Russen bereiden zich voor op voorjaarsoffensief: 'Het wordt een heel zware zomer'

Vorige lente, rond deze tijd, klonken er hoopvolle geluiden voor Oekraïne: er zat een groot voorjaarsoffensief aan te komen, waarbij Russische troepen teruggedrongen zouden moeten worden. Een jaar later ziet de frontlinie er misschien niet heel anders uit, maar is het momentum in de strijd wel gekeerd. Nu maakt Rusland zich juist op voor een offensief.

Waar er een doorbraak geforceerd zou moeten worden, is moeilijk met zekerheid te zeggen. Maar één plek wordt de afgelopen tijd regelmatig genoemd: Koepjansk, in het noordoosten van Oekraïne, 100 kilometer van Charkiv.

De Russische legerleiding heeft daar de afgelopen tijd grote aantallen troepen naartoe gedirigeerd. Internationale denktanks vermoeden dat tussen de 50.000 en 70.000 Russen in de buurt van Koepjansk aan de frontlinie zijn gestationeerd.

Wanneer de weerssituatie verbetert en de dikke lagen modder weg zijn, zouden ze in actie kunnen komen, is de vrees in Oekraïne. "Als de grond is opgedroogd, zullen ze alle troepen en al het materieel verzamelen", zegt de 47-jarige Oekraïense soldaat Ruslan tegen The Kyiv Independent. "Ik denk dat er iets staat te gebeuren wat niet fijn zal zijn."

Zo ziet de frontlinie bij Koepjansk er nu uit:

Ruwweg zitten er vijf grote Russische eenheden verspreid over een gebied van 60 kilometer, dat zich van Koepjansk naar het zuiden uitstrekt, weet oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif. "Dat zijn heel veel eenheden met zware wapens. De verwachting is dat er een offensief komt, zeker gezien de bewapening, de bemensing en het momentum van de Russen."

Wie een Russische aanval koppelt aan deze oorlog, denkt misschien al snel aan de bloedbaden van Bachmoet en Avdiivka. Maar het hoeft niet zo te zijn dat Koepjansk eenzelfde soort 'gehaktmolen' wordt, waarbij tienduizenden slachtoffers vallen tegen minimale terreinwinst.

"Bij die gevechten was er weinig samenhang tussen de aanvallen die ze deden", blikt De Kruif terug. "Met massaal geweld vielen de Russen vooruit aan. Als het niet in één keer lukt, dan wel in tien keer, dachten ze."

Uiteindelijk lukte het de Russen om Avdiivka te veroveren, onder meer doordat troepen uit Koepjansk naar het zuiden werden gebracht en doordat het Oekraïense leger zich besloot terug te trekken. De afgelopen maand is er ook in de gebieden rond Avdiivka meer terreinwinst geboekt:

Een soortgelijke aanval zoals bij Avdiivka kost de Russen te veel, zegt De Kruif. "Zo manage je niet een groot offensief. Ze zullen waarschijnlijk geconcentreerde aanvallen doen in een klein gebied." Daarmee moet er dan een doorbraak komen.

Hoewel Rusland meer manschappen, munitie en momentum heeft, betekent dat niet automatisch dat die doorbraak er daadwerkelijk komt. Oekraïne heeft zich bij Koepjansk ingegraven en heeft de afgelopen tijd gebouwd aan een sterke verdediging. Volgens president Zelensky is het zelfs de meest versterkte regio van dit moment.

Legerwoordvoerder Illja Jevlasj gaf daar onlangs meer details over vrij. "We hebben behoorlijk stevige fortificaties opgezet. Ook hebben we betonnen bunkers en talloze constructies gebouwd. Bovendien benutten we de kenmerken van het terrein op een vakkundige manier."

De Kruif beaamt dat. De sleutel voor de Oekraïners is dat ze diepte aanbrengen in hun verdediging. "Ze hebben een heel stelsel van verdedigende linies opgezet. Als de eerste lijn doorbroken wordt, kun je verder blijven vechten." Een soortgelijke tactiek gebruiken de Russen zelf ook in de regio Zaporizja, waar vorig jaar de Oekraïners de eerste linie passeerden, maar daarna niet veel konden bereiken.

Verslaggever Wessel de Jong bezocht vorige maand de verdedigingslinies in de provincie Charkiv:

Aanvallen is dan ook een stuk moeilijker dan verdedigen, zegt De Kruif. "Bij verdedigen schiet je, simpel gezegd, recht naar voren, maar als je aanvalt, moet je bewegen. En tijdens het bewegen is het moeilijk om bijvoorbeeld artillerie op de juiste plek krijgen."

Om alle puzzelstukjes goed te kunnen leggen, moet het Russische leger flink aan de bak. "Wat we bij de Russen vaak zien, is dat de planning op hoger niveau klopt, maar dat de uitvoering op de grond faalt vanwege gebrek aan vakkennis bij de soldaten. Daar komt ook bij dat de Russen grote moeite hebben om hun luchtmacht zo te ontplooien dat hun grondtroepen daar maximaal van kunnen profiteren." En dat is juist keihard nodig bij een offensief: veel soldaten en materieel in combinatie met goed werkende luchtsteun.

Kortom: de Russen hebben moeite met het uitvoeren van een gecoördineerde aanval. Hoewel de Oekraïners kampen met een tekort aan munitie, manschappen en materieel, zijn ze wel bekend met het terrein en zijn ze voorbereid op een offensief, zegt de oud-commandant.

Dan nog zijn er veel onzekerheden en kan de strijd anders verlopen dan op voorhand gedacht. Eén ding is wel zeker, besluit De Kruif: "We krijgen een heel zware zomer met opnieuw veel verliezen."