Hoe gaat de nieuwe coalitie het vertrouwen herstellen? En waarom komt er niet structureel geld bij voor de zorg? Politiek verslaggevers Xander van der Wulp (NOS) en Jorn Jonker (Nieuwsuur) kregen veel vragen van jullie over het regeerakkoord tijdens de Q&A op Facebook. Dit waren de belangrijkste, en de antwoorden daarop:
Hoe wil deze coalitie het vertrouwen van Nederlanders terugwinnnen?
"Het eerste hoofdstuk van het regeerakkoord gaat helemaal over de relatie tussen overheid en burger. Het verbeteren van die relatie ziet de nieuwe coalitie als grote opdracht. Ze zijn zich erg bewust van het feit dat ze aan een wedstrijd beginnen met 5-0 achterstand", zegt Van der Wulp.
"Ze schrijven dat het bij henzelf begint", zegt Jonker. "Ze willen als coalitie vaker compromissen sluiten met andere, constructieve partijen. Met de oppositie dus. Dat moeten ze ook wel, omdat er een minderheid is in de Eerste Kamer."
Hoe gaan ze de klimaatdoelen halen?
"Daar hebben ze 35 miljard euro voor gereserveerd. Ook creëren ze de mogelijkheid van twee extra kerncentrales. Daar kun je vragen bij hebben, maar dat reduceert wel CO2-uitstoot. De ambitie is het verminderen van de CO2-uitstoot met 60 procent", vertelt Jonker.
Maar wat gaan we op korte termijn van die klimaatmaatregelen merken?
Komt er geen extra geld voor de zorg?
Jonker: "Op korte termijn komt er geld bij voor de zorg, daarna is er sprake van een structurele bezuiniging. Waarom? Ze zien dat ze een steeds groter deel van de overheidsuitgaven kwijt zijn aan zorg, dat is al jarenlang zo. De kosten stijgen alleen maar omdat er steeds meer ouderen bijkomen en we medisch gezien steeds meer kunnen. Aan die stijgende kosten wil de coalitie iets doen. Maar de partijen zeggen nog niet waarop ze dan precies gaan bezuinigen."
Hoe gaat basisbeurs er precies uitzien?
In studiejaar 2023/2024 komt de basisbeurs voor studenten terug. Maar er moet nog veel worden uitgewerkt:
Welke partij is de 'verliezer' van de formatie?
"Ze vinden allemaal dat ze gewonnen hebben", zegt Jonker. "Het leek alsof je naar een samenvoeging van de vier partijcongressen zat te luisteren. De partijleiders mochten bij de presentatie van het regeerakkoord allemaal even hun eigen achterban toespreken", vult Van der Wulp aan.
Als het gaat om de partij die de minste punten heeft binnengehaald die hoog op het politieke lijstje stonden, wijst het duo naar de VVD. Jonker: "De partij is de afgelopen jaren steeds groener geworden. Maar zoveel geld voor de aanpak van de klimaat- en stikstofcrisis, dat is opvallend." Van der Wulp: "De VVD wordt natuurlijk wel de naamgever van het kabinet en Rutte blijft als leider."
Wat wordt er gedaan aan de woningcrisis?
Sneller en meer woningen bouwen, is het doel van de coalitie:
Stevige ambities dus, maar zijn ze ook realistisch?
De duiders durven daar wel iets over te zeggen. "Als je het regeerakkoord uit 2017 terugleest is ook lang niet alles gelukt. Het zit 'm nu in de uitvoering", aldus Jonker. "En het gaat vaak over meer dan één regeerperiode. Deze ambities hebben meer tijd nodig", besluit Van der Wulp.
