Als een kind wordt ontvoerd door Hamas-strijders en wekenlang gevangen zit in het door oorlogsgeweld geteisterde Gaza, is er dan een kans dat zo'n kind na de vrijlating ooit nog een blij en onbezorgd leven leidt?
Die vraag rijst nu er een akkoord is over een tijdelijke gevechtspauze en daaraan gekoppeld de vrijlating van de Israëlische kinderen die op 7 oktober werden gegijzeld. Dat zijn er naar schatting ongeveer dertig. Als de vrijlating nog deze week plaatsvindt duurde hun gevangenschap in Gaza een kleine zeven weken.
'Kinderen veerkrachtiger dan volwassenen'
Kan een gegijzeld kind na zo'n periode nog 'gezond' worden en zonder trauma door het leven gaan? "Ik heb in mijn vak geleerd om nooit te zeggen dat dat niet kan", zegt Moshe Farchi. Hij is trauma-expert bij de Tel-Hai-universiteit in Israël. "Kinderen zijn veerkrachtiger dan volwassenen."
Tot zover de hoopvolle woorden. Want hoewel bijna niemand weet onder welke omstandigheden de gegijzelde kinderen worden vastgehouden, staat als een paal boven water dat ze lange en intensieve psychische hulp nodig hebben na hun vrijlating.
Draag een kind niet. Hij of zij moet zelf lopen.
Het meest kwetsbaar zijn kinderen die zonder hun ouders worden vastgehouden, zegt Farchi. "Een kind dat alleen wordt vastgehouden, zonder familie, zoekt een volwassene waarop hij of zij kan bouwen. Als die er niet is, ervaart het kind van alle kanten het gevoel dat het wordt bedreigd."
Op het moment dat de kinderen vrij komen, moeten ouders en artsen direct de basis leggen voor een zo goed mogelijk herstel. Kinderen moeten snel het gevoel krijgen dat niet de gijzelnemers, maar zij zelf regie hebben over hun leven. Farchi geeft een voorbeeld: "Draag een kind niet. Hij of zij moet zelf lopen. Ze moeten het gevoel hebben dat ze weer controle hebben. Al is het over iets kleins."
Ook adviseert hij ouders: "Laat je kind zijn of haar kleren leggen waar ze thuishoren. Maak samen het bed op, enzovoort. Van die dingen die ze gewend waren vóór hun ontvoering."
Dat kinderen veerkrachtiger zijn dan volwassenen, zag Farchi met eigen ogen toen hij eerder families bijstond die te maken kregen met oorlogssituaties en evacuaties. Waar de ouders de hele dag stress en verdriet ervoeren, gingen de kinderen na verloop van tijd weer spelen en lachen. "Ik hoop dat dat ook geldt voor kinderen die nu door Hamas zijn gegijzeld. Dat zij ook kunnen spelen."
Hoop putten uit het verleden
Is er echt een kans dat ze helemaal herstellen van al het leed dat ze is aangedaan? Moshe Farchi put hoop uit de Jom Kipoer-oorlog in 1973 tussen Egypte en Syrië versus Israël. Ook toen zaten veel mensen gevangen, zelfs jarenlang. "Vandaag de dag weten we dat sommigen van hen erin slaagden weer te renderen, te werken, en een gezin te stichten."
Maar dat de gegijzelde kinderen veel last krijgen van angst en trauma's, "dat is vrijwel zeker. Maar met een goede behandeling reduceren we de symptomen en helpen we ze, voor zover we kunnen, zo goed mogelijk te herstellen."
