President Israël roept bij opening Holocaustmuseum op tot vrijlating gijzelaars

De Israëlische president Herzog heeft bij de openingsceremonie van het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam opgeroepen tot vrijlating van de Israëlische gijzelaars die Hamas sinds 7 oktober vasthoudt in Gaza.

Bij de bijeenkomst in de Portugese Synagoge droeg hij een geel lintje op zijn revers, het symbool van solidariteit met de gijzelaars. "Laten we in dit gebedshuis bidden voor de veilige terugkeer van onze gijzelaars en voor vrede", zei hij.

Herzog deed zijn oproep aan het einde van zijn toespraak:

In zijn toespraak memoreerde Herzog dat in de Tweede Wereldoorlog te veel mensen zwijgend toekeken of de nazi's hielpen om Joden uit Nederland weg te voeren, maar dat er ook mensen waren die in verzet kwamen tegen de nazi's.

Hij gaf het voorbeeld van twee mensen die Joden als onderduikers in huis hadden. Na de bevrijding gingen deze onderduikers naar Israël en nu is hun kleinzoon omgekomen in de strijd om Israël te beschermen, zei hij.

Herzog benadrukte het belang van het museum, het belang om "de gruwelen die zijn ontstaan uit haat, antisemitisme en racisme" te gedenken, en verwees naar het huidige antisemitisme dat wereldwijd opleeft.

Bijzonder gebaar

Voorzitter Manuela Schwesig van de Duitse Bondsraad zei dat het belangrijk is om "nooit meer" te blijven zeggen en dat er geen plaats is voor antisemitisme. "Dat u, president Herzog hier vandaag aanwezig bent, is een bijzonder gebaar", zei ze.

Schwesig noemde het schokkend dat Joden weer slachtoffer zijn van aanvallen van haat, geweld en moord, door de aanval van Hamas. Ze wees ook op de recente demonstraties in Duitsland tegen haat en rechts-extremisme en het belang daartegen te blijven opstaan.

Duitsland heeft bijgedragen aan de oprichting van het Holocaustmuseum. "Duitsers waren verantwoordelijk voor de deportatie van mensen vanaf deze plek. We erkennen schuld en willen dat zoiets nooit meer gebeurt. Daarom steunt Duitsland dit museum", zei Schwesig, die mede sprak uit naam van de Duitse president Steinmeier.

'Het was een Oostenrijker'

De Oostenrijkse president Van der Bellen zei dat er een speciale reden is dat hij bij de opening is. "Arthur Seyss-Inquart, rijkscommissaris voor Nederland, was een Oostenrijker. Het was een Oostenrijker die opdracht gaf tot de deportatie van meer dan 100.000 Joden uit Nederland naar de nazi-vernietigingskampen." Een Oostenrijker, zei hij, was verantwoordelijk voor de vervolging, marteling en dood van zovelen.

"Daarom sta ik hier met een speciale verantwoordelijkheid. 'Nooit meer' zeggen is niet genoeg, je moet ernaar leven." Van der Bellen verwees ook naar het antisemitisme en de haat van nu en riep iedereen op daartegen op te staan. "Alleen zo doen we recht aan de slachtoffers van de Shoah."

Bordje in Vondelpark

Koning Willem-Alexander riep iedereen in zijn toespraak op naar het museum te komen, kennis te nemen van wat er vorige eeuw is gebeurd en het mee te nemen in hoofd en hart. "Laten we nooit vergeten dat Sobibor begon in het Vondelpark met een bordje 'Verboden voor Joden'."

Bekijk hier een fragment uit de toespraak van de koning:

Daarna overhandigde de koning als officiële openingshandeling een mezoeza (een tekstkokertje) aan een achterkleindochter van een holocaustoverlevende. Zij gaf de koker vervolgens aan haar overgrootvader om hem aan de deurpost van het museum te bevestigen. Dat staat voor de symbolische inzegening van het gebouw.

Daarbij was gefluit en geschreeuw van demonstranten duidelijk hoorbaar. Ze betoogden tegen de aanwezigheid van president Herzog. In de omgeving van het museum was veel politie op de been en het gebied was extra beveiligd.

Het museum is gevestigd in de voormalige Hervormde Kweekschool aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam, tegenover de Hollandsche Schouwburg, een historische plek. Via dat schoolgebouw werden Joodse kinderen van de nabijgelegen Joodse crèche gered.

Historische duiding

"Wij lichten toe dat dit een plek is vanwaar 600 kinderen in totaal gered zijn", zei directeur Emile Schrijver voorafgaand aan de opening. "Die historische duiding voegt kwaliteit en inhoud toe aan de ervaring van de bezoeker, omdat je je realiseert dat je daar staat waar het plaatsvond."

Het is een museum over een van de grootste volkerenmoorden uit de moderne geschiedenis. In de Tweede Wereldoorlog werden bijna 6 miljoen Joden vermoord. Driekwart van de Nederlandse Joden overleefde de Holocaust niet. Schrijver noemt het van groot belang om deze ultieme uiting van Jodenhaat een plek te geven in het collectieve geheugen, juist nu het antisemitisme weer toeneemt.