'Publieke gezondheidszorg wankelt, stel gezondheidscommissaris aan'
Het fundament onder de publieke gezondheidszorg in Nederland is "zwak", "wankel" en "te kwetsbaar". Daarmee staat de volksgezondheid onder druk. Dat concludeert de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in een rapport.
"Het is te vrijblijvend en versnipperd geregeld, te veel gericht op de korte termijn en er wordt te weinig in geïnvesteerd", schrijft de raad, een belangrijk adviesorgaan voor regering en parlement.
De helft van de Nederlanders heeft inmiddels een of meer chronische ziekten. Er zijn grote sociaal-economische gezondheidsverschillen. Het rapport haalt aan dat Nederland qua gemiddelde levensverwachting is afgezakt van een koppositie in de EU naar de middenmoot, schrijft NRC, dat het onderzoek al eerder had ingezien.
"Kortom het gaat op heel veel punten niet goed", zegt voorzitter van de raad, Jet Bussemaker in het NOS Radio 1 Journaal. "We zaten in de voorhoede, maar we hobbelen achteruit."
De publieke gezondheidszorg wordt uitgevoerd door 25 GGD's, maar de coronacrisis heeft volgens de adviesraad laten zien dat de GGD's te weinig mensen en geld hebben voor reguliere taken in preventie van vaccinaties tot infectieziektebestrijding.
Volgens de raad wordt er "schokkend weinig aan publieke gezondheidszorg" uitgegeven. Het geld is bovendien vaak tijdelijk. De financiering is in vergelijking met de curatieve zorg "mager". In 2019 werd 97 miljard euro uitgegeven aan de zorg. Voor publieke gezondheidszorg was 2,8 miljard beschikbaar.
Speciale 'gezondheidscommissaris' aanstellen
De raad doet een flink aantal aanbevelingen om de publieke gezondheidszorg te versterken. Zo moet het budget omhoog en moeten concrete wettelijke doelstellingen worden vastgesteld. Volgens de RVS zijn doelen nu te vrijblijvend.
"Gemeenten kunnen mooie plannen maken, maar er is niemand in Nederland die verantwoording aflegt over wat al die plannen nu samen doen met de volksgezondheid", zegt Bussemaker. Volgens de voorzitter is er een "gebrek aan verantwoording en sturing in het hele systeem".
Bussemaker spreekt over een projectencarrousel. "Met maar heel weinig samenhang, en daarmee ook weinig effect."
Een nieuwe speciale regeringscommissaris moet de samenwerkingen tussen het ministerie van VWS en de GGD's verbeteren. Deze persoon moet met een "helder mandaat" langjarig benoemd worden. De gezondheidscommissaris moet voorstellen doen voor de wettelijk vastgestelde doelen, een gezondheidsagenda opstellen en gemeenten aansporen beter hun best te doen.
