RIVM: direct verband tussen uitstoot Tata Steel en kans op ziekte

Mensen die in de IJmond wonen, hebben meer kans om ziek te worden door de uitstoot van Tata Steel. Dat concludeert het RIVM in een omvangrijk rapport.

Het instituut zegt dat voor het eerst is gekeken naar de uitstoot van alle bedrijfsonderdelen die leiden tot gezondheidsklachten. Eerdere onderzoeken van onder andere het RIVM en de GGD gingen over een deel van het bedrijf of een deel van de uitstoot. Door ook kennis en technieken uit verschillende disciplines te combineren, ontstaat nu een nieuw beeld van de risico's om ziek te worden in de buurt van de staalfabriek.

Nog niet eerder werd op deze schaal een direct verband aangetoond. Vooral inwoners van Wijk aan Zee hebben met veel overlast te maken. Door de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide door de fabriek leven mensen die in Wijk aan Zee wonen gemiddeld 2,5 maand minder lang. "Tata Steel levert een aanzienlijke bijdrage van die stoffen aan luchtconcentraties in de omgeving, soms met wel tientallen procenten", zegt onderzoeker Leendert Gooijer van het RIVM.

Ook inwoners van Velsen-Noord, IJmuiden, Beverwijk en Heemskerk hebben kans op een verminderde gezondheid. Bij die laatste plaats is het risico het laagst, met een halve maand kortere levensverwachting.

Het RIVM keek naar de uitstoot die Tata Steel op dit moment produceert en legde dat op de toekomstige situatie waarbij mensen levenslang worden blootgesteld aan de stoffen.

Longkanker en astma

Naast de kortere levensverwachting hebben inwoners van Wijk aan Zee ook tot 4 procent meer kans op longkanker. Kinderen in plaatsen rond Tata Steel hebben meer kans op astma en de uitstoot kan volgens het onderzoeksinstituut ook leiden tot neurologische schade met IQ-verlies tot gevolg.

De directie van het bedrijf zegt in een reactie "geraakt" te zijn door de bevindingen van het RIVM. Volgens Tata Steel zijn er al veel verbeteringen doorgevoerd: "We hebben een breed pakket ingezet om dingen aan te pakken en dat is zichtbaar in dit rapport", zegt Ruth van de Moesdijk, directeur van de afdeling HSSE (Health, Safety, Security and Environment). "De uitstoot van fijnstof is de afgelopen jaren verminderd. Het rapport laat zien dat onze uitstoot voldoet aan wettelijke grenswaarden."

Tata Steel wil ook de komende jaren doorgaan met staalproductie in de IJmond. Het bedrijf wil met alle betrokken partijen in gesprek "om samen de volgende stappen te zetten".

'Niet acceptabel'

Verantwoordelijk staatssecretaris Vivianne Heijnen vindt de uitkomsten van het rapport niet acceptabel: "Dat er zoveel gezondheidsverlies is op basis van de activiteiten van de industrie betekent dat wij ook een zorgplicht voelen om te kijken hoe we het kunnen verbeteren."

Voor de Dorpsraad Wijk aan Zee bevestigt dit rapport de vermoedens die zij al lange tijd hadden. Zij vinden dat de politiek moet ingrijpen door een deel van de fabriek direct te sluiten.

Dat gaat de staatssecretaris niet meteen doen: "Ik snap dat mensen heel erg geschrokken zijn, maar ik hoop ook dat ze zien dat er wel stappen worden gezet."

Het kabinet gaat met een expertgroep kijken naar voorstellen op maat, om de gezondheid van omwonenden te verbeteren. Ook geeft Heijnen aan dat er nog wordt gekeken naar een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. In reactie daarop zouden de regels voor Tata Steel strenger kunnen worden.