Deel EU-landen zit met deserterende Russen in de maag
Terwijl er al rijen staan aan de Russische grenzen, denken sommige EU-lidstaten nog na over de vraag of ze wel asiel willen verlenen aan Russen die onder de gedeeltelijke mobilisatie uit proberen te komen. Er zijn grote verschillen in opvatting tussen Oost-, Midden- en West-Europese lidstaten.
Russische mannen die niet willen vechten en in Nederland aankloppen, worden "zeker niet" teruggestuurd, zei staatssecretaris Van der Burg gisteren. "Want dan weten we in ieder geval dat ze daar vervolgd zullen worden." Deserteurs kunnen een asielaanvraag indienen en zolang die wordt beoordeeld, mogen ze blijven. Of ze ook asiel krijgen, wordt per geval bekeken.
Het is de lijn die Duitsland ook volgt. Russische deserteurs die bedreigd worden, krijgen bescherming in Duitsland. De minister van Binnenlandse Zaken was er eerder deze week al duidelijk over in een interview. EU-president Charles Michel zegt in een interview met Politico dat EU-lidstaten "openheid zouden moeten tonen tegenover degenen die zich niet geïnstrumentaliseerd willen worden door het Kremlin".
'Blijven om te vechten'
In de Baltische staten is een andere houding te zien. Estland, Letland en Litouwen sluiten de rijen en laten Russische mannen geen asiel aanvragen.
De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken verwoordt het zo:
"Russen moeten in Rusland blijven om te vechten, tegen Poetin." Geen onlogische gedachte, schrijft het Slowaakse dagblad Dennik N in een commentaar. "De voormalige Sovjetrepublieken hebben te veel eigen ervaring met het Russisch imperialisme en zijn afgezanten."
Bovendien, stelt de krant, als de mannen die nu vluchten echt tegenstanders van het Poetin-regime zijn, dan hadden ze al veel eerder weg kunnen gaan.
In Warschau wordt er - in het openbaar - minder fel gesproken over de Russische deserteurs, maar ook Polen zit ermee in de maag. Een Poolse diplomaat zegt tegen nieuwssite EUobserver op persoonlijke titel dat Russen maar naar Frankrijk of Italië moeten vluchten. "De Baltische staten en Polen hoeven dit niet op te lossen."
Aan de Finse grens zijn de gevolgen nu al zichtbaar. Sinds de aankondiging van de gedeeltelijke mobilisatie staan er voor de grens lange rijen met Russen. Finland werkt aan regels om de instroom van Russen flink te beperken, zegt de minister van Buitenlandse Zaken zaterdag. Uitzonderingen zijn er voor studie-, werk- en familiebezoek. Over deserteurs zegt de minister niets. Finland ziet graag dat er regels komen die voor de hele EU gelden.
Of het de Baltische staten lukt om de harde lijn vast te houden en Russen buiten te houden is nog zeer de vraag, want dat is in strijd met regels van de EU zelf. "Het is absoluut verboden", zegt Tineke Strik, Europarlementariër en hoogleraar burgerschap en migratierecht aan de Radboud Universiteit.
Strik: "Hen categorisch buiten de deur houden is onrechtmatig. Het is duidelijk dat zij ernstig worden gestraft als ze worden teruggestuurd. En ze vluchten om niet te hoeven vechten in een oorlog die wij zelf veroordelen."
