Bezorgdheid in Oekraïne over verkiezingswinst Wilders

• Wessel de Jong & Chiem Balduk

  Redacteuren Buitenland

"Wordt een ultrarechtse tegenstander van hulp aan Oekraïne premier van Nederland?", kopte de Evropejska Pravda na de verkiezingswinst van de PVV van Geert Wilders. De Oekraïense nieuwssite beschrijft hoe de "Viktor Orbán van Den Haag" zich in het verleden pro-Russisch opstelde en tegen steun aan Oekraïne stemde. "Hoewel Oekraïne geen onderwerp was in de campagne, hoeven we van de PVV niets positiefs te verwachten", aldus de site.

Zo zijn er in de Oekraïense media meer bezorgde artikelen over Wilders' winst te lezen. Nieuwssite NV spreekt van de "Kapitein peroxide van de Europese Trump-familie". Nieuwsprogramma TSN brengt in herinnering dat Wilders niet naar de toespraak van president Zelensky voor de Tweede Kamer ging. Ook bij de publieke omroep worden zorgen geuit over Wilders' weerstand tegen Oekraïne.

Kortom: zorgen in Oekraïne om de winst van de PVV. "Er klinkt hier veel pessimisme en er wordt gevreesd voor het verder wegvallen van steun uit het Westen", zegt de Oekraïense analist Glib Volosky van de ngo Povernys Zjivim. Na de verkiezingswinst van de pro-Russische Fico in Slowakije zou Oekraïne opnieuw een trouwe bondgenoot kunnen verliezen, zo wordt gevreesd.

Wilders tegen levering F-16

Ook onder Oekraïners in Nederland klinkt ongerustheid. "Ik ben bezorgd dat de steun aan Oekraïne wordt verminderd", zegt Jana Roedenko, die de Russische bezetting van Boetsja overleefde en nu in Den Haag woont. "Nederland is erg belangrijk voor ons. Ik tel de dagen af tot de F-16's worden geleverd. Die gaan ons beschermen tegen de Russische raketten die op onze huizen worden afgevuurd."

Wilders heeft zich fel verzet tegen de levering van F-16's aan Oekraïne, omdat het in zijn ogen een "offensief middel" is, waarmee "Nederland in een oorlog wordt gerommeld". In het verkiezingsprogramma schreef de PVV dat materieel voor Oekraïne voor de eigen krijgsmacht moet worden behouden. De partij veroordeelt de Russische inval in Oekraïne, maar stemde herhaaldelijk tegen wapenleveranties aan Oekraïne. Ook keerde de PVV zich tegen sancties tegen Rusland.

Demissionair minister van Defensie Ollongren zei vanochtend te hopen dat de steun voor Oekraïne overeind blijft. "Dat is ook belangrijk voor onze eigen veiligheid, want Rusland zal niet stoppen met oorlog voeren als het een overwinning boekt in Oekraïne", aldus Ollongren.

Meerderheid voor steun

In Oekraïne wordt gevreesd dat Nederland zich binnen Europa aansluit bij de lijn van Hongarije, dat zich tegen wapensteun aan Oekraïne uitspreekt. "Ook zijn ze bezorgd dat Nederland een dwarsligger wordt wat betreft de toetreding van Oekraïne in de Europese Unie en de NAVO", zegt Robert Serry, oud-ambassadeur in Oekraïne. Hij hoopt dat ook de PVV Oekraïne wil blijven steunen.

"De PVV staat voor vrijheid. En juist in Oekraïne vechten ze voor die vrijheid. Als deze oorlog verkeerd afloopt, heeft dit ook gevolgen voor onze vrijheid", zegt Serry. "Ik hoop dat de VVD, die dit over zichzelf heeft afgeroepen door de regering te laten klappen, verantwoordelijkheid voelt om te voorkomen dat Nederland Oekraïne in de steek laat."

Een overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking staat achter Oekraïne, bleek uit een onderzoek van I&O Research van twee maanden geleden. Zes op tien respondenten zei achter de Nederlandse steun aan Oekraïne te staan, maar dat geldt niet voor PVV-kiezers.

Jana Roedenko put hoop uit de brede steun van Nederlanders. "Veruit de meeste mensen hier begrijpen onze pijn en willen ons steunen."

Dat valt ook terug te lezen in de meeste Oekraïense nieuwsmedia. "De meerderheid van het parlement blijft pro-Oekraïens. De winst van de PVV betekent dus niet dat Nederland Oekraïne beu is.", schrijft Hliv Volosky in een analyse voor Evropejska Pravda. Ook wijst hij erop dat Nederland een coalitieland is en dat Wilders zijn standpunt over Oekraïne zal moeten verzachten in een coalitie met bijvoorbeeld NSC.

Zelensky

De Oekraïense regering heeft niet formeel gereageerd op de verkiezingswinst. Wel had president Zelensky vandaag een telefoongesprek met Rutte. Daarin werd gesproken over onder meer "het behouden van Europese eenheid en het voortzetten van de militaire steun".

"Kyiv wil met iedereen blijven praten en uitleggen waarom steun nodig is", zegt de Oekraïense analist Volosky. Zo is Donald Trump, die zich sceptisch uitlaat over steun aan Oekraïne en volgend jaar opnieuw president hoopt te worden, juist door Zelensky uitgenodigd voor een bezoek aan Kyiv. Mocht Wilders premier worden, dan zal waarschijnlijk ook hij spoedig een uitnodiging ontvangen.