Duizenden Palestijnen in detentie in slechte omstandigheden: 'We werden bespuugd'

• Eliane Lamper

  redacteur Online

Duizenden Palestijnse arbeiders die vastzaten in Israël en de Westelijke Jordaanoever, zijn door het Israëlische leger gisteren de grens overgezet met Gaza. De arbeiders, die tijdelijk in Israël werkten, konden niet meer naar huis toen de Gazastrook volledig werd afgesloten. Ze zijn wekenlang opgesloten in erbarmelijke omstandigheden.

In gevangenschap werden ze mishandeld en vernederd, vertellen twee Palestijnen aan de NOS, net nadat ze Gaza in werden gestuurd. "We werden vastgebonden en geslagen. Ze spuugden op ons en we kregen alleen vies water te drinken", vertelt een arbeider die zichzelf aanduidt als Abu Tamer. Uit angst wil hij niet zijn volledige naam delen.

Meer dan drie weken zat hij opgesloten. "Al die tijd heb ik niet gedoucht en moest ik dezelfde kleding dragen", zegt hij. Ook een andere arbeider, Abu Khaled, spreekt over mensonterende omstandigheden. "Er waren martelingen. In de nacht mochten we niet slapen." Hij zegt eerst vastgehouden te zijn in de Ofer gevangenis op de bezette Westoever en later in een ander detentiecentrum.

Dit zeiden vrijgelaten arbeiders eerder tegen persbureau Reuters:

De verhalen bevestigen het beeld dat ook mensenrechtenorganisaties hebben van de omgang met gedetineerden. Een groep Palestijnse en Israëlische organisaties stuurde vorige week het Hooggerechtshof in Israël een verzoek om de locatie en de namen van de gevangenen vrij te geven. Zij stelden dat de detenties in strijd zijn met internationaal recht.

Naar schatting zijn zo'n 4000 arbeiders vastgezet. Kort na de aanslag van Hamas stelde Israël een volledige blokkade en werden alle werkvergunningen ingetrokken, waardoor de arbeiders plotseling illegaal in Israël verbleven en nergens heen konden. Hoeveel van de zo'n 18.000 Gazanen met een werkvergunning op dat moment in Israël waren, is niet bekend. Duizenden inwoners worden nog vermist.

Verslaggever Ties Brock sprak met Gazanen die sinds de oorlog vastzitten in Israël:

De arbeiders die de grens over zijn gezet, zullen nu in Gaza op zoek moeten naar hun familie, in de hoop dat ze nog leven en in het zuiden verblijven. Het noorden is door het Israëlische grondoffensief niet te bereiken. "Ik weet niet waar mijn gezin is", zegt Abu Khaled. "Ik probeer ze te bellen, maar krijg ze niet te pakken. Ik weet alleen dat ze hier gebombardeerd worden."

In de cel zonder proces

Het aantal Palestijnen in hechtenis is sinds het begin van de oorlog in Gaza flink toegenomen. Het Israëlische leger heeft op de Westoever ruim 2000 Palestijnen opgepakt, volgens cijfers van de Palestinian Prisoners Society. Volgens het leger is een deel van hen gelieerd aan Hamas. Ongeveer de helft van de arrestanten zit in zogeheten administratieve detentie, wat betekent dat ze zonder proces vastzitten.

Deze maatregel in de Israëlische wet maakt het mogelijk om iemand op te pakken die wordt gezien als bedreiging voor de veiligheid, bijvoorbeeld bij verdenking van terrorisme. "Administratieve detentie is bedoeld voor noodsituaties", zegt Erella Grassiani, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam en Israël-deskundige. "Maar in praktijk wordt de wet misbruikt."

Israël had voor de oorlog al 5200 gevangenen van Palestijnse afkomst in detentie, rapporteerde de Palestijnse organisatie Addameer, die zich inzet voor de rechten van de gevangenen. Een deel van hen zit maanden of zelfs jaren vast zonder te weten waarom, onder hen zijn ook kinderen. Als ze al een proces krijgen, worden ze berecht in een militaire rechtbank.

Verslaggever Mitra Nazar interviewde op de Westelijke Jordaanoever de familie van Mohammed, die thuis werd gearresteerd:

Een kritisch bericht op Facebook over bombardementen op Gaza of het volgen van Telegram-kanalen kan al genoeg zijn om opgepakt te worden, zegt Basil Farraj, onderzoeker aan de Birzeit Universiteit naar politieke gevangenen. "Het is een strategie van intimidatie om Palestijnen angst in te boezemen." Zo worden mensen bij checkpoints gedwongen om hun telefoon uit te laten lezen.

Al sinds het begin van de oorlog worden dagelijks tientallen Palestijnen gearresteerd. "Er heerst nu een sfeer dat alle Palestijnen verdacht zijn, zowel op de Westoever als in Israël", zegt Grassiani. Net als bij de arbeiders uit Gaza, is het ook van inwoners van de Westoever vaak niet duidelijk waar ze zijn en hoe ze er juridisch voorstaan.

De omstandigheden in de detentiecentra zijn mensonterend, zegt Faraj. "Gevangenen worden onthouden van eten en medicijnen. Elektriciteit en water zijn afgesloten. Ook mogen ze hun cel niet verlaten en familie mag ze niet komen opzoeken."