Over twee jaar wonen er op het Deense eilandje Lindholm ongeveer honderd ongewenste vreemdelingen. Tenminste, als het aan de regering van Denemarken ligt. Het gaat om afgewezen asielzoekers die voor een misdrijf zijn veroordeeld en niet terug kunnen naar hun land van herkomst.
Morgen stemt het Deense parlement over het plan. Als ze ermee instemmen, is het eiland nog niet klaar voor de nieuwe bewoners. Het wemelt er nu van de virussen, omdat het jarenlang fungeerde als plek waar dieren met besmettelijke ziektes, zoals mond-en-klauwzeer, werden bestudeerd.
Lindholm, dat zo groot is als circa vijf voetbalvelden, ligt in de Baltische zee. Er is een veerboot voor de verbinding met vaste wal, maar het is de bedoeling dat de asielzoekers daar zo min mogelijk gebruik van gaan maken. "Het kost geld om op en neer te gaan en ze krijgen maar een klein beetje leefgeld", zegt correspondent Rolien Creton.
Op het eiland zijn volgens haar nog minder faciliteiten dan in een gevangenis. "De migranten mogen ook niet werken en hebben een meldplicht. De Deense regering hoopt dat de asielzoekers zo tot het inzicht komen dat het uitzichtloos is en zelf willen terugkeren." Hoewel dat niet altijd makkelijk is, want vaak neemt hun herkomstland ze niet terug.
'Strengste asielbeleid van Europa'
Volgens Creton wil de Deense regering een duidelijk signaal afgeven. "Namelijk, dat Denemarken het strengste asiel- en migratiebeleid heeft van Europa. Ze willen asielzoekers ontmoedigen om in het land te blijven. Inmiddels spreken ze niet meer van een integratiebeleid maar van een terugstuurbeleid."
Het is niet voor het eerst dat Denemarken zo'n stap zet. Het land, met een kleine zes miljoen inwoners, heeft de afgelopen twintig jaar talloze aanscherpingen van het asiel- en immigratiebeleid doorgevoerd. De verkiezingen van volgend jaar zijn een belangrijke reden om nu het eiland-plan te lanceren, zegt Creton.
Eerder dit jaar presenteerde de regering al een radicaal plan om de problemen in 22 immigrantenwijken die op de 'gettolijst' staan terug te dringen. Zo kunnen bewoners in deze wijken bij een misdrijf dubbel zo zwaar worden gestraft. Het plan kon rekenen op een hoop kritiek in eigen land.
Ook het plan om asielzoekers naar Lindholm te sturen stuit op verzet. Een week geleden gingen in het centrum van Kopenhagen duizenden Denen de straat op om te protesteren. Ze schamen zich voor de manier waarop hun land omgaat met deze groep vreemdelingen. En krijgen daarbij steun van de Verenigde Naties.
De Deense bevolking kan dit gaan zien als een oplossing voor álle asielzoekers.
Asielzoekers naar een afgelegen eiland sturen is geen nieuw idee. Zo stuurde Australië bootvluchtelingen naar twee eilanden in de Stille Oceaan: Nauru en Manus. En in de jaren 90 stuurde de Verenigde Staten asielzoekers uit Haïti naar Guantanamo Bay, voordat het werd gebruikt voor terroristen.
"Er zijn genoeg voorbeelden, maar het Deense voorstel is anders omdat het om een heel kleine groep mensen gaat. Namelijk: afgewezen asielzoekers die zijn veroordeeld", zegt professor Alexander Betts van de Universiteit van Oxford. "Bovendien ligt het eiland nog op Deens grondgebied."
Dat maakt het misschien iets minder ernstig, maar niet minder zorgelijk, vindt Betts. "Er kleven risico's aan het plan. Denk bijvoorbeeld aan de mensenrechten. Ook deze mensen moeten gerespecteerd worden. En het kan ook stigmatiserend werken. De bevolking kan dit gaan zien als een oplossing voor álle asielzoekers."
Zo onaantrekkelijk mogelijk voor migranten
Hij ziet dat steeds meer Europese landen radicale stappen ondernemen om migranten te weren. "Er is een soort gevoel van paniek in Europa. Migratie wordt steeds belangrijker op politiek gebied en het vormt een belangrijk onderdeel van het populistische debat. En dat terwijl de cijfers dalen."
Dat laatste moeten we volgens Betts wel voor ogen blijven houden. "De aantallen migranten die nu naar Europa komen zijn veel kleiner dan in 2015 en 2016. Ondertussen doen Europese landen heel hard hun best om zo onaantrekkelijk mogelijk te zijn voor migranten, in plaats van dat ze met elkaar samenwerken."
