Nederland heeft er 1,6 miljoen bomen bij, en dat is nog maar het begin
Na jaren waarin er meer bos verdween dan erbij kwam, is Nederland begonnen aan een inhaalslag. Staatsbosbeheer heeft afgelopen winter bijna 1,6 miljoen bomen geplant (1.597.934, om precies te zijn), ongeveer twee keer zoveel als in voorgaande jaren.
Het is het startpunt van een massale boomplantactie in de komende tien jaar. In totaal moeten er in die periode ruim honderd miljoen bomen bij komen in Nederland.
De bomen worden niet alleen geplant door Staatsbosbeheer, maar ook door provincies en andere organisaties. De belangrijkste reden voor de aanplant is het veranderende klimaat. Bomen gebruiken CO2 om te groeien en daarom worden ze als onderdeel van klimaatbeleid gezien. Naast Nederlandse boomsoorten worden her en der buitenlandse boomsoorten geplant, omdat die beter bestand zijn tegen aanhoudende droogte en de verwachte klimaatverandering.
Zo plant Staatsbosbeheer nu ook de Zuid-Europese walnootbomen in bossen, onder meer in de buurt van Houten:
Staatsbosbeheer plant niet alleen bij, maar kapt ook bos. Op dat beleid kwam de afgelopen jaren geregeld kritiek, vooral van de lokale bevolking. Ook afgelopen winter verdwenen er rond de 400.000 bomen.
Twee miljoen bomen per jaar
De winter is traditiegetrouw het beste plantseizoen. Het gaat niet uitsluitend om nieuw bos: een deel van de aanplant vervangt ziek bos of wordt geplant bij regulier bosonderhoud.
Volgens Harrie Hekhuis van Staatsbosbeheer ging het afgelopen winter om 70 hectare nieuw bos. Voor komende winter staat 200 hectare op het programma: een gebied van twee vierkante kilometer. Daarna wordt elk jaar 500 hectare nieuw bos bijgeplant, ruim twee miljoen bomen per jaar. Uiteindelijk wil Staatsbosbeheer 5000 hectare nieuw bos neerzetten.
Daarnaast heeft ook het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij grote plannen. Uit de eerder dit jaar gepubliceerde voorlopige 'Bossenstrategie' blijkt dat er de komende tien jaar wordt gestreefd naar in totaal 37.000 hectare nieuw bos. Dat is een groter oppervlak dan de gemeente Rotterdam.
'Iedere Nederlander gaat dit merken'
Het gaat om zoveel bos, dat elke provincie ermee aan de slag moet. "Iedere Nederlander gaat hier hopelijk iets van merken, bijvoorbeeld in de vorm van meer bossen om in te wandelen", zegt Hekhuis. Maar ook al zal de kritiek op het kappen van bos mogelijk verstommen, het massale planten zal vermoedelijk weer nieuwe discussies oproepen. Bijvoorbeeld over het gebruik van ruimte.
Zo voorziet de provincie Noord-Holland nu al de nodige problemen. Binnen de huidige natuurgebieden zal het nog wel gaan, maar daarbuiten wordt al een stuk lastiger, zegt gedeputeerde Esther Rommel. "Wij zijn een provincie met open landschap, met leefgebieden voor weidevogels. In die gebieden moeten we onze vogels beschermen, zoals de grutto, onze kieviten en scholeksters."
Exoten in het bos
Ook de introductie van nieuwe soorten ligt gevoelig en moet zorgvuldig gebeuren, zegt Hekhuis. "We werken daarbij vooral met Europese soorten, zoals de Noorse esdoorn uit Midden-Europa. Ook de elsbes, een 'broertje' van de Nederlandse lijsterbes, is een boom uit zuidelijker streken die beter tegen droogte kan." De walnootboom, tot nu toe alleen gebruikt in tuinen en parken, wordt voor het eerst ook in bossen geplant.
Hieraan ging onderzoek vooraf. "We willen altijd eerst zeker weten of een nieuwe soort niet gaat woekeren. Pas dan nemen we ze op in het plantprogramma. Ook willen we weten of ze goed tegen klimaatverandering kunnen, want bomen die we nu planten staan er de komende honderd jaar."
Inhaalslag
Hekhuis verheugt zich op het nieuwe bos. Daarmee moet een einde komen aan een periode waarin er meer bos verdween dan erbij kwam, mede omdat er geen nieuw bos meer werd aangeplant. Een resultaat van beleid dat in de jaren 2010-2012 werd ingezet door toenmalig staatssecretaris Henk Bleker.
Hekhuis: "Nederland moet een inhaalslag maken. Niet alleen vanwege het klimaat en de biodiversiteit, maar ook omdat we tijdens de coronacrisis nog meer dan anders hebben gemerkt hoezeer de bevolking het bos waardeert."