In Frankrijk is de rechts-radicale Jordan Bardella de grote favoriet bij de Europese verkiezingen. Volgens de peilingen gaat hij ruim aan kop. Hij zou wel eens twee keer zoveel stemmen kunnen krijgen als de nummer twee in de peilingen: Valérie Hayer, de kandidaat van de partij van president Macron.
"De Fransen zijn de regering van Macron helemaal zat en ze zijn het migratiebeleid ook zat", zegt Edouard Bourgeault. Hij leidt in Parijs de jongerenafdeling van de Rassemblement National (RN), de partij van Bardella. "De Fransen willen weer zeggenschap over hun eigen grenzen om de migratie te beperken."
Bij een uitgang van de Parijse metro deelt Bourgeault folders uit, samen met andere leden van de jongerenbeweging. "Ik vind Bardella geweldig", reageert een jonge vrouw. "Het is in Frankrijk niet veilig op straat. Hij wil daar in ieder geval iets tegen doen."
Een man die ook een folder aanneemt zegt: "Voor mij is het vooral de koopkracht. Door de inflatie en door het beleid van Macron gaan de meeste Fransen erop achteruit. Bardella wil dat aanpakken."
Jonge kiezers, andere toon
Het succes in de peilingen is deels aan de lijsttrekker zelf te danken. Hij is nog maar 28 jaar en dat trekt nieuwe jonge kiezers. Die benadert hij volop via sociale media: hij wordt al de TikTok-kandidaat genoemd. Bardella weet zich goed te presenteren in de pers en kan zich staande houden in politieke debatten.
Maar er speelt meer. Het verkiezingsprogramma van RN heeft niet meer de toon die de partij een aantal decennia geleden aansloeg. De partij wil niet meer uit de EU stappen en in toespraken gaat het niet meer alleen over migratie. Partijleider Marine Le Pen liep mee in een demonstratie tegen antisemitisme en in het verkiezingsprogramma (.pdf) gaat het nog wel over islamisme, maar wordt de islam zelf niet één keer genoemd.
Het 'beschermen' van de Fransen staat nu centraal: beschermen tegen Brusselse regelzucht, tegen hoge energieprijzen, tegen oneerlijke buitenlandse concurrentie. De Europese Commissie mag geen macht meer hebben, Frankrijk moet zijn grenzen weer gaan controleren, en Franse bedrijven moeten voorrang krijgen bij openbare aanbestedingen.
"Voor veel Fransen is de RN een normale partij geworden", zegt Erwan Lestrohan van onderzoeksbureau Odoxa. "De partij doet mee aan het politieke spel, net als andere partijen. Ze zitten met meer dan 80 leden in de Tweede Kamer en voeren serieus oppositie."
Dat Bardella nu zo goed scoort, verbaast hem niet. "RN kreeg bij Europese verkiezingen van 2014 en 2019 ook al de meeste stemmen. Wat nu vooral verbaast is de grote voorsprong van Bardella op Valérie Hayer, de kandidaat van Macron. Daar lopen de kiezers massaal weg. Maar 50 tot 60 procent van de kiezers die op Macron stemden in 2022, zou nu ook nog op zijn partij willen stemmen. De onvrede over de president is enorm. Daar profiteert Bardella van."
Opkomst rechts-radicale partijen
De koppositie van RN in de peilingen in Frankrijk staat niet op zichzelf. In veel lidstaten van de EU doen rechts-radicale partijen het goed. De verkiezingen worden zelfs al een 'gamechanger' genoemd.
De thema's die rechts-radicale partijen aansnijden - koopkracht, migratie, veiligheid - doen het goed bij de kiezers. Jordan Bardella is dan ook blij met het feit dat de PVV van Geert Wilders nu in Nederland een coalitie vormt.
"Het toont aan dat ons gezamenlijke gedachtengoed, het verdedigen van nationale belangen, nu aan de winnende hand is in Europa", zegt Bardella tegen de NOS. "Dat geeft ons de kans om straks samen het functioneren van de Europese Unie te veranderen en om ons te beschermen tegen massale migratie en de economische oorlogen die de Verenigde Staten en China met ons voeren."
Meer weten over migratie en veiligheid? Cijfers en context vind je in onze special:
