Zorgen over handhaving verkoopverbod vapes met smaak

Vanaf 1 januari mogen er zowel door fysieke als online winkels geen vapes met smaakje meer worden verkocht, maar het is nog maar de vraag of dit verbod ervoor gaat zorgen dat jongeren ook daadwerkelijk stoppen met het gebruiken van deze elektronische sigaretten. Artsen en deskundigen denken dat er meer nodig is om jongeren van de vape af te houden.

"Het smaakjesverbod gaat zeker de drempel omhoog halen voor jongeren om hieraan te beginnen", zegt Danielle Cohen, longpatholoog bij het Leids Universitair Medisch Centrum, in het NOS Radio 1 Journaal. "Het was een van de eigenschappen van die vapes die het heel aantrekkelijk maakten. Maar de verslavende stof in de vapes is er nog niet uit."

Volgens Cohen is het bovendien nog niet duidelijk of het verbod gehandhaafd kan worden. "Het lukt nu al niet goed om de minimumverkoopleeftijd van achttien jaar te handhaven, dus we maken ons daar best wel zorgen over."

Verstoring van de hersenontwikkeling

Vapen (afgeleid van het Engelse woord vaporize, oftewel verdampen) is een manier van roken waarbij verhitte e-liquid wordt ingeademd, een mengsel van smaakstoffen en andere stoffen. Volgens het RIVM komen bij zo'n e-sigaret minder schadelijke stoffen vrij dan bij een gewone sigaret, maar het is nog steeds zeer ongezond, zegt Cohen. "In die vloeistof zit een heel hoge dosering nicotine, maar er zitten ook allerlei toxische stoffen in. We weten daar nog niet alles van, maar dat wat we weten stemt niet gerust."

Volgens Cohen kan vapen op de korte termijn effect hebben op de hersenontwikkeling van jongeren. Die kunnen zich dan minder goed concentreren, hebben meer last van stress, slapeloosheid, angst, paniekstoornissen en soms zelfs depressies. Daarnaast vrezen artsen voor de langetermijngevolgen, zegt Cohen. Daar is nog niet alles over bekend. "Wij vrezen dat dit ook kanker, hart- en vaatziekten en longziekten gaat veroorzaken."

Verbod lastig te handhaven

Vapes met smaakjes kunnen alsnog op verschillende manieren gekocht worden, vertelt een jongere die de NOS sprak. "Via Snapchat of websites laat je weten welke je wilt en maak je wat geld over en dan stuurt-ie het naar je toe via een pakketje of het wordt gewoon gebracht." Deze jongen verwacht dat het smaakjesverbod de zwarte handel zal stimuleren en dat mensen via het buitenland gaan bestellen en kopen.

Volgens de longpatholoog moet het jongeren moeilijk gemaakt worden om te vapen. "Het gedrag van tieners gaat niet veranderen. Zij zullen altijd geneigd zijn om nieuwe dingen uit te proberen en ze zullen altijd gevoelig blijven voor de groep om hen heen."

Cohen vindt het daarom de taak van de overheid om hen te beschermen. "Het moet gewoon heel moeilijk zijn, of misschien zelfs onmogelijk, om eraan te komen. Je ziet in Frankrijk dat er al wordt gesproken over een verbod, dat lijkt me een goed idee."

Ook voorlichting is volgens Cohen belangrijk, daarom is ze samen met haar collega Frank Borm een initiatief gestart om met artsen in heel Nederland schoolklassen in te gaan om met jongeren in gesprek te gaan over de gevaren van vapen. "We houden dat niet eeuwig vol om dat naast ons werk te blijven doen. Dus ook direct een oproep: maak haast om vapen uit te bannen."

NOS Stories maakte eerder deze video over de populariteit en gezondheidsrisico's van vapen: