Kosmische goudkoorts: bedrijven willen asteroïden delven, maar gaat dat lukken?
Het zou zomaar een scène uit Star Trek kunnen zijn, maar er zijn bedrijven die er heilig in geloven: asteroid mining. Verschillende ondernemingen zijn van plan om zeldzame metalen van asteroïden uit de ruimte naar de aarde te brengen. Hoe werkt dit, is het financieel haalbaar en mag dat zomaar?
Asteroïden zijn rotsachtige objecten die metaal en ijs kunnen bevatten en zich in een baan door ons zonnestelsel bewegen. De afmetingen en vormen ervan variëren aanzienlijk, van rotsblokken van 1 meter doorsnee tot dwergplaneten met een diameter van bijna 1000 kilometer.
Het zijn met name de asteroïden met metaal die commerciële partijen in het vizier hebben. Sommige van die asteroïden zijn potentieel miljarden euro's waard doordat ze platinum group metals (pgm's) bevatten, zoals platina en palladium.
Hoge prijzen
Omdat ze goed bestand zijn tegen slijtage en corrosie zijn pgm's onmisbaar in veel industriële toepassingen. Ze worden gebruikt in auto's, batterijen, mobiele telefoons en medische apparatuur zoals pacemakers.
Omdat pgm's op aarde erg schaars zijn, worden er hoge prijzen voor gevraagd. Een kilo platina kost ruim 30.000 euro. De pgm's zijn afkomstig van ooit ingeslagen asteroïden en liggen over de wereld verspreid. Canada, Rusland, China en Zuid-Afrika zijn landen die over relatief veel van deze metalen beschikken. Onlangs werd er nog een "substantiële hoeveelheid" in Noorwegen gevonden.
Maar de vraag naar deze metalen is nog veel groter, zegt ruimtevaartdeskundige Erik Laan, ook docent ruimtevaartechnologie aan de Hogeschool InHolland in Delft. "Gezien de schaarste op aarde is het logisch dat we in de ruimte naar deze materialen op zoek gaan."
Haalbaarheid
Alleen: hoe krijg je die metalen hier? Volgens Laan is de techniek niet het probleem. "De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA is het drie jaar geleden al gelukt, en een ruimtevaartuig van NASA is momenteel onderweg terug naar aarde met materiaal van een asteroïde."
Een NASA-missie met materiaal van asteroïde Bennu zal over twee maanden weer op aarde landen:
Maar bij die missies ging het om onderzoek. Er werden maar kleine hoeveelheden materiaal meegenomen: JAXA wist 5,4 gram asteroïdestof mee te nemen en NASA is met ruim 60 gram onderweg. Naar verwachting landt het NASA-ruimtevaartuig na een reis van zeven jaar op 24 september weer op aarde. Een commerciële partij is het nog nooit gelukt om een asteroïde te delven.
Volgens Laan is het vooral de vraag of het economisch haalbaar is. De opbrengsten van de 'vangst' moeten groter zijn dan de enorme kosten die met deze projecten gepaard gaan. En omdat missies jaren kunnen duren moeten bedrijven een lange adem hebben, zegt Laan.
Taxi naar de ruimte
Het is de afgelopen jaren wel een stuk goedkoper geworden om naar de ruimte te gaan. Bij ruimtevaartbedrijf SpaceX van Elon Musk kunnen bedrijven via het rideshare-programma een plek op de herbruikbare Falcon 9-raketten kopen.
Bovendien is er vanwege de hoge dichtheid van pgm's niet veel volume nodig om tot grote opbrengsten te komen. Een blok platina ter grootte van een koelbox is op basis van de huidige prijs ruim 10 miljoen euro waard. Het is wel belangrijk om aanwezige metalen op de asteroïde te kunnen filteren met apparatuur; het grootste gedeelte van het asteroïdemateriaal is waardeloos.
De commerciële ruimteschepen die dit mogelijk moeten maken wegen ongeveer 200 kilo. Met dat gewicht kost een ritje op de Falcon 9 tegenwoordig zo'n 1,3 miljoen euro. Dat is echter maar een fractie van de totale kosten van een delvingsmissie. Om de kosten voor onderzoek, personeel en onderhoud terug te verdienen zou het delven op grote schaal moeten plaatsvinden om rendabel te zijn.
Eén van de partijen die hiermee bezig zijn, is het in Delft opgerichte Karman+. Dit bedrijf is naar Denver verhuisd omdat er in die regio meer ruimtevaartbedrijven actief zijn en er positief op de plannen is gereageerd. Het bedrijf is van plan om een monster van een kilo terug naar aarde te brengen op een eerste missie, en haalde in maart dit jaar nog 25 miljoen dollar op voor zijn plannen.
Andere partijen die onderzoeken hoe ze kunnen gaan delven zijn AstroForge, TransAstra en Deep Space Industries. AstroForge is het verst: het bedrijf wil nog dit jaar twee verkennende missies uitvoeren om in de ruimte een sonde te testen. Voor het eind van het decennium wil het bedrijf de eerste metalen naar aarde brengen. Door heel veel kleine mijnbouw-sondes te sturen moet de operatie uiteindelijk rendabel worden.
Hoe lang het nog duurt voordat er echt winst gemaakt kan worden? TransAstra, dat raketbrandstof in de ruimte wil winnen, denkt al binnen een decennium op grote schaal actief te kunnen zijn. Deskundigen denken dat het nog wel een paar jaar langer gaat duren, maar dat het gaat gebeuren, daar twijfelen ze niet aan.
Maar zelfs als het delven van asteroïden winstgevend blijkt te zijn, is het de vraag of het zomaar is toegestaan om zeldzame metalen naar de aarde te halen. Hemellichamen zijn niemands eigendom. Er zijn wel landen, zoals Luxemburg en de Verenigde Staten, die het delven van asteroïden voor commercieel gebruik expliciet hebben goedgekeurd in hun nationale wet.
Het onderwerp staat ook op de agenda van de Verenigde Naties. Tot een algemene overeenkomst over het delven van asteroïden is het echter nog niet gekomen.
