Staakt-het-vuren ophanden: dit weten we over de deal tussen Israël en Hamas
Weken is er achter de schermen over gesproken, nu is er via bemiddeling door Qatar een eerste akkoord tussen Hamas en Israël. Er komt een tijdelijk staakt-het-vuren, Hamas laat een deel van de gijzelaars vrij en een groep Palestijnen die gevangen zit in Israël komt ook op vrije voeten. Wat is er verder bekend over de deal?
Eerst over het staakt-het-vuren, waar het Israëlische kabinet vannacht mee instemde. Dat gaat vier dagen duren. In die periode kunnen er volgens Hamas en Qatar ook hulpgoederen de Gazastrook in worden gebracht.
Uitruil
De tweede poot van de deal gaat over de vrijlating van Israëliërs en Palestijnen. Er is de facto sprake van een uitruil. Hamas laat 50 mensen vrij die op 7 oktober werden ontvoerd. Het gaat om een groep vrouwen en minderjarigen. In Gaza worden op dit moment 237 gijzelaars vastgehouden, zowel burgers als soldaten. Volgens de Israëlische regering zitten onder hen 33 kinderen.
Israël laat op zijn beurt 150 vrouwen en jongeren tot en met 18 jaar vrij die nu vastzitten in Israëlische gevangenissen. De regering heeft een lijst gepubliceerd met 300 namen van Palestijnen die in aanmerking komen voor vrijlating. Er staan er 300 op, omdat er mogelijk een verlenging van de deal kan komen waarbij nog meer Israëliërs tegen Palestijnen geruild zullen worden. Maar in eerste instantie gaat het dus om 150 mensen.
In Israël zitten veel families in spanning of hun familieleden worden vrijgelaten:
In Israël zitten op dit moment tegen de 6000 Palestijnen in de gevangenis . Sinds het begin van de oorlog worden dagelijks tientallen Palestijnen gearresteerd. Het gaat daarbij niet altijd om criminelen. Een deel van de gevangenen, waaronder ook minderjarigen, zit zonder proces vast. Ook is niet altijd duidelijk om welke reden mensen vastzitten.
Op de lijst met namen van mensen die mogelijk vrijkomen staan vooral mannelijke tieners tussen de 15 en 18 jaar. De redenen voor hun detentie lopen uiteen van schade toebrengen aan gebouwen, stenen gooien tot vermoedelijke steun aan terrorisme.
Wanneer gaat de deal in?
Volgens Hamas en Egyptische media gaat de deal in vanaf morgenochtend 10.00 uur lokale tijd. Waarom niet meteen is niet duidelijk. Wel schrijft onder meer de Israëlische krant The Times of Israel dat Israëliërs nog 24 uur de mogelijkheid hebben om in beroep te gaan tegen de vrijlating van de Palestijnen die nu op de lijst staan.
Daarna verloopt de vrijlating gefaseerd over de beoogde vier dagen van het staakt-het-vuren. Hamas laat eerst een deel van de gijzelaars gaan, Israël volgt dan met de vrijlating van een deel van de Palestijnse gevangenen. Israël zegt dat het bestand na die vier dagen steeds met een dag kan worden verlengd, elke keer dat Hamas tien gijzelaars extra vrijlaat.
Vanuit de internationale gemeenschap klinken positieve reacties. De Amerikaanse president Biden zegt dankbaar te zijn voor het vrijkomen van de gijzelaars. Onder hen zitten ook veel mensen met een dubbele nationaliteit. Ook Rusland, de EU en uiteraard Qatar, dat de onderhandeling leidde, zijn positief.
President Abbas, de Palestijnse leider op de bezette Westelijke Jordaanoever, sprak de hoop uit dat dit een begin is van langere vredesonderhandelingen. Vanuit de Arabische en Islamitische wereld klinkt de roep op een permanent staakt-het vuren. De koning van Jordanië bespreekt vandaag met de Egyptische president hoe dit tijdelijke staakt-het-vuren kan worden omgezet in een eind van de oorlog. Beide landen hebben belang bij stabiliteit in de regio.
De vereniging van de familie van Israëlische gijzelaars zei in een verklaring heel erg blij te zijn met het nieuws. Wel is er nog veel onduidelijk, schrijven ze erbij. Ook benadrukken ze dat alle gijzelaars vrij moeten komen.
Binnen de Israëlische regering bestond geen unanimiteit over de deal. Critici vinden dat alle gijzelaars vrijgelaten zouden moeten worden voor er een deal gesloten kan worden.
