gewoon in het pand van ICT vanaf Morgen. "Jongeren mogen hier starten met één of twee middagen in de week en dan proberen we het langzaam op te bouwen", zegt Overtoom. "Heel langzamerhand zien we dat er iets gaat gebeuren. Want alles wat je water geeft, dat gaat groeien en bloeien en dat zien we hier elke keer weer gebeuren."
Bouke: "Iedereen kan hier zichzelf zijn. Het maakt niks uit wat voor beperking je hebt. Het lijkt een tweede familie."
'De stereotypering zit diep'
Dat bedrijven als Endeavour uitzonderingen zijn, vindt hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen onbegrijpelijk. Ondernemers lopen dankzij de overheidssubsidie weinig financieel risico, zegt hij. En als de arbeidsbeperkten in dienst blijven van de ontwikkelbedrijven, kunnen die veel rompslomp en begeleiding regelen.
"Ook als zo iemand misschien maar voor 20 procent kan werken, is dat nog altijd 20 procent meer dan niets", zegt Wilthagen. "Waarom proberen werkgevers het met deze ultieme krapte niet gewoon? De stereotypering van deze groep zit blijkbaar heel erg diep."
DZB-directeur Ter Woerds nodigt bedrijven met koudwatervrees uit om bij haar te komen kijken. "Onbekend maakt onbemind. Kom bij ons op bezoek, kijk hoe wij het aanpakken. Laten we samen kijken: wat kunnen we voor elkaar betekenen en hoe kunnen we voor de huidige krapte op de arbeidsmarkt een oplossing vinden."
