Het oplossen van de wooncrisis en het halen van de klimaatdoelstellingen zijn twee belangrijke doelen in het regeerakkoord. Om die te halen heeft het kabinet grote plannen met het Nederlandse spoornet. Langs het spoor moeten nieuwe woningen komen en het goederenvervoer over het spoor moet flink groeien.
Maar omwonenden zien de geplande forse toename van het treinverkeer met lede ogen aan. Ze trillen nu al in hun bed en vrezen voor blijvende schade aan hun huis.
'Een aardbeving'
Tussen 2018 en 2040 groeit het goederenvervoer over het spoor met 30 tot 50 procent, blijkt uit onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Daarnaast moeten er tot 100.000 woningen per jaar bijgebouwd worden vanwege de woningnood, staat in het regeerakkoord. Onder meer zones langs het spoor worden genoemd als kansrijk.
Maar voor Cris van Dijk uit Dorst voelt het voorbijrazende treinverkeer nu al "als een aardbeving, en dat wel dertig keer per dag". Hij woont in een nieuwbouwhuis op zo'n 100 meter van de Brabantroute.
Gilbert van Hassel bewoont een oud huis in 's Hertogenbosch dat nog veel dichter langs het spoor staat. Meerdere keren per nacht schiet hij wakker van de trillingen. Inmiddels is hij onder doktersbehandeling voor zijn slapeloosheid:
Bij bestaande bouw is trillingsoverlast lastig te verhelpen of heel erg kostbaar, erkent Chiel Roovers, manager omgevingseffecten bij spoorwegbeheerder ProRail. Hij roept gemeenten en projectontwikkelaars daarom op om bij het bouwen van nieuwe huizen langs het spoor op voorhand rekening te houden met overlastgevende trillingen.
Er zijn namelijk maatregelen mogelijk die de overlast sterk verminderen of zelfs voorkomen, weet ook Pieter Boon, trillingsexpert en adviseur bij We-Boost. Zoals het plaatsen van veren of rubberblokken tussen de fundering en de woning. Alleen is dit binnen de huidige wetgeving niet verplicht, legt hij uit.
Verschil per gemeente
Ingenieursbureaus onderzoeken steeds vaker de verwachte overlast van trillingen op plaatsen waar nieuwbouw moet komen. "Maar een projectontwikkelaar kan zeggen: ik vind de maatregelen te duur", zegt Boon. "Want het aanpassen van de fundering kost tussen de 15.000 en 30.000 euro per woonhuis." Het is heel erg afhankelijk van de gemeente of die een vergunning voor de bouw verleent, ziet hij. "De ene gemeente is veel strenger dan de andere.''
Bij de bouw van Cris van Dijks nieuwbouwwoning in Dorst zijn geen maatregelen tegen trilling getroffen. Nu kan hij nergens aankloppen, zegt hij gefrustreerd. "ProRail zegt: wij gaan alleen over het spoor. De gemeente zegt: we hebben geen invloed op het spoor. En de wetgever geeft niet thuis, want er zijn geen regels voor."
Nog geen zicht op wetgeving
ProRail onderzoekt nu met geld van het Rijk of trillingen zijn te verminderen door aanpassingen aan het spoor te doen. Maar als een van de aanpassingen in het onderzoek effectief blijkt, betekent dat niet automatisch dat die vervolgens overal wordt toegepast. Daar is nu namelijk nog geen pot geld voor, aldus de spoorwegbeheerder.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat weten beleid op het gebied van trillingen voor te bereiden. Maar het ministerie noemt het ontstaan van trillingen moeilijk te voorspellen en moeilijk aan te pakken. Veel factoren spelen een rol, zoals het type trein, de staat van het spoor, de bodemgesteldheid en het type fundering van gebouwen. Het is daarom nog onduidelijk of en wanneer er wetgeving komt.
