Sinds de Russische president Vladimir Poetin een mobilisatie aankondigde, proberen veel jonge mannen Rusland te ontvluchten. Ze zetten alles op alles om maar niet te hoeven vechten aan het front.
Een populaire bestemming is Georgië. En dat is opvallend, want de relatie tussen de twee landen was al voor de Oekraïne-oorlog uiterst slecht. Georgië wordt sinds 1993 deels door Rusland bezet. Een groot deel van de bevolking zit dan ook helemaal niet op de komst van al die Russen te wachten.
Georgiërs zijn boos en zenuwachtig.
Precieze aantallen vluchtelingen zijn onbekend. In ieder geval wordt niemand aan de grens tegengehouden, volgens Egor Kuroptev, directeur van de Georgische tak van NGO Free Russia. "Dat terwijl de regering de stroom niet kan beheersen."
Free Russia vangt Russische politieke vluchtelingen op en beschermt ze. Kuroptev ziet dat de situatie voor hen riskant is. "De Georgische samenleving is boos en zenuwachtig. Ze verwachten dat er provocaties zullen komen. De situatie is bijzonder gespannen."
Deel steunt Poetin nog
De 25-jarige Maxim vluchtte eerder dit jaar al naar Georgië, naar hoofdstad Tbilisi. We spreken hem via Skype. "Ik voel me welkom, maar soms zie ik graffiti of lees ik dingen op Telegram of op andere kanalen waar Georgiërs zeggen dat we niet welkom zijn."
Kuroptev vindt dat soort reacties begrijpelijk. "Er komen Russen het land in die de oorlog nooit gesteund hebben, maar ook Russen die hun regering en de oorlog nog wél steunen maar alleen niet willen sterven voor Poetin of wie dan ook. Het is een gevaarlijke groep die je in de gaten moet houden. De Georgische regering en de inlichtingendienst letten er speciaal op. Men wil hier geen heimelijke steun voor het Russische regime."
De oorlog duurt inmiddels zeven maanden. Nieuwsuur-verslaggever Gert-Jan Dennekamp reisde de afgelopen weken in door Oekraïne heroverd gebied:
Steun voor Rusland ligt in Georgië extra gevoelig vanwege de Russische invasie van 2008. Waar nu vluchtelingen de grens oversteken, waren het destijds tanks. Het doel van de invasie was het "beschermen" van de bevolking van de pro-Russische regio's Zuid-Ossetië en Abchazië. Na een korte, hevige strijd kwam er een staakt-het-vuren en plaatste Rusland militairen in de regio's.
Kuroptev: "30 kilometer buiten Tbilisi staan Russische tanks en een illegale Russische militaire basis. Al 14 jaar woedt er hier een hybride oorlog. Een groot aantal mensen uit een land dat Georgië bezet houdt, is een enorme veiligheidskwestie voor Georgië."
Vluchteling Maxim merkt vooralsnog niet dat Georgiërs hem wantrouwen. "Russen worden niet gediscrimineerd. Als ze de regels in Georgië maar volgen en zich aan de gewoonten aanpassen."
Veel Russen voelen zich schuldig en verantwoordelijk.
De reden dat veel vluchtelingen, ondanks het militaire conflict, voor Georgië kiezen, is dat het een van de weinige buurlanden is waar Russen zonder visum nog naartoe kunnen en maximaal een jaar als toerist kunnen blijven. Ook dat heeft met de bezetting te maken, legt Kuroptev uit: "De bevolking van Georgië eist dat de grenzen gesloten worden. Maar als de regering de grenzen sluit, kan Rusland agressief reageren."
Georgië zit dus in een spagaat. "De regering zegt de afgelopen zes, zeven maanden vooral de oorlog niet weer naar Georgië te willen brengen. Ze doen alles om het Kremlin niet te provoceren."
Maxims tijd in Georgië verstrijkt over een halfjaar. Hij zal dan verder moeten reizen. Veel Europese landen, zeker die in het oosten, geven Russische mannen geen asiel. "Ik hoop dat de Nederlandse regering open zal staan om Russische migranten toe te laten die niet willen vechten, die geen mensen willen doden in een ander land. Veel Russen voelen zich schuldig en verantwoordelijk."
