Virgin Galactic maakt eerste commerciële 'ruimtevlucht', maar hoe veilig is het?

• Ivo Landman

  redacteur Online

Bijna twintig jaar na de oprichting van Virgin Galactic voert het bedrijf van de Britse miljardair Richard Branson vanmiddag zijn eerste echte commerciële vlucht uit. Zes mannen gaan met het raketvliegtuig VSS Unity naar de rand van de ruimte. Met de verongelukte onderzeeër Titan vers in het geheugen is de vraag of dat wel zo'n goed idee is.

Redelijk veilig zal de Galactic 01-vlucht wel zijn, na tientallen proefvluchten, verwacht luchtvaartexpert Joris Melkert. De vergelijking met de mini-onderzeeër gaat wat dat betreft niet op. Nieuwe ruimtevaartuigen moeten goedkeuring krijgen van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA. Branson heeft zelf ook al een keer meegevlogen op een proefvlucht. "Maar de ruimte ingaan is complex, het blijft altijd een uitdaging om het goed en veilig te doen", zegt Melkert.

Dat het mis kan gaan bleek in 2014, toen een ander ruimtevliegtuig van het bedrijf tijdens een testvlucht boven Californië verongelukte. Een piloot kwam om het leven, de ander raakte zwaargewond toen de VSS Enterprise crashte door een probleem met de staartvleugels. Dat euvel is verholpen en sindsdien is zoiets niet meer gebeurd.

Directeur Tommaso Sgobba van de International Association of the Advancement of Space Safety ziet wel degelijk parallellen met de geïmplodeerde Titan. "Je hebt het in beide gevallen over technologie in een extreme omgeving met een pleziertocht als doel", zegt hij tegen Space.com. "Die omgeving geeft niet veel kans op overleven als er iets misgaat." Het gebrek aan veiligheidseisen voor de commerciële vehikels vormt volgens hem een schril contrast met de strenge eisen die gelden voor de ruimtevaartorganisatie NASA van de Amerikaanse overheid.

Broeikasgas

Voor Joris Melkert telt ook de milieuschade. Ruimtetoerisme staat nog in de kinderschoenen, maar in de toekomst kan het aantal lanceringen verveelvoudigen.

Raketten stoten stoffen uit heel hoog in de atmosfeer, verklaart hij. Ook waterdamp is een broeikasgas. In lagere luchtlagen komt dat als sneeuw of regen naar beneden. Maar op die hoogte is de lucht zo ijl dat die deeltjes blijven hangen. "Met een paar raketten is dat niet zo erg, maar wel als het er heel veel worden."

Een veelgehoord argument voor ruimtetoerisme is dat passagiers zich tijdens zo'n vlucht bewust worden van de kwetsbaarheid van de aarde, het zogenoemde overview-effect. Astronaut André Kuipers, die twee keer de ruimte inging en meer dan een half jaar in het ISS woonde, ervoer dat zelf. "Maar daar heb je wel even voor nodig", benadrukt hij. "Tijdens mijn eerste vlucht nam ik pas na een paar dagen de tijd om uit het raam te kijken en drong het tot me door: wow, ik ben hier en de aarde is daar."

Hij voegt eraan toe dat je niet de ruimte in hoeft om je bewust te zijn van de kwetsbaarheid van de planeet. "Dat kan ook zonder de kromming van de planeet te zien of de dunne dampkring. Als je het noorderlicht ziet of een mooi uitzicht kun je net zo goed het gevoel krijgen dat je deel bent van iets groters."

Hij wijst erop dat de vlucht van Virgin Galactic niet eens zo veel te maken heeft met ruimtevaart. "De VSS Unity bereikt niet de juridische grens van de ruimte op 100 km hoogte en de tijd dat de passagiers daarvan kunnen genieten duurt maar een paar minuten. Dan zweeft-ie weer terug."

Ook Kuipers ziet liever niet duizenden ruimtetoeristen met raketten en ruimtevliegtuigjes naar de rand van de ruimte vliegen, al begrijpt hij die wens. "Het zit in onze aard om grenzen op te zoeken, zoals door de Mount Everest te beklimmen. Maar als er heel veel van dat soort vluchtjes komen, wordt het een ander verhaal. Net als met al dat afval op de Mount Everest."

Als mensen toch zo'n tripje willen maken, heeft hij wel een tip. "Ga niet rondzweven en met balletjes gooien, dat kan ook wel op een paraboolvlucht. Ik zou naar buiten kijken."