Grote risico's voor vapende jongeren, Trimbos-instituut slaat alarm

Een op de vijf Nederlandse jongeren van 12 tot en met 25 jaar heeft in het afgelopen jaar wel eens een e-sigaret gebruikt. Dat blijkt uit de nieuwe jongerenmonitor tabaks- en nicotineproducten van het Trimbos-instituut.

Van de kinderen tussen 12 en 14 jaar zegt een op de tien elke maand een zogenoemde vape - die vaak zijn voorzien van een smaakje - te gebruiken. Tussen de 15 en 17 jaar gaat dit om bijna een kwart.

Van de vapende jongeren steekt een groot deel ook weleens een sigaret op. "Zorgelijk", zegt arts-epidemioloog Esther Croes over die ontwikkeling.

Croes: "Het idee dat jongeren maar beter kunnen experimenteren met een e-sigaret dan met een tabakssigaret is dus lariekoek: tweederde van de vapende jongeren rookt. Zij worden ook nog eens blootgesteld aan de schadelijke stoffen uit de tabakssigaret én uit de vapedamp."

Nicotinevergiftiging

Volgens Croes bevatten de huidige vapes vaak nicotinezout. Dat is een vorm van nicotine die niet scherp is in de keel en snel in de hersenen komt, zo legt ze uit.

"Zo raken deze jonge tieners snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine. Op lange termijn verstoort dat de aanleg van de hersenen, wat kan leiden tot mentale problemen zoals angst-en concentratiestoornissen. Op korte termijn kan het een nicotinevergiftiging veroorzaken. Ze worden duizelig of krijgen een epileptische aanval", aldus de arts-epidemioloog.

Alarm

Eerder dit jaar sloeg een artsencollectief alarm op TikTok over het vapegedrag van influencers. Dat leidde volgens het collectief tot een stroom van berichten van bezorgde ouders. Ze lijken machteloos te staan tegenover de sluwe marketing van de tabaksindustrie, die met kleuren, smaken en geurtjes jongeren tot vapen probeert te verleiden.

Volgens aanvullend onderzoek van het collectief, genaamd Artsen slaan Alarm, praat op dit moment een derde van de ouders regelmatig met hun kind over vapen, terwijl 18 procent vermoedt dat hun kind weleens vapet. Om die reden bieden artsen nu met een campagne hulp om meer bewustwording te creëren over de gevaren van vapen onder jongeren.

Verbod

Arts-epidemioloog Croes vindt dat scholen kinderen moeten verbieden om te roken of vapen op het schoolplein en dat er voorlichting moet worden gegeven. Croes: "Kinderen moeten echt doorkrijgen dat ze door de tabaksindustrie worden gebruikt. Ze raken hun vrijheid kwijt door verslaafd te worden."

Per 1 januari mogen vapes met een smaakje niet meer worden verkocht. Dat er een verbod op smaken voor e-sigaretten zou komen, was al duidelijk. Toenmalig staatssecretaris Blokhuis zei in 2020 dat e-sigaretten voor jongeren geregeld een opstapje waren naar het roken van gewone sigaretten en dat de smaken de drempel om te gaan 'vapen' verlaagden.

Sinds juli dit jaar geldt ook al een verbod op online verkoop van tabak en e-sigaretten.