De Franse president Macron vindt dat de toekomst van de Europese Unie in gevaar is. De lidstaten moeten hun krachten - economisch en militair - bundelen om aftakeling te voorkomen. "De Europese Unie is sterfelijk. Ze kan aan haar einde komen, afhankelijk van de keuzes die wij maken", zei Macron vandaag in een toespraak. "De komende tien jaar bestaat er een groot risico dat de EU verzwakt."
De president sprak op de Sorbonne Universiteit in Parijs. Daar hield hij zeven jaar geleden ook een toespraak over de kansen en gevaren voor de Europese Unie.
"Europa staat nu voor de keuze: welke rol wil het in de toekomst spelen? We staan nu op een beslissend moment", zei Macron ten overstaan van studenten maar ook ministers, ondernemers en wetenschappers.
Volgens de Franse president bevindt de EU zich nu, in tegenstelling tot zeven jaar geleden, op een keerpunt. "De regels zijn veranderd", zei hij verwijzend naar de oorlog in Oekraïne en de toegenomen concurrentie uit Azië en met name China. Brussel moet daarom volgens hem nieuwe prioriteiten stellen.
Defensie, economie en technologie
Macron hamert erop dat Europa moet werken aan zijn eigen defensie, om minder afhankelijk te zijn van de Amerikanen en zich voor te bereiden op nieuwe dreigingen. Europese landen moeten niet alleen meer en vaker militair samenwerken maar ook militair-economisch de handen ineenslaan. "Als we militair materieel kopen, moeten we dat in Europa zelf doen."
De president sprak over gezamenlijke Europese financiering van militaire aankopen, eventueel met Europese leningen, en zinspeelde ook op een gemeenschappelijk Europees antiraketsysteem.
Diezelfde Europese solidariteit zou zich economisch moeten uiten. De EU moet meer aan zichzelf denken en de eigen industrie voorrang geven, aldus Macron. Want de Verenigde Staten en China "houden zich niet meer aan de handelsregels zoals die zijn afgesproken".
Volgens Macron zijn er al initiatieven in die richting genomen. Hij noemde de samenwerking met Duitsland over de ontwikkeling van accu's voor elektrische auto's en van nieuwe legertanks en noemde de afspraken "met onze Nederlandse vrienden" over het bouwen van onderzeeërs.
De Europese Unie moet verder massaal gaan investeren om in 2030 wereldleider te zijn in essentiële en strategische sectoren zoals de AI-industrie, ruimtevaart en biotechnologie, aldus Macron. Dat is niet alleen nodig om economisch te overleven, vindt hij, maar ook om zelfvoorzienend te zijn op essentiële terreinen en niet afhankelijk te zijn van buitenlandse producenten.
Politieke agenda
De entourage van de president benadrukte na afloop vooral dat Macron zijn visie op de toekomst van Europa wilde geven. Maar vriend en vijand benoemen ook de politieke agenda van de president. Begin juni zijn er Europese verkiezingen. In de peilingen staat de rechts-radicale partij van Marine Le Pen met grote voorsprong op de eerste plaats. Haar kandidaat, Jordan Bardella, is bijzonder populair bij de Fransen. De kandidaat van Macron, Valérie Hayer, is daarentegen een grote onbekende voor veel mensen. Ze doet het slecht in de peilingen.
Tijdens zijn toespraak op de Sorbonne Universiteit bekritiseerde Macron de politieke opponenten van Hayer. Hij verweet Le Pen en Bardella zonder hun namen expliciet te noemen dat ze aan de lopende band volop kritiek op de EU hebben, terwijl ze wel in het Europees Parlement zitten en niet meer durven te pleiten voor een 'Frexit': Frankrijk dat in navolging van de Britten uit de Europese Unie stapt.