Gedupeerde Groningers verwachten weinig goeds na parlementaire enquête

Groningers die gedupeerd zijn door de gaswinning hebben nog steeds veel last van de gevolgen. De schade aan hun huis en gedoe bij de versterkingsoperatie hebben effect op hun fysieke en geestelijke gezondheid.

Dat blijkt uit het nieuwe rapport van de onderzoeksgroep Gronings Perspectief (Rijksuniversiteit Groningen), die sinds 2016 onderzoekt hoe het met mensen in het gaswinningsgebied gaat.

Zo heeft een deel van hen slaapproblemen, hebben ze een nerveus of gespannen gevoel en zijn ze prikkelbaar of geïrriteerd, wat ze toeschrijven aan de gaswinningsproblematiek.

Gedupeerde Kees Wildervanck uit Overschild, in de gemeente Midden-Groningen, verbaast zich niet over de cijfers uit het onderzoek. Hij ziet dat er de laatste jaren een verslechtering heeft plaatsgevonden.

"Deze ellende loopt al ruim tien jaar. Mensen kunnen er steeds slechter tegen en worden murw", zegt Wildervanck in het NOS Radio 1 Journaal. "Er komen meer spanningen tussen mensen en ook tussen dorpen. De situatie wordt steeds slechter. En dat de gezondheid van mensen dan slechter wordt is onvermijdelijk, ben ik bang."

Weinig of geen verandering verwacht

Ook de parlementaire enquête die afgelopen najaar werd gehouden, heeft niet veel goeds gedaan voor het vertrouwen van Groningers. Ondervraagden die geen of enkelvoudige schade aan hun huis hadden, hadden in het najaar van 2022 meer negatieve verwachtingen van de enquête dan positieve. In het voorjaar van 2021 was dat nog andersom.

De verwachtingen van de mensen van wie het huis meerdere keren beschadigd raakte, werden nog negatiever dan het jaar ervoor. Mensen verwachten dat er weinig of niets zal veranderen na de uitkomst van de enquête. Het eindrapport komt volgende maand.

Volgens gedupeerde Wildervanck zijn er drie dingen die het gevoel van de mensen stevig bepaalt. "Het is het gedoe van het wachten op versterking van je huis en wanneer de schade-inspectie plaatsvindt. Vervolgens duurt het jaren voordat je je zin krijgt."

"Maar het belangrijkste is de manier waarop het gaat. Je wordt vaak respectloos en schaamteloos behandeld. Met name door het Instituut Mijnbouwschade Groningen, dat de schade regelt."

Minder praten, meer actie

Afgelopen jaar voelden ondervraagden zich minder veilig en nam hun risicoperceptie toe. Dat gebeurde vooral na de aardbeving op 8 oktober in Wirdum.

Respondenten hebben niet veel vertrouwen in de overheid en ervaren onmacht, onkunde en onwil bij de betrokken instanties. Ook zien ze weinig of geen mogelijkheid om "invloed uit te oefenen op het verbeteren van hun eigen versterkingsproces of op de versterking in het algemeen".

'Geen interesse voor ons'

Ook Wildervanck herkent zich hierin. Hij voelt zich inmiddels onveilig in zijn eigen huis, en dat zit hem hoog. "En er wordt niks aan gedaan en er is geen interesse voor ons. Ordinair gezegd hebben de schadeherstellers en de versterkers schijt aan ons."

Michel Dückers, onderzoeksleider en bijzonder hoogleraar crises, veiligheid en gezondheid aan de RUG, bevestigt het beeld dat de gedupeerden schetsen. "Bewoners, maar ook professionals en vele andere betrokkenen die wij spreken, zien dat de gewenste verbetering uitblijft. Het gebrek aan verandering is zorgelijk."

Mogelijke oplossingen zien Groningers in het betrekken van bewoners bij het versterkingsproces, bewoners beter informeren, perspectief bieden, realistische verwachtingen scheppen en minder praten en meer actie ondernemen.