In één week tijd zijn twee grote groepen Moldaviërs naar het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel gekomen. Afgelopen zaterdag een busje met negentien mensen en gisteren een touringcar met 65 personen.
Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Veiligheid en Justitie bevestigt dat het aantal Moldaviërs dat zich in Nederland meldt de laatste weken toeneemt. "Afgelopen week zijn er tussen de 350 en 400 Moldaviërs opeens naar Ter Apel gekomen."
In Moldavië is geen oorlog en migranten uit het land maken hier bijna geen kans op asiel. "Bij degenen waarmee de IND al gesproken heeft, kan nul inwilliging zijn", zegt Broekers-Knol. Waarom proberen ze het dan toch?
In Ter Apel sprak Nieuwsuur met een aantal Moldavische asielzoekers. "Het leven in Moldavië is nu echt zwaar. Er is geen werk", zegt een van de migranten. "We krijgen geen uitkering en er is geen werk te vinden, waardoor we in Moldavië zouden kunnen blijven. Dus moeten we het elders zoeken om te kunnen leven met ons gezin. Wat moeten we anders? Anders redden we het niet."
"We zijn hier met de bus heen gekomen, want er is daar geen werk", zegt een ander. "Er is daar niets, dus zoeken we het hier. Want waar moeten we heen?"
Moldavië is een van de armste landen van Europa. Mensen verdienen er gemiddeld 175 euro per maand, ongeveer net zo veel als het leefgeld in een Nederlands asielzoekerscentrum. Dat Moldaviërs wegtrekken, lijkt dus niet zo vreemd. "We denken dat ze voor de voorzieningen naar Nederlands zouden kunnen komen", zegt ook Broekers-Knol.
"Ik verwacht dat ze ons hier asiel geven, want hier is het beter." De Moldavische asielzoekers lijken niet te beseffen dat hun asielaanvraag vrijwel kansloos is:
Dimiter Toshkov, universitair hoofddocent gespecialiseerd in migratiebeleid, zei gisteren tegen de NOS al dat een kleine kans op asiel mensen er doorgaans niet van weerhoudt om ergens asiel aan te vragen. "Voor asielzoekers is het al belangrijk om überhaupt in het land te zijn. De aanvragen worden niet altijd snel afgehandeld en in de tussentijd gaan zij hier bijvoorbeeld op zoek naar werk en bouwen ze een leven op."
'Maak niet meewerken aan terugkeer strafbaar'
Moldavië staat in Nederland niet op de lijst van veilige landen, waardoor asielaanvragen over het algemeen minder snel worden behandeld en Moldaviërs langere tijd in Nederland kunnen blijven. Juist daardoor is de grote toestroom extra problematisch, volgens het IND. Ze houden relatief lang opvangplekken bezet voor migranten die terecht om asiel vragen. Ook staatssecretaris Ankie Broekers-Knol zei eerder dat de opvang volloopt door asielzoekers "met economisch motief".
Eerder werd daarom al besloten dat Moldaviërs geen financiële ondersteuning meer krijgen bij terugkeer. Volgens Broekers-Knol wordt er voor hen ook slechts "sobere opvang gegeven".
Coalitiepartijen VVD en CDA pleiten nu voor een nog strengere aanpak. "Er komen veel te veel mensen naar Nederland die helemaal geen recht hebben op asiel en misbruik willen maken van onze opvang", zegt Bente Becker (VVD). "Daarom heb ik ook gevraagd ze sneller vast te zetten in detentie zodat we zeker weten dat ze ook echt vertrokken zijn in plaats van dat ze hier gaan rondtrekken en overlast gaan veroorzaken."
Een probleem: asielzoekers gevangennemen mag zomaar niet. "Dat mag alleen als er reden is om aan te nemen dat ze niet terugkeren", zegt CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg. "We moeten kijken of je het strafbaar kunt maken als mensen niet meewerken aan hun terugkeer."
'Zet de hele groep in één keer uit'
Het CDA wil bovendien dat groepen asielzoekers ook als groep kunnen worden teruggestuurd. Van Toorenburg: "Die Moldaviërs zijn een groep. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat er individuen tussen zitten waar iets bijzonders mee is. Dit is duidelijk een smokkelroute geworden waar we als groep op moeten reageren. Ga niet allemaal individuele trajectjes starten. We moeten afstappen van die hele individuele benadering."
Jaap Velema, de burgemeester van Westerwolde, waar Ter Apel onder valt, pleit voor een andere oplossing om de druk op het asielsysteem te verlichten: een tweede aanmeldcentrum. "Een dorp van zo'n 8000 inwoners met een opvanglocatie van zo'n 2000, het evenwicht is onevenredig. En daarom is het goed als elders in Nederland nog een tweede aanmeldcentrum komt om de druk bij Ter Apel weg te halen. Maar ook een opvang die simpeler is en minder aantrekkelijk om de winter door te komen."
Hij noemt het heel belangrijk dat er een oplossing komt voor de vele veiligelanders, zodat "oorlogsvluchtelingen goed opgevangen kunnen worden, dat is voor ons een belangrijke taak".
