Tijn Sadée
EU-correspondent
Anna Sleutels
Redacteur Brussel
Tijn Sadée
EU-correspondent
Anna Sleutels
Redacteur Brussel
"Waarom zeg je niet dat de samenwerking van de VVD met de PVV consequenties heeft voor de toekomst van de VVD in uw fractie?" De vraag komt van het boegbeeld van de fractie van de Europese Groenen, Terry Reintke. Met felle blik richt ze zich tot Sandro Gozi, de spitzenkandidaat van Renew, de Europese liberale fractie waar ook de VVD lid van is.
Deze aanvaring in het Eurovision-debat was een van de vele en typerend voor de discussie tussen de boegbeelden, aan de vooravond van de Europese verkiezingen begin juni. Het debat vond plaats in het Brusselse Europees Parlement, georganiseerd door de European Broadcasting Union (EBU), en kon via livestream door miljoenen mensen in heel Europa worden gevolgd.
De lijsttrekkers strijden namens hun politieke fracties, in de hoop de nieuwe voorzitter te worden van de Europese Commissie. Tussen die kandidaten zitten bekende namen, zoals die van de huidige voorzitter van de Europese Commissie, de christendemocraat Ursula von der Leyen. Ze gaat op voor een tweede termijn.
Ook Walter Baier zou namens de Verenigd Links-fractie graag voorzitter van de Europese Commissie worden. Namens de Europese sociaaldemocraten deed Nicolas Schmit mee, Eurocommissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten en voor zijn fractie spitzenkandidaat bij de komende verkiezingen.
Niet democratisch
Opvallend was dat een groot deel van het debat opging aan de discussie over de mogelijke opkomst van radicaal-rechts bij de komende verkiezingen.
Zo werd sociaaldemocraat Schmit gevraagd of hij met de christendemocratische fractie (EVP) van Von der Leyen zou samenwerken als die fractie na de verkiezingen gaat samenwerken met radicaal-rechtse fractie ID en de nationalistisch-conservatieve fractie ECR. "Ik ben bereid samen te werken met alle democratische krachten, maar ik zie de ECR en ID niet als democratisch", zei hij.
Op het felle verwijt van Groenen-spitz Reintke aan de leider van de liberalen, Gozi, dat de groei van de PVV te danken is aan het niet uitsluiten van samenwerking met de PVV door de VVD, zei Gozi: "De VVD maakt een grote fout."
Maar de leider van de liberalen zei er wel op sussende toon bij dat er in Nederland nog geen nieuwe regering is en dat hierover op 10 juni, na de Europese verkiezingen, een discussie wordt gevoerd in de Europese fractie. Andere thema's, zoals klimaat en migratie, raakten wat ondergesneeuwd door de Nederlandse politieke realiteit.
Fel tegen 'spitzen'
Verbaal vuurwerk was er niet alleen in de debatzaal. Vooraf had de radicaal-rechtse ID-fractie bezwaar gemaakt tegen het feit dat ze niet mochten deelnemen. Maar organisator EBU verweerde zich tegen die kritiek, omdat het uitdrukkelijk een debat tussen de spitzen was "en ID heeft geen spitz, dus werd niet uitgenodigd." Om dezelfde reden deed de nationalistisch-conservatieve fractie ECR, die fel gekant is tegen het spitzenidee, niet mee.
Toen het EBU-debat net was begonnen werd in Brussel bekend dat AfD, de Duitse radicaal-rechtse partij, uit de ID-fractie wordt gegooid. Aanleiding is de recente uitspraak van een AfD-kopstuk over SS'ers ("niet alle SS'ers waren oorlogsmisdadigers"). Of de PVV, kandidaat-lid van ID, zich achter deze beslissing schaart, is onbekend.
