Journalisten zijn niet welkom op Manus, een eiland van Papoea-Nieuw-Guinea. 500 tot 600 mannen worden hier al zes jaar vastgehouden. De meesten zijn erkende vluchtelingen. Sinds kort mogen ze overdag vrij rondlopen.
Op een afgelegen plek ontmoet Nieuwsuur Behnan uit Iran en Shaminda uit Sri Lanka. "Het gaat niet goed met me", vertelt Shaminda. "Ik ben een erkend vluchteling, maar ik voel me een gevangene."
De meeste mannen gebruiken slaap- en kalmeringspillen. Vooral de onzekerheid valt zwaar. Behnan: "Ik vraag me constant af: wat doe ik hier? Steeds weer moet ik concluderen dat er een dag voorbij is zonder doel, en ik niks kan doen."
Keihard
Australië voert een keihard asielbeleid op het gebied van de zogenaamde 'bootvluchtelingen'. Boten op zee worden ofwel onderschept en teruggestuurd richting Indonesië, of migranten worden overgebracht naar twee eilanden.
Families en kinderen moeten naar het kleine eilandstaatje Nauru in de Stille Oceaan, alleenstaande mannen naar Manus in Papoea-Nieuw-Guinea. In ruil voor de opvang krijgen de eilanden geld van Australië.
De Australische regering wil koste wat kost voorkomen dat bootvluchtelingen ooit voet op Australische bodem zetten. Het grootste deel van de migranten op Nauru en Manus is erkend vluchteling, maar volgens een omstreden Australische asielwet zullen zij zullen nooit toegang krijgen tot Australië.
Gevolg: honderden vluchtelingen zitten voor onbepaalde tijd vast op de eilanden, zonder enig vooruitzicht om ergens anders naartoe te kunnen. De mannen dienen als afschrikking voor andere migranten die Australië per boot willen bereiken.
Elke avond worden de mannen opgesloten. Komen ze te laat, dan belanden ze in een cel. "Van zes uur 's avonds tot zes uur 's ochtends mogen we het kamp niet uit", zegt Shaminda. "Het is dus net alsof we in de gevangenis zitten. We kunnen alleen maar in onze kamer zitten. De avond is dus een nachtmerrie voor ons."
Ik zag mensen zichzelf ophangen.
Australië beschouwt het harde beleid als succes. De afgelopen jaren zijn er nauwelijks nog bootvluchtelingen. Hoeveel boten er nog op zee worden onderschept en teruggestuurd, is onduidelijk. De operatie op zee is door de regering bestempeld als een militaire missie. Dat betekent dat er vrijwel niks over naar buiten komt.
Mensenrechtenorganisaties en de Verenigde Naties brachten de afgelopen jaren alarmerende rapporten naar buiten over de schrijnende situatie op de eilanden. Migranten, ook kinderen, zouden slachtoffer zijn van fysiek geweld en seksueel misbruik. Psychisch zijn de migranten er zeer slecht aan toe: er is grote wanhoop met zelfverwonding en zelfmoordpogingen als gevolg, ook bij kinderen.
Ook Shaminda merkt dat sommige kampbewoners ten einde raad zijn. "Ik zag mensen zichzelf ophangen. Ik wil ze helpen, maar dat gaat niet, want ik heb het zelf ook moeilijk."
Afgelopen week zijn advocaten een collectieve rechtszaak gestart namens 1200 mensen die vastzitten op Manus Island en Nauru. Zij klagen de Australische regering aan voor misdrijven tegen de menselijkheid.
Bekijk hier de reportage vanaf Manus van correspondent Saskia Dekkers:
