Noodopvang voldoet niet, overheid moet van rechter snel actie ondernemen
De Nederlandse Staat en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moeten van de rechter maatregelen nemen zodat de (crisis)noodopvang voor asielzoekers aan de internationale normen gaat voldoen. De rechtbank Den Haag oordeelde in een kort geding dat Stichting Vluchtelingenwerk Nederland afgelopen zomer aanspande.
De rechter oordeelt dat iedere asielzoeker die zich in Ter Apel, of bij een ander asielzoekerscentrum in Nederland meldt, recht heeft op onderdak. Een overdekte slaapplaats, water, voedsel en toegang tot hygiënisch sanitair zijn de minimale eisen. Afgelopen zomer sliepen asielzoekers soms nachten buiten omdat er geen plek was. Vorige week deelde een actiegroep nog tenten uit aan asielzoekers waar geen slaapplek voor was.
Per direct moet er dag en nacht toegang zijn tot drinkwater en moet er voldoende en geschikt voedsel zijn, vindt de rechter. De overheid moet daarnaast binnen negen maanden zorgen voor een slaapkamer "met minimaal 4 m2 slaapruimte per persoon, een deur die kan worden afgesloten en een raam dat kan worden geopend".
Dit is een kraakheldere en noodzakelijke uitspraak.
Vluchtelingenwerk wilde dat de rechter de Staat een ultimatum zou stellen om te zorgen voor een menswaardige asielopvang. Die is nu zowel in noodopvanglocaties als op crisisnoodopvanglocaties ernstig onder de maat, vindt de stichting. De opvang zou niet voldoen aan internationale normen zoals die zijn vastgelegd in de Europese Opvangrichtlijn en het Verdrag voor de Rechten van het Kind.
Vluchtelingenwerk eiste dat asielzoekers een afsluitbare slaapkamer krijgen, vrije toegang tot sanitaire voorzieningen hebben en dat er voldoende eten voor alle asielzoekers is waarbij rekening is gehouden met hun eetgewoonten. De rechter gaat dus mee in de eisen van Vluchtelingenwerk.
Frank Candel, voorzitter van Vluchtelingenwerk, noemt het een kraakheldere en noodzakelijke uitspraak. "Maar dit is nog geen reden tot vreugde. Het is triest dat voor iets basaals als humane opvang een uitspraak van de rechter nodig is, en we zijn pas blij als geen enkele asielzoeker meer in een tent, gymzaal of evenementenhal hoeft te slapen."
Opvang van kwetsbaren
De rechter heeft ook beslist dat kwetsbaren per direct uit de crisisnoodopvang moeten. Dit zijn tijdelijke locaties zoals sporthallen die door de veiligheidsregio's worden aangedragen en waar de voorzieningen minimaal zijn.
Kwetsbaren zijn onder anderen baby's en hun ouders, alleenreizende kinderen, asielzoekers die medische behandeling nodig hebben of kampen met psychische problemen en hoogzwangere vrouwen. Zij moeten worden overgebracht naar locaties die passen bij hun omstandigheden.
Al maanden trekken de inspectie en belangengroepen aan de bel over de opvang van amv's (alleenstaande minderjarige asielzoekers). Op dit moment zitten er gemiddeld zo'n 300 kinderen in het aanmeldcentrum Ter Apel, omdat er te weinig opvangplekken voor hen zijn.
In Ter Apel is officieel plek voor 55 kinderen, vanuit daar gaan ze door naar andere opvanglocaties. De rechter zegt dat de opvang voor deze kwetsbare groep binnen twee weken moet worden verbeterd en dat er extra opvangplekken moeten komen. Over twee weken mogen er maximaal 55 minderjarigen in Ter Apel worden opgevangen en moeten ze binnen vijf dagen naar een andere locatie, speciaal voor kinderen, worden overgebracht.
Ook wilde Vluchtelingenwerk dat de Staat en het COA alle asielzoekers in Nederland gelijk behandelen. Volgens de organisatie is bijvoorbeeld de kwaliteit van de opvangplekken voor Oekraïners nu hoger dan die voor andere vluchtelingen. Die vordering wijst de rechter af, omdat de situatie van de Oekraïners verschilt van asielzoekers.
Van der Burg deelt zorgen
Een woordvoerder van staatssecretaris Van der Burg voor Asiel en Migratie zegt dat die de uitspraak nader bestudeert. Wel is er al overleg met Vluchtelingenwerk. "Wij denken graag met hem mee", reageert Candel van de stichting. "Van der Burg moet zo snel mogelijk met een plan komen."
"De zorgen die Vluchtelingenwerk naar voren heeft gebracht, zijn ook onze zorgen", zegt de woordvoerder van Van der Burg. "Op dit moment bieden we asielaanvragers niet wat wij in eerdere jaren wel konden bieden. Dat zien wij ook."
Van der Burg vraagt vandaag in een brief aan gemeenten om bij te dragen aan de opvang van asielkinderen. "Voor ons staat voorop dat minderjarigen kwetsbaar zijn en menswaardige opvang in een veilige omgeving verdienen."
