Rolf Schuttenhelm
Rolf Schuttenhelm
Met een combinatie van bosherstel en aanplant van nieuw bos, kan deze eeuw maximaal 829 miljard ton CO2 uit de atmosfeer worden gehaald. Dit blijkt uit een groot internationaal onderzoek dat maandag verscheen in Nature.
De CO2-winst van het bossenplan komt overeen met 22 jaar van de huidige jaarlijkse uitstoot door de verbranding van kolen, olie en gas. Voorwaarde is wel dat deze bossen dan ook langdurig beschermd worden, zodat de bomen de tijd krijgen volwassen te worden.
We wilden een realistische inschatting maken van de bijdrage die bossen kunnen leveren voor de wereldwijde aanpak van klimaatverandering, zegt de Wageningse bossenprofessor Gert-Jan Nabuurs tegen de NOS. Hij is een van de ruim tweehonderd betrokken wetenschappers, onder leiding van de Zwitserse universiteit ETH Zürich.
Niet overal plek
Bomen nemen tijdens hun groei CO2 op, dus hoe meer bomen er bij komen, hoe groter die bijdrage. Wel zijn er praktische bezwaren: waar zouden die extra bomen nog passen, in een wereld met groeiende bevolking en roep om extra landbouwgronden?
De onderzoeksgroep besloot daarom vooral te focussen op bestaand bos, en gebieden die klimatologisch geschikt zijn, maar niet te dichtbevolkt. Daar zouden bomen kunnen worden bijgeplant, om bestaande boskernen weer te verbinden.
"Bosherstel gaat niet over massale boomplantages om de CO2-uitstoot te compenseren", zegt Nabuurs. "Op sommige plekken is herbebossing mogelijk, maar het gaat om het vinden van de juiste maatregelen op de juiste plek, zonder de voedselproductie te belemmeren."
Aanvullend klimaatbeleid
De CO2-winst kan niet met een druk op de knop gerealiseerd worden. Vanwege de trage groei van bomen zal het volgens de onderzoekers nog ongeveer de hele eeuw duren voor de maximale CO2-opslag bereikt is.
Dat betekent dat het bossenplan niet gezien moet worden vervanging voor het bestaande klimaatbeleid. "Bossen kunnen geen vervanging zijn voor het terugdringen van de uitstoot van fossiele brandstoffen. Maar bosherstel is potentieel wel een heel belangrijke bijdrage."
Nabuurs zegt bezorgd te zijn om greenwashing: bossen die in woord beschermd worden, maar in de praktijk toch blootstaan aan houtkap en uitbreiding van landbouwgronden. Het menselijk landgebruik neemt net als het gebruik van fossiele brandstoffen momenteel nog elk jaar toe.
Rekenfout
Het onderzoek bouwt voort op een kleinere bossenstudie, eveneens van de ETH Zürich, uit 2019. Die studie ging uit van grootschaliger (her)bebossing. "Nu hebben we juist veel meer rekening gehouden met landbouw", zegt Nabuurs (toen niet betrokken). "We hebben bestaand landbouwareaal er zelfs helemaal uitgehouden."
Het onderzoek uit 2019 bevatte ook een rekenfout. De claim was dat met de aanplant van 1000 miljard bomen twee derde van de totale historische uitstoot zou kunnen worden gecompenseerd.
Probleem is dat bijna de helft van de extra CO2 die de mensheid uitstoot in de oceanen belandt. Voor elke twee ton CO2 die wij weer uit de atmosfeer weghalen (bijvoorbeeld door bomen te planten), komt bijna één ton terug uit de oceanen in de atmosfeer. Het toont aan dat het hele klimaatprobleem niet alleen kan worden oplost met extra bomen.
