Opluchting, maar ook wantrouwen in Groningen na presentatie snoeihard rapport

"Ik moet zeggen: het raakt mij", zegt Coert Fossen van de Groninger Bodem Beweging in reactie op het vernietigende rapport van de parlementaire enquêtecommissie over de aardgaswinning in Groningen. Commissievoorzitter Van der Lee heeft in Zeerijp de bevindingen aangeboden aan Kamervoorzitter Bergkamp.

"Niet zozeer om wat hij vertelde, want die conclusies wisten we eigenlijk al. Maar omdat het nu zo compact verteld wordt. Dat geeft het gevoel dat je eindelijk gehoord wordt. Een gevoel van erkenning."

In het rapport concludeert de enquêtecommissie dat de belangen van Groningers structureel zijn genegeerd, met rampzalige gevolgen, en dat Nederland een ereschuld aan hen heeft.

Gezonde scepsis

Volgens Fossen zijn de aanbevelingen die de commissie doet nog vrij algemeen, maar hij hoopt dat het rapport in ieder geval een impuls geeft om soepeler met schaderegelingen om te gaan. "Begin met de directe problemen van de mensen op te lossen en met de versterkingsoperatie, zodat de mensen weer veilig kunnen wonen."

De echte vraag is volgens hem hoe het geld besteed gaat worden en wie daarover gaat. "Wij vinden dat de bewoners daar een heel grote stem in moeten hebben. Ik wil niet negatief klinken, maar ik heb wel een gezonde scepsis van: laat maar zien."

Bekijk hier meer reacties van gedupeerden:

"Erkenning van het leed is het zeker", zegt commissaris van de koning in Groningen René Paas. Commissievoorzitter Van der Lee wond er wat hem betreft geen doekjes om "dat hier groot onrecht is gebeurd". Hij hoopt dat nu gestopt wordt met "te weinig, te laat en te bureaucratisch". "Ga mensen helpen. Als mensen jaren van hun leven kwijt zijn dan is daar niets meer aan te doen. Maar je kunt er wel iets substantieels tegenover zetten."

Ook bij het Groninger Gasberaad is de nodige scepsis te horen. "Ik hoop dat dit rapport minder snel in een la verdwijnt en dat er consequenties worden getrokken", zegt een woordvoerder. Belangrijk is dat de cultuur verandert. "Die zou moeten zijn: u heeft een probleem, wij lossen dat probleem op."

Ook in reacties van veel Groningers klinkt wantrouwen door. Aan de ene kant is er opluchting over de erkenning van de problemen waar ze nu al jaren tegenaan lopen. "We liepen telkens tegen een muur en nu heeft een onafhankelijke commissie eindelijk laten zien hoe die muur eruitziet", zei een inwoner. "Door de voorzitter is netjes op een rij gezet hoe Groningers jarenlang genegeerd zijn", concludeert een ander.

Aan de andere kant is een veelgehoorde reactie: eerst zien, dan geloven. Een inwoner uit Garmerwolde denkt bijvoorbeeld niet dat het rapport veel zal veranderen. "Ik verwacht dat Rutte met welgemeende excuses komt en met beloftes die voorlopig niet ingelost worden", zegt hij.

De meeste Groningers benadrukken dat nu eerst de schade moet worden hersteld en daarna de versterkingsoperatie moet worden afgerond "zonder steeds nieuwe spelregels te maken".

Lessen trekken voor de toekomst

Toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) hoopt dat het rapport "de broodnodige versnelling gaat brengen voor de vele mensen in Groningen die nog wachten op versterking of schadeafhandeling". Ook zegt de toezichthouder dat uit het rapport mogelijk lessen kunnen worden getrokken "voor de energiewinning en mijnbouw in algemene zin, nu deze onverminderd belangrijk zijn in het licht van de energietransitie".