Meer stellingen bij Charkiv: 'Als de Russen een zwakke plek vinden, vallen ze aan'
Roel Pauw
verslaggever
Het Oekraïense leger bouwt steeds meer verdedigingsstellingen. Die zijn er al langer in de Donbas-regio, sinds het eerste begin van de strijd met Rusland in 2014. Nu verschijnen er ook stellingen in het noordoosten, in de provincie Charkiv.
Het Russische leger zou de afgelopen weken een troepenmacht verzamelen om de provincie in te nemen. Geschat wordt dat het gaat om 40.000 militairen plus 500 tanks en nog meer pantservoertuigen.
Een woordvoerder van de Oekraïense landmacht relativeert het aantal. Het zou vooral gaan om het aanvullen van verliezen. En het zijn volgens hem ook niet allemaal gevechtseenheden. Die 40.000 bevatten ook allerlei verzorgingseenheden, zoals medische, verbindings-, en onderhoudstroepen.
En ook het materieel van de Russen is niet al te best, volgens de legerwoordvoerder. De lopen van de kanonnen zijn versleten, neemt hij aan, omdat de beschietingen in intensiteit afnemen.
Spookstad
Ondanks deze relativeringen zijn de Oekraïners hun posities aan het versterken ten noordoosten van Koepjansk. Dat is inmiddels een spookstad, maar als militair doelwit interessant omdat hij relatief hoog ligt en overzicht biedt over een groot gebied. Ook is het een knooppunt van spoorwegen.
Op straat lopen er bijna alleen maar militairen die even vrijaf hebben. Ze doen inkopen op een lokaal marktje, waar alle mogelijke artikelen worden verkocht om het leven in de loopgraven een beetje te vergemakkelijken, zoals kaplaarzen, zakmessen en verdelgingsmiddelen tegen ratten en muizen. Die zijn een grote plaag in de ondergrondse bunkers.
De nieuwe stellingen liggen op zo'n vijf kilometer van Koepjansk, aan de oostkant. "De Russen zitten daar, aan de horizon. Twee, drie kilometer hiervandaan", zegt eerste luitenant 'Joker'. Dit is de frontlijn, waar het Oekraïense en het Russische leger elkaar voortdurend bestoken.
In de loopgraven maken ze zich op voor de confrontatie:
Het doffe geluid van artillerie en het staccato van een snelvuurkanon klinken vanuit de verte. Ergens begint een alarm te loeien. In deze vallei, even buiten het zwaar gehavende Koepjansk zou een nieuwe veldslag kunnen plaatsvinden.
"Dit is de voorste linie", zegt Joker. "Hier hebben we net versperringen aangebracht: in vijf rijen liggen er wat we 'drakentanden' noemen: puntige betonnen obstakels die met staalkabels aan elkaar vast zitten. En daaromheen zit dan weer prikkeldraad." Tot kilometers ver zie je de drakentanden uit het vlakke land omhoog steken.
Toch lijkt het niet toereikend om een grote legermacht en honderden tanks tegen te houden. "Maar dit is niet alles", zegt Joker. "We kennen de exacte coördinaten van deze linie, dus als de Russen hier zouden willen doorbreken, dan weet onze artillerie precies waar ze hen moeten raken. En dit is ook nog maar de eerste barricade." Een paar honderd meter is de volgende horde aangelegd.
In de afgelopen nachten, onzichtbaar voor de vijand, hebben manschappen van de 123e brigade zich ingegraven in de zware zwarte klei. Via glibberige paadjes bereik je de verse loopgraven.
De boel vertragen
Vier militairen zitten net aan een ontbijt van brood met worst en thee. De kachel brandt, het is bijna huiselijk. Maar deze eenheid zal als eerste de confrontatie met de vijand moeten aangaan als de eerste linie is gevallen. Zware wapens hebben ze niet, alleen hun geweren en raketwerpers. Hun taak is dan ook niet om de Russen daadwerkelijk tegen te houden: het enige wat zij moeten doen is de boel vertragen, zodat het Oekraïense leger zwaar geschut kan aanvoeren. Langs een front van 1000 kilometer heb je niet altijd alles paraat wat je nodig hebt om een aanval af te slaan. Een beetje extra tijd kan dan net het verschil maken.
Joker: "We hebben te maken met een machtige vijand die zijn plannen steeds verandert. Als ze een zwakke plek vinden, vallen ze aan."
