Nieuwe coalitie gebaseerd op akkoord van 50 pagina's, oppositie reageert kritisch
- Welkom in het liveblog over de presentatie van het regeerakkoord
- Gisteren spraken de fracties van VVD, D66, CDA en CU na beraad hun steun uit voor het akkoord
- Het regeerakkoord staat nu online (.pdf)
- Linkse en rechtse oppositiepartijen reageren kritisch op de plannen
Liveblog gesloten
Veel reacties vanavond op de presentatie van het regeerakkoord, met een lange reeks belangenorganisaties die stilstaan bij de gevolgen van de plannen van VVD, D66, CDA en CU voor hun sector. Maar wat betekent dit akkoord eigenlijk voor je eigen portemonnee?
Meer daarover lees je hier:
En hoe zit het nou met de nieuwe bestuurscultuur en welke partij heeft het meeste moeten inleveren?
Lees hier de vragen die voorbijkwamen bij de Q&A op Facebook met politiek verslaggevers Xander van der Wulp (NOS) en Jorn Jonker (Nieuwsuur):
Daarmee sluiten we dit liveblog over de presentatie van het coalitieakkoord. Morgenochtend zijn we terug met een nieuw blog, over het debat dat de Tweede Kamer nu gaat voeren over het eindverslag van de informateurs Remkes en Koolmees. VVD-leider Rutte zal daarin worden aangesteld als formateur, waarna hij de komende weken een kabinet kan gaan samenstellen. Tot morgen!
Politiebond: akkoord is meer van hetzelfde
De plannen in het coalitieakkoord zijn wat politiebond NPB betreft "meer van hetzelfde en dus te weinig", zegt voorzitter Jan Struijs. "Wij zien een lange lijst in de magnetron opgewarmde beloften, maar het geld om daar serieus politiewerk van te maken, blijft ijskoud achterwege."
VVD, D66, CDA en ChristenUnie willen oplopend structureel een miljard euro reserveren voor het versterken van de veiligheid. Het moet onder meer gaan naar het tegengaan van ondermijning, de inlichtingendiensten en het versterken van de justitiële keten.
Voor het versterken van de politieorganisatie is 200 miljoen euro uitgetrokken, maar volgens Struijs is niet duidelijk wat dat betekent. Hij zegt ook dat het korps kampt met een begrotingstekort van bijna 300 miljoen euro. "Het ziet er voor de passerende burger heel aardig uit, maar het politiepersoneel schiet er niets mee op."
Koning bijgepraat over formatie
Koning Willem-Alexander heeft de informateurs Remkes en Koolmes ontvangen op Paleis Huis ten Bosch. Daar hebben zij hem geïnformeerd over hun eindverslag, met als bijlage het akkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.
Nederlandse GGZ positief, maar bezorgd over jeugdhulp
De Nederlandse GGZ, de belangenorganisatie voor de geestelijke gezondheidszorg, zegt overwegend positief te zijn over het coalitieakkoord. Voorzitter Ruth Peetoom: "Mooi dat er in de plannen expliciet aandacht is voor mentale gezondheid en de ggz. We zijn blij met onder andere de investeringen in een preventieakkoord en de aandacht voor suïcidepreventie."
Wel zijn er zorgen over de extra bezuiniging van een half miljard euro die de coalitie vanaf 2025 wil doorvoeren op jeugdhulp. "Dat gebeurt zonder goede onderbouwing. Zeker met de zware gevolgen van corona voor de jeugd die nog jarenlang zullen doorwerken kan er geen sprake zijn van minder geld voor de jeugdhulp."
Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ), een samenwerkingsverband van onder andere Jeugdzorg Nederland en de Nederlandse GGZ, deelt die bezorgdheid. "We missen de onderbouwing voor deze extra bezuiniging en maken ons grote zorgen dat wederom de meest kwetsbare kinderen en gezinnen hier de dupe van zijn. We vragen de coalitiepartijen deze bezuiniging te heroverwegen." Aanbieders van jeugdhulp staan volgens BGZJ al onder druk en kunnen een verdere bezuiniging niet aan.
Prijs pakje sigaretten komende jaren naar 10 euro
De tabaksaccijns wordt verhoogd, valt op te maken uit de budgettaire bijlage van het coalitieakkoord. Daarmee stijgt de prijs van sigaretten de komende jaren, tot ongeveer 10 euro per pakje. De gemiddelde prijs van een pakje is nu nog 7,20 euro.
Vereniging Hogescholen vindt akkoord ambitieus, maar mist houvast voor hbo
Net als veel andere brancheorganisaties en belangenbehartigers in de onderwijssector spreekt de Vereniging Hogescholen van ambitieuze plannen. Echter, voor het hbo biedt het akkoord te weinig houvast, vindt voorzitter Maurice Limmen. "Er moet nog veel worden uitgewerkt en onderbouwd. Zo is onduidelijk wat de precieze investeringsambities zijn op het gebied van praktijkgericht onderwijs in het hbo."
Het afschaffen van het leenstelsel per studiejaar 2023-2024 vindt de Vereniging Hogescholen een goede stap. Het is goed dat hiermee een mogelijke drempel wordt weggenomen om een hbo-studie te gaan doen. We hebben die jonge professionals allemaal hard nodig in de ziekenhuizen, voor de klas en in de techniek."
PO-Raad: dichten salariskloof stemt hoopvol
De PO-Raad, de belangenbehartiger voor schoolbesturen, vindt dat de plannen in het regeerakkoord hoopvol stemmen. "VVD, D66, CDA en ChristenUnie willen de salariskloof dichten en structurele bekostiging bij een 'masterplan' voor versterking van de onderwijskwaliteit, zaken waar het onderwijs al heel lang om vraagt", zegt PO-Raad voorzitter Weima.
De organisatie mist wel aandacht voor onderwijshuisvesting. "Dat stelt teleur: goede, gezonde, toegankelijke en duurzame schoolgebouwen zijn noodzakelijk om goed te kunnen leren en werken."
Studentenbonden kondigen demonstratie aan na presentatie regeerakkoord
Studentenbonden gaan begin volgend jaar demonstreren in reactie op de plannen die de coalitie heeft met het leenstelsel. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) en FNV Young & United vinden dat studenten onvoldoende gecompenseerd worden voor de schulden die ze onder het leenstelsel hebben opgebouwd.
In het akkoord staat dat het leenstelsel wordt afgeschaft. Studenten die onder het stelsel hebben geleend, krijgen compensatie in de vorm van korting op hun studieschuld of een studievoucher, die al bestaat. Voor dit plan wordt een miljard euro uitgetrokken.
Volgens de LSVb kunnen studenten dan omgerekend 3000 euro terugkrijgen, 2000 uit de huidige voucherregeling en nog eens 1000 euro per student met het nieuwe plan. "Met dat bedrag kun je niet eens twee jaar collegegeld betalen. En dat terwijl studenten soms tienduizenden euro's schuld hebben opgelopen", vindt de bond.
Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) spreekt van een compensatie die "magertjes" is. Toch geeft het ISO de plannen een "studententien", wat studentenjargon is voor een zes. Dat is omdat de studiebeurs voor alle studenten terugkeert, het bindend studieadvies wordt versoepeld en het kabinet extra investeert in het hoger onderwijs.
Forum spreekt van kartelakkoord, hekelt minister voor Klimaat
Forum voor Democratie noemt het regeerakkoord een kartelakkoord, dat in alles een voortzetting is van de ideeën van de bestuurders die vorig jaar zijn afgetreden. "Bestuurders worden dus niet afgestraft, maar juist beloond voor wanbestuur."
De partij vindt dat "klimaatfetisjisme" en "betuttelende controledwang" tot een hoogtepunt komt met een minister voor Klimaat en Energie. Die gaat volgens Forum "miljarden aan onzinnige klimaatplannen en een verzonnen stikstofprobleem" uitgeven.
Ook is in de schriftelijke verklaring van de partij te lezen dat Forum voor Democratie vindt dat Nederlanders "geplaagd" gaan worden door een suikertaks en rekeningrijden.
Onderwijsbond AOb: actievoeren loont dus
De Algemene Onderwijsbond (AOb) concludeert dat het loont om actie te voeren, omdat in het regeerakkoord staat dat de loonkloof - het salarisverschil tussen leraren in het basisonderwijs en die in het voortgezet onderwijs - wordt gedicht. "Daar strijden wij al jaren voor", reageert de grootste onderwijsbond van Nederland. Ook het onderbrengen van het het speciaal onderwijs bij het voortgezet onderwijs vindt de AOb een goede stap.
De bond vindt wel dat er te weinig wordt gedaan om het lerarentekort aan te pakken. Informateur Koolmees zei dat dit probleem niet in één kabinetsperiode kan worden opgelost, omdat er te weinig leraren zijn. "Dat vind ik wel een schokkend gebrek aan ambitie", aldus AOb-voorzitter Van Gelder. "Het woordje 'lerarentekort' staat één keer in het regeerakkoord, en dan alleen nog met de opmerking dat de huidige leraren meer uren zouden moeten werken. Alsof dat mogelijk zou zijn, met de huidige werkdruk."
Van Haga: akkoord is een ramp
Van Haga van de gelijknamige groep twittert dat regeerakkoord een ramp is voor Nederland: "Meer immigratie, meer klimaat- en stikstofwaanzin en als klap op de vuurpijl wordt rekeningrijden ingevoerd."
Oppositie kritisch op coalitieakkoord: 'dezelfde partijen met dezelfde ideeën'
De grootste oppositiepartijen in de Tweede Kamer zijn kritisch op het vandaag gepresenteerde coalitieakkoord. Vooral de geloofwaardigheid van de partijen en de zorguitgaven noemen ze problematisch.
Denk: helaas, het is niet anders
Denk-leider Azarkan had nog hoop dat er toch geen kabinet-Rutte IV zou komen. "Maar helaas, het is niet anders." Volgens hem moet de coalitie oppassen dat dit niet het kabinet wordt van de loze beloften: "Met heel veel geld koop je geen vertrouwen". Azarkan is ook teleurgesteld in de 4,5 miljard bezuinigingen in de zorg, zegt hij.
Kinderopvangbranche positief, maar had meer gehoopt
De kinderopvangbranche reageert gematigd positief over de plannen in het akkoord. "Kinderopvang wordt voor veel mensen goedkoper, dat is goed nieuws, maar dan wel in het bijzonder voor de hoge inkomens - en dat is een aandachtspunt", vindt Brancheorganisatie Kinderopvang. "Waar we ongelukkig mee zijn, is dat de kinderopvang niet breder toegankelijk wordt, voor niet-werkende ouders. Dat is teleurstellend en de prijs die we betalen voor het 'gratis maken'".
Ook Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) vindt dat. "Afschaffing van de kinderopvangtoeslag is een doorbraak en fantastisch nieuws voor werkende ouders. Het kabinet laat echter een kans liggen, omdat de kansenongelijkheid niet wordt aangepakt, doordat kinderen van niet-werkende ouders geen toegang krijgen."
Partij voor de Dieren vertrouwt regering onder Rutte niet
Partij voor de Dieren-leider Ouwehand zegt over het akkoord dat het krimpen van de veestapel nog steeds het grote taboe is. "En de stikstofcrisis lijkt te worden opgelost met het verschuiven en verplaatsen van problemen op kosten van de belastingbetaler."
Volgens de Partij voor de Dieren is het niet mogelijk om vertrouwen te hebben in een regering onder leiding van Rutte. "Want als het hem uitkomt, is hij bereid om te liegen tegen de Kamer."
Den Haan: visie op ouder worden ontbreekt
De fractie-Den Haan vindt dat in het regeerakkoord meer over ouderen staat dan in het vorige. "Maar het zijn losse flodders en een visie op ouder worden ontbreekt", vindt leider Liane den Haan.
SGP niet gerust over medisch-ethische onderwerpen
SGP-leider Van der Staaij vindt het goed dat er nu een coalitieakkoord is, nu er na de verkiezingen al zoveel tijd is verstreken. Maar hij is er niet gerust op wat er met de medisch-ethische onderwerpen zal gebeuren, nu veel aan de Kamer zelf wordt overgelaten. "Je ziet het getouwtrek van de verschillende partijen."
Greenpeace: trendbreuk richting groen, maar vlag gaat nog niet uit
Greenpeace Nederland vindt het nog "te vroeg om de vlag uit te hangen". "Veel plannen zijn nog onduidelijk, maar het is zeker dat we niet meer om de klimaat- en natuurcrisis heen kunnen. We zien een trendbreuk richting groen, maar de grote verbouwing van Nederland die nodig is, is pas net begonnen", zegt directeur Andy Palmen.
"Na decennia van uitstel is gekozen voor de grote onvermijdelijke hervorming van de Nederlandse landbouw. De nieuwe stikstofplannen zijn bij elkaar een grote stap in de aanpak van de natuurcrisis. Het is alleen onzeker of het totale pakket aan maatregelen voldoende ruimte geeft aan de meest kwetsbare natuur om te herstellen", aldus de directeur.
BOVAG te spreken over rekeningrijden
Autobranchevereniging BOVAG is blij dat "het taboe van rekeningrijden af is" en pleit voor betalen naar gebruik in plaats van betalen voor het bezit van een voertuig. Voorzitter Han ten Broeke: "Betalen naar gebruik - een tarief per kilometer gebaseerd op de milieukenmerken van het voertuig - kan daaraan bijdragen."
Eerdmans (JA21) teleurgesteld over migratieplannen
JA21-leider Eerdmans is vooral teleurgesteld over wat de partijen hebben afgesproken over migratie. "Er wordt aan de instroom niks gedaan. Er is geen begin van ambitie. En met de uitstroom gebeurt ook niks."
Verder is JA21 niet voor rekeningrijden en vindt de partij dat de coalitie 35 miljard euro "in een bodemloze klimaatput" stopt.
Dassen (Volt) wilde concretere klimaatdoelen
Volt-leider Dassen wijst erop dat hij in zijn tijd als Kamerlid nog nooit een coalitieakkoord heeft meegemaakt. "Dat we er nu een hebben, is positief", vindt hij.
Het valt hem op dat er veel geld beschikbaar is om allerlei problemen op te lossen. "Maar de afgelopen tien jaar was geld eigenlijk niet het probleem. Wij hadden graag concretere doelen gezien op het gebied van klimaat."
VNO-NCW: compleet akkoord, maar komt aan op uitvoering
Vanuit werkgeversorganisatie VNO-NCW is positief gereageerd op het akkoord. "Het is een heel compleet akkoord", vindt directeur Ingrid Thijssen. Ze zegt dat er grote vraagstukken aan bod komen die belangrijk zijn voor het bedrijfsleven.
Thijssen hoopt dat er wordt ingezet op een stabiel ondernemersklimaat. "Een ondernemer neemt financiële risico's. Je wilt weten waar je aan toe bent en stabiliteit." Maar het komt wel aan op de uitvoering van de plannen. "Daar zijn we in Nederland niet zo goed in."
FNV kritisch over 'schamele' verhoging minimumloon
Tuur Elzinga, de voorzitter van vakbond FNV, is blij met het voornemen van de coalitie om het flexwerk beter te reguleren. "Als het gaat om het terugdringen van de doorgeslagen flexibilisering, hebben ze eindelijk geluisterd naar wat wij al jaren zeggen. De postbezorgers en de mensen in de distributiecentra gaan merken dat ze straks wel een vast contract kunnen krijgen."
Over het andere agendapunt van FNV, het minimumloon, is Elzinga kritisch. "Het gaat om een verhoging van een schamele 80 cent per uur, terwijl het wat ons betreft vier euro per zou moeten zijn. Op deze manier gaan we mensen echt niet uit de armoede halen."
Urgenda: als deze plannen worden uitgevoerd, dan niet terug naar rechter
Marjan Minnesma, directeur van klimaatactiegroep Urgenda, is voorzichtig positief over de 35 miljard die in het coalitieakkoord wordt vrijgemaakt voor het klimaat. "Daar moet ik absoluut positief over zijn." Er staan nog wel veel losse eindjes in het akkoord, vindt ze. "Het is soms nog niet helemaal duidelijk wat de uitgaven precies opleveren."
Nieuwe rechtszaken sluit Minnesma niet uit, maar "als het kabinet nu gaat doen wat in de plannen staat, denk ik dat ik niet terug hoef naar de rechter voor de oude zaak. Dat zou heel fijn zijn."
Marijnissen: plannen zorg zijn mes in de rug van de sector
SP-leider Marijnissen vindt het nieuwe kabinet een ongeloofwaardige doorstart van Rutte-III. "Het zijn dezelfde partijen, dezelfde ideeën en dezelfde mensen."
Ze noemt de plannen voor de zorg een mes in de rug van die sector: "In deze tijd een structurele bezuiniging aankondigen en geen salarisverhoging."
Marijnissen kondigt aan dat het kabinet de SP lijnrecht tegenover zich zal vinden.
Ploumen: veel voorstellen voor verbetering vatbaar
PvdA-leider Ploumen vindt dat met het aantreden van het nieuwe kabinet de zorgen van de Nederlanders niet voorbij zijn. Zij mist een visie van het kabinet op het einde van de coronapandemie. "En in deze tijd bezuinigt deze doorstartcoalitie 5 miljard op de zorg. Dat vind ik onbegrijpelijk".
Ze had graag samen met GroenLinks mee-onderhandeld, "maar CDA en VVD wilden niet en D66 heeft dat toegestaan".
Ploumen zei ook dat ze voorstellen van de coalitie die ze goed vindt zal steunen. "Maar veel voorstellen zijn voor verbetering vatbaar en daar gaan we ons vanuit de oppositie voor inzetten."
Ombuiging in de zorg wordt onderdeel debat in de Kamer
Het aanstaande kabinet wil de komende jaren de uitgaven in de zorg verder afremmen. Dat wil zeggen dat de zorguitgaven per saldo nog wel stijgen, maar door de maatregelen minder hard. De coalitie wil de groei structureel met 4,5 miljard euro afremmen.
Als de zorgkosten ongebreideld zouden doorgroeien is dat op lange termijn niet financieel houdbaar. Daarom wil de coalitie onder meer harder gaan onderhandelen over de prijzen van nieuwe medicijnen en hoog-complexe zorg concentreren op een beperkt aantal plekken in het land.
Dit onderdeel van het regeerakkoord wordt misschien lastig in het debat morgen in de Tweede Kamer. Zowel Wilders en Klaver hebben hier inmiddels een punt van gemaakt. Zij vinden dat er niet "bezuinigd" mag worden op de zorg.
Klaver (GL): grootste verschil is dat Pieter Omtzigt weg is
GroenLinks-leider Klaver vindt het grootste verschil met de vorige coalitie dat Pieter Omtzigt er niet meer in zit. "Het lijkt heel erg op wat er de vorige keer lag. Er is meer geld en het is op sommige punten ambitieuzer, maar ook de vorige keer hebben ze de doelstellingen niet gehaald en ik geloof niet dat ze dat nu wel gaan doen."
Hij noemt het "een grote fout dat er bijna 5 miljard op de zorg wordt bezuinigd". Volgens hem moet dat nog voor de regeringsverklaring worden hersteld.
Klaver blijft het vreemd vinden dat PvdA en GroenLinks niet samen aan de onderhandelingen mochten meedoen.
PVV-leider Wilders: ben me helemaal kapot geschrokken
PVV-leider Wilders is zich "helemaal kapot geschrokken" van het akkoord. Hij vindt dat de coalitie veel minder moet uittrekken voor de aanpak van de problemen op het gebied van stikstof en klimaat en volgens hem gaat er ook veel te veel naar ontwikkelingssamenwerking. Wilders zei dat hij geen enkele maatregel heeft gevonden om de instroom van asiel en immigratie te beperken. "Het lijkt wel of Rutte bij de onderhandelingen niet aanwezig is geweest en dat Klaver er heeft gezeten."
De PVV ziet ook niets in de plannen van het kabinet op het gebied van zorg: "In plaats dat we gaan investeren, gaan we nu structureel 5 miljard op de zorg bezuinigen."
Nog meer uit het regeerakkoord
- De belasting op vliegtickets gaat omhoog; de opbrengst wordt deels gebruikt wordt voor de verduurzaming van de luchtvaart
- De zogenaamde 'jubel-ton' wordt geschrapt. Dat betekent dat ouders geen grote bedragen meer mogen schenken voor eigen woning kinderen
- De maximale straf voor deelname aan een terroristische organisatie gaat omhoog naar 20 jaar
- Er komt een algoritmetoezichthouder en gezichtsherkenning wordt niet toegepast zonder strenge wettelijke afbakening
Andere punten regeerakkoord
- Er wordt structureel 170 miljoen euro geïnvesteerd in de culturele sector om groei, vernieuwing en herstel mogelijk te maken
- Er komt een Nationaal Historisch Museum en Slavernijmuseum
- Bij de aanpak van ondermijning (zware criminaliteit) wordt Italië het voorbeeld
- Er komt geen nieuwe vergunning voor de gaswinning onder de Waddenzee
Segers wil ChristenUnie opnieuw vanuit de Kamer leiden
Gert-Jan Segers zegt dat hij nog even leider van de ChristenUnie wil blijven. "En die zit in de Kamer." Segers bedankte ook voor een post in het (huidige, demissionaire) kabinet-Rutte III, omdat hij zijn partij als fractievoorzitter wil leiden.
Rekeningrijden in 2030 wordt komende regeerperiode voorbereid
Het nieuwe kabinet wil in 2030 een systeem van 'Betalen naar Gebruik' voor automobilisten. In de komende regeerperiode wordt dat voorbereid. Basis voor de nieuwe wet wordt de motorrijtuigenbelasting. Het tarief wordt vastgesteld op basis van het jaarlijks aantal verreden kilometers.
De heffing is niet tijd- en plaatsgebonden en vervangt de dan nog bestaande tol-tracés, zoals de Westerscheldetunnel, de Kiltunnel en de voorgenomen doorgetrokken A15.
Boeren niet gedwongen uitgekocht, twee nieuwe ministers
- Er komt structureel 3 miljard euro meer voor Defensie. Daarmee komen we "fors in de richting" van de NAVO-norm
- Boeren worden niet gedwongen uitgekocht, wel wil de coalitie gaan praten met agrariërs in gebieden waar stikstof en natuurherstel echt een groot probleem is
- Behalve een minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening komt er ook een minister voor Klimaat en Energie
Meer punten uit het regeerakkoord
- De kinderopvang wordt 95 procent vergoed voor werkende ouders (er wordt gekeken of 100 procent kan worden bereikt)
- Er komt een meldplicht voor huwelijksdwang en genitale verminking
- Het kabinet maakt afspraken met gemeenten om taalachterstanden bij nieuwkomers weg te werken
- Er komt een minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening
Hoekstra wil weer in het kabinet, Kaag weet het nog niet
CDA-leider Hoekstra wil graag opnieuw minister worden. Hij zegt nog niet op welke post. Hoekstra is nu minister van Financiën, maar die post gaat traditiegetrouw naar de tweede partij (qua grootte) in de coalitie.
D66-leider Kaag zegt nog niet te weten of ze haar partij vanuit het kabinet of vanuit de Kamer wil leiden. "Eerst maar een nieuwe ploeg samenstellen."
Rutte: het komt nu aan op de uitvoering
VVD-leider Rutte zegt in de live-uitzending dat het ontzettend lang heeft geduurd en vreest dat mensen nu zullen denken: daar heb je ze weer met hun plannetjes. "Het komt nu aan op de uitvoering."
Kaag: alsof we twee marathons achter elkaar hebben gelopen
D66-leider Kaag zegt in gesprek met NOS-verslaggever Xander van de Wulp dat zij na negen zware maanden dat het is alsof zij een paar marathons achter elkaar heeft gelopen. "Wij hebben het compromis mogelijk gemaakt." Ze zegt dat haar partij de eis heeft losgelaten om met PvdA en GroenLinks te gaan praten.
Wat staat er nog meer in het regeerakkoord?
- De verhuurderheffing wordt afgeschaft
- Er komt een suikertaks
- Voltooid leven en andere medisch-etische kwesties, zoals abortus, worden 'vrije kwesties'. Dat betekent dat Kamerleden hun geweten kunnen volgen bij stemmingen
Ron Fresen: geen borstklopperij, samenwerken met anderen
Politiek verslaggever Ron Fresen zegt: ik zag geen borstklopperij bij de vier partijen. "Eigenlijk zeiden ze: we willen met dit kabinet goedmaken wat er de afgelopen jaren allemaal fout is gegaan, maar we kunnen het niet alleen."
Segers: aan de slag met de moed van de hoop
Segers (ChristenUnie) zegt dat dit land groot is geworden door samen te werken. En dat het daarom goed is dat de vier partijen de handen ineen geslagen hebben. Hij zegt dat de vier partijen aan de slag gaan met de "moed van de hoop".
Hoekstra: aandacht voor de welwillende meerderheid
CDA-leider Hoekstra heeft het over de welwillende meerderheid in Nederland, waar het kabinet zich op wil richten. Hij zegt dat er veel belangrijke problemen zullen worden aangepakt, zoals onderwijs en veiligheid. Hij zegt ook het nieuwe kabinet een overheid wil met ruimte voor meer contact met burgers. Dat is een reactie op de kinderopvangtoeslagenaffaire.
Kaag: er spreekt 'sociaal gevoel' uit het hele akkoord
D66-leider Kaag gaat in op het motto, 'Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst'. Ze zegt het een mooi motto te vinden, waaruit een "sociaal gevoel" spreekt en een "progressieve blik op de toekomst". Ze vindt het hele akkoord sociaal en progressief door bijvoorbeeld de ambities met betrekking tot woningbouw, onderwijs en kinderopvang.
Rutte: we zijn een land van doorzetters
VVD-leider Rutte zegt dat hij zich realiseert dat het akkoord wordt gepresenteerd in een moeilijke tijd. Maar, zegt hij. "we zijn een land van doorzetters".
Het heeft lang geduurd, zegt hij, maar er ligt een mooi resultaat. Er moet de komende jaren een fundament gelegd worden voor de oplossing van een aantal grote problemen.
Stappen voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales
Het kabinet zet de nodige stappen voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. Bovendien blijft 'Borssele' langer open. Het kabinet gaat marktpartijen faciliteren bij verkenningen.
Fondsen van 60 miljard voor klimaat en stikstof
Dit betekent dat er een structurele budgettaire ruimte van ongeveer 13 miljard komt, en voor de komende 10 tot 15 jaar een grotere incidentele ruimte. Met die incidentele ruimte kunnen de grote maatschappelijke opgaven zoals klimaat, stikstof en achterstallig onderhoud opgelost worden. Dit vanuit de gedachte dat als die problemen nu niet worden opgelost, de kosten op lange termijn verder zullen stijgen.
Prestatie-afspraken met woningcorporaties
Het kabinet gaat "bindende prestatieafspraken" maken met woningcorporaties. Dat moet leiden tot de bouw van flex-woningen, betaalbare huurwoningen, renovatie, verduurzaming en tot leefbare wijken. De woningcorporaties moeten zelf sparen voor een projectsteunpotje, waar corporaties die dat nodig hebben, geld uit krijgen.
Er worden tot rond de 100.000 woningen per jaar gebouwd. Ten minste twee derde daarvan worden betaalbare huurwoningen en koopwoningen tot aan de grens van de Nationale Hypotheekgarantie.
Minimumloon stapsgewijs met 7,5 procent omhoog
Het minimumloon wordt stapsgewijs met 7,5 procent verhoogd, blijkt uit het regeerakkoord.
'Hoofdlijnenakkoord is niet gelukt'
Het document is inderdaad 50 pagina's dik. "Het schrijven van een hoofdlijnenakkoord is niet helemaal gelukt", zegt politiek verslaggever Ron Fresen. Maar het regeerakkoord van Rutte III was met 70 pagina's dikker.
Fresen zegt nog dat opvalt dat de informateurs zich "deemoedig" opstelden.
Lees het volledige document hier (.pdf).
Bergkamp: begin maken met herstel vertrouwen in de politiek
'We kunnen nu echt een begin maken met het herstel van de normale parlementaire verhoudingen. Daarmee hoop ik ook dat we het vertrouwen in de politiek kunnen terugkrijgen", zegt Kamervoorzitter Bergkamp. Volgens haar is dat waar de samenleving om vraagt.
Kamervoorzitter Bergkamp neemt regeerakkoord in ontvangst
Kamervoorzitter Bergkamp neemt het regeerakkoord in ontvangst. Het is nu ook te vinden op de website Kabinetsformatie2021.nl.
Koolmees: meer ruimte voor Kamer over grote thema's
Informateur Koolmees zegt ook dat de grote thema's zijn wonen, klimaat, stikstof en onderwijs nog niet helemaal zijn uitgewerkt. Dat biedt ook ruimte aan de Tweede Kamer om hierover mee te denken.
Remkes: regeerakkoord wordt nog nader uitgewerkt
Remkes zegt dat het regeerakkoord niet alomvattend is. De nieuwe bewindspersonen zullen het nader uitwerken op hun eigen terrein.
Remkes: dit is een belangrijk moment, behoefte aan een missionair kabinet
Informateur Remkes zegt dat hij "met genoegen" het eindverslag en het regeerakkoord aanbiedt aan de voorzitter van de Tweede Kamer. "Dit is een belangrijk moment, want ons land heeft dringend behoefte aan een missionair kabinet." Hij zegt dat het geduld van de samenleving flink op de proef is gesteld. De aanloop naar de echte onderhandelingen was "buitensporig lang" en behoeft wat hem betreft evaluatie.
Negen maanden na de verkiezingen presentatie regeerakkoord
Zo'n negen maanden na de verkiezingen ligt er regeerakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie. De live-uitzending van de NOS op NPO1 is zojuist begonnen.
Je kunt live meekijken:
- Op NPO 1 en NPO Start
- Via een livestream op NOS.nl en de NOS-app
- Op NPO Politiek
- Op NPO Radio 1
- Via de Facebookpagina van de NOS
- Via het YouTube-kanaal van de NOS
Kijk vanaf 13.30 uur mee naar de presentatie van het regeerakkoord
De informateurs overhandigen het nieuwe regeerakkoord om 13.30 uur aan Tweede Kamer-voorzitter Bergkamp. Aansluitend geven de fractievoorzitters van VVD, D66, CDA en ChristenUnie een toelichting.
Dit is live te volgen bij de NOS via de volgende kanalen:
- Op NPO 1 en NPO Start
- Via een livestream op NOS.nl en de NOS-app
- Op NPO Politiek
- Op NPO Radio 1
- Via de Facebookpagina van de NOS
- Via het YouTube-kanaal van de NOS
'Nog geen besluit over vliegveld Lelystad'
Het nieuwe kabinet neemt voorlopig nog geen besluit over de opening van vliegveld Lelystad voor vakantievluchten. Dat melden bronnen rond de formatie. Het besluit heeft te maken met de berichten over Schiphol van vorige week. Toen bleek dat er ingrijpende maatregelen moeten worden genomen, omdat de luchthaven niet voldoet aan de stikstofregels en regels op het gebied van geluid en overlast. Dat moet eerst worden opgelost, voordat er over de opening van een nieuwe luchthaven gesproken kan worden.
ChristenUnie: nog een paar goede dingen binnengehaald
ChristenUnie-leider Segers zegt dat zijn partij vanmorgen nog een paar goede dingen heeft "binnengehaald". Het gaat om "een paar verhelderingen".
Hermans: ik geloof dat het moment daar is
Waarnemend fractieleider Hermans van de VVD komt lachend naar buiten. "Ik geloof dat het moment daar is", zei ze. "Ik ben trots op wat er ligt. We hebben één akkoord en daar staan we met zijn allen vierkant achter."
Ze zegt dat er hard gewerkt is en dat er soms pittige discussies zijn geweest.
Hoekstra: laatste plooien zijn gladgestreken
CDA-leider Hoekstra komt als eerste naar buiten na een laatste gesprek bij de informateurs. Hij zegt dat de "laatste plooien zijn gladgestreken" en dat "dat allemaal goed is gegaan". Hij voegt daaraan toe dat het echte werk nu pas begint.
Regeerakkoord wordt om 13.30 uur aangeboden
De informateurs Remkes en Koolmees zullen hun eindverslag en het regeerakkoord om 13.30 uur aanbieden aan voorzitter Bergkamp van de Tweede Kamer. Daarna geven de fractievoorzitters van VVD, D66, CDA en ChristenUnie een toelichting.
Nieuwe kabinet trekt 3 miljard uit voor lastenverlichting
Het nieuwe kabinet wil ruim 3 miljard uittrekken voor lastenverlichting voor de lagere en middeninkomens. Haagse bronnen bevestigen na berichtgeving in de Telegraaf dat dit in het regeerakkoord staat dat vanmiddag wordt gepresenteerd.
Fotograaf van formatiefoto maakt opnieuw foto met tekst
ANP-fotograaf Bart Maat die de foto maakte van verkenner Ollongren met leesbare notities onder haar arm ("positie Omtzigt. functie elders") grapt dat hij misschien opnieuw beet heeft.
Motto inderdaad: 'Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst'
Het motto van het nieuwe kabinet wordt inderdaad: 'Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst'. Bronnen in Den Haag bevestigen dat na berichtgeving van RTL Nieuws.
Het huidige (demissionaire) kabinet had als motto: 'Vertrouwen in de toekomst'. Bij Rutte II (VVD, PvdA) was het: 'Bruggen slaan'. En bij het eerste kabinet van premier Rutte: (VVD, CDA en gedoogsteun PVV): 'Vrijheid en verantwoordelijkheid'.
Speciale dag voor Rutte, op weg naar zijn vierde kabinet
Voor VVD-leider Rutte is het vandaag een speciale dag. "Ik ben blij dat we zo ver zijn nu", zei hij voordat hij voor de laatste keer bij de informateurs naar binnen ging. Hij noemt het "bijzonder" dat hij op weg is om zijn vierde kabinet te vormen.
'Motto wordt: omzien naar elkaar en vooruitkijken'
Volgens RTL Nieuws wordt het motto van het regeerakkoord van het nieuwe kabinet: "Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst". Ook zou inmiddels duidelijk zijn dat er ongeveer 3 miljard euro wordt uitgetrokken voor lastenverlichting voor met name de middenklasse.
Onderhandelaars voor de laatste keer bij de informateurs
De onderhandelaars van de vier coalitiepartijen overleggen vanmorgen met de informateurs Remkes en Koolmees over de laatste wijzigingen in het regeerakkoord. Het zou vooral gaan over "details" en "kleine wensen".
"It giet oan", zei ChristenUnie-leider Segers toen hij aankwam bij het Logement, wat Fries is voor: het gaat nu echt gebeuren. Hij zei dat alle mooie woorden over het regeerakkoord nog wel moeten worden omgezet in daden. "Dat wordt de lakmoesproef."
D66-secondant Jetten verheugt zich op vandaag. "Eerlijk gezegd wel." Hij vindt het fijn om "na zoveel maanden" te kunnen laten zien wat er is afgesproken.
Groen licht fracties, vanmiddag presentatie regeerakkoord
Na negen maanden onderhandelen en een middag fractieberaad was er gisteren witte rook: de Kamerleden van VVD, D66, CDA en ChristenUnie spraken hun steun uit voor het conceptregeerakkoord, waarmee de weg vrij is voor een nieuw kabinet. De volgende stap - na overleg met de informateurs over de laatste details - volgt vanmiddag, met de presentatie van het akkoord aan de Tweede Kamer.
Direct na de presentatie reageren de partijen publiekelijk op het coalitieakkoord. De reacties van partijen worden live uitgezonden door de NOS op NPO 1, NOS.nl, NPO Radio 1, de sociale media-uitingen van de NOS en NPO Politiek.
Welkom!
Welkom in het liveblog met het laatste nieuws over de formatie.