Moldaviërs komen met de bus naar Nederland, maar kans op asiel 'nihil'

Het gebeurt de afgelopen weken steeds vaker: grote groepen Moldaviërs die naar Nederland komen in de hoop hier asiel te krijgen. Daarmee zijn Moldaviërs op dit moment na Syriërs, de grootste groep asielzoekers in Nederland. Het is onduidelijk waar deze plotselinge toestroom door wordt veroorzaakt.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst bevestigt dat het aantal Moldaviërs dat zich in Nederland meldt, de laatste weken is toegenomen. "De ervaring tot nu toe leert dat Moldaviërs bijna geen kans maken op asiel in Nederland", zegt een woordvoerder. "Dat betekent dat ze in de opvang onterecht plekken bezet houden van mensen die terecht om asiel vragen. De aantallen van de laatste dagen zijn dan ook problematisch."

Eerder werd al besloten dat Moldaviërs geen financiële ondersteuning meer krijgen bij terugkeer. "Daarmee wordt Nederland voor deze groep mensen minder aantrekkelijk", vertelt de woordvoerder. "De recente nieuwe instroom vraagt om aanvullende maatregelen. Die willen we dan ook snel treffen. We denken aan het versoberen en beperken van opvangvoorzieningen, het gericht toepassen van vreemdelingendetentie of het aanpakken van smokkelaars die deze mensen naar Nederland brengen."

De chauffeurs van beide busjes en de bijrijder van de touringcar zijn opgepakt op verdenking van mensensmokkel. Het Openbaar Ministerie onderzoekt of daar daadwerkelijk sprake van is. "Het is op z'n minst opvallend te noemen dat er een touringcar met asielzoekers aankomt, die gelijk naar de poort van het aanmeldcentrum lopen. Het is een gerichte actie met een vooropgezette bedoeling", zegt Sierd Eijzenga, persofficier bij OM Noord-Nederland, bij Nieuws en Co op NPO Radio 1.

Of de asielzoekers rechtstreeks uit Moldavië komen, is onbekend. Een busrit naar Nederland duurt zeker 22 uur. "De precieze route wordt nog onderzocht. In vorige zaken hebben we wel gezien dat in veel gevallen al een asielaanvraag in Duitsland is gedaan. Het vervolgtraject gaat dan richting Nederland", zegt Eijzenga.

'Een raadsel'

Waarom er in korte tijd zo veel Moldaviërs naar Nederland zijn gekomen, is onduidelijk. "Voor mij is het ook een raadsel", zegt correspondent David Jan Godfroid bij Nieuws en Co. "Moldaviërs hebben sinds 2014 geen visum meer nodig voor de EU. Via buurland Roemenië kunnen zij makkelijk naar de EU komen, maar dat is niets nieuws. Dat verklaart niet waarom Nederland nu zo populair is."

Waarom Moldaviërs wegtrekken uit eigen land, is volgens Godfroid makkelijk te verklaren. "Het gemiddelde inkomen is nog geen 7000 euro per jaar. Het land staat daarmee zelfs onder Kosovo en Georgië. Voor veel Moldaviërs is dat al jaren reden om het geluk elders te zoeken. In Rusland werken bijvoorbeeld veel Moldaviërs in de bouw. En veel vrouwen belanden in de gedwongen prostitutie."

Hoewel Moldaviërs dus nauwelijks kans op asiel maken, komen zij wel naar Nederland. Dat gebeurt volgens Dimiter Toshkov, universitair hoofddocent aan Universiteit Leiden en gespecialiseerd in migratiebeleid, vaker. Ook bij asielzoekers uit andere landen. "Voor hen is het al belangrijk om überhaupt in het land te zijn. De aanvragen worden niet altijd snel afgehandeld en in de tussentijd gaan zij hier bijvoorbeeld op zoek naar werk en bouwen ze een leven op."

Volgens Toshkov blijkt uit onderzoek dat een kleine kans op asiel - de zogenoemde recognition rate - mensen er over het algemeen niet van weerhoudt om ergens asiel aan te vragen.

Moldavië staat volgens de Rijksoverheid niet op de lijst van veilige landen van herkomst. "Er is ook geen bewijs dat als een land wel op zo'n lijst staat, dat direct invloed heeft op het aantal mensen dat daar vandaan naar Nederland komt." Om een voorbeeld te noemen: volgens Frankrijk is Moldavië sinds 2018 wel een veilig land. Toch werden daar dit jaar maar liefst 835 asielaanvragen gedaan door Moldaviërs, blijkt uit cijfers van Eurostat.