Schaakrel duurt voort: 'Niemann speelde waarschijnlijk meer dan 100 keer vals'
De omstreden schaakgrootmeester Hans Niemann zou in meer dan 100 onlineduels hebben valsgespeeld. Dat is de conclusie van een onderzoek van de schaakwebsite chess.com, die Niemann de toegang tot het platform voorlopig heeft ontzegd.
"We hebben ontdekt dat Hans waarschijnlijk heeft valsgespeeld, waaronder in verschillende evenementen waar prijzengeld te verdienen was", staat in een uitvoerige verklaring van 69 pagina's te lezen. Chess.com leverde daarmee geen half werk af en is na alle bevindingen vrijwel zeker van Niemanns fraude.
In de persoon van Ken Regan heeft er ook nog een onafhankelijke expert naar de zaak gekeken, die geen enkele twijfel over het valsspelen kent.
Bom barst in St. Louis
Niemann won onlangs in St. Louis verrassend van wereldkampioen Magnus Carlsen. De Noor beschuldigde de Amerikaan daarna van valsspelen en weigert nog tegen hem te spelen. Niemann (19) gaf daarop toe in twee onlinepartijen, toen hij 12 en 16 was, te hebben valsgespeeld.
Volgens chess.com heeft Niemann echter illegale hulp gekregen in meer dan 100 onlinepartijen, waarvan de meest recente in 2020 was.
Het onderzoek naar valsspelen is erg ingewikkeld. Talloze partijen, ook van spelers van dezelfde leeftijd en sterkte, worden met elkaar vergeleken. Dit om opvallende uitschieters aan het licht te brengen en te beoordelen. Ook wordt bijvoorbeeld gekeken of de gespeelde zetten overeenkomen met de opties die schaakcomputers zouden geven.
Harde bewijzen zijn eigenlijk niet te leveren, maar wel kan geconcludeerd worden dat er bij Niemann 'zeer onwaarschijnlijke' patronen waar te nemen zijn in de geleverde prestaties. "We hebben zoveel statistische vreemdheden ontdekt, dat wij het eigenlijk wel weten", zegt Peter Doggers, die als journalist bij Chess.com werkt.
Er zijn verschillende manieren waarop schakers kunnen valsspelen. "Online kun je bijvoorbeeld in een andere browser een schaakcomputer laten meedraaien", zegt Doggers. "Bij fysieke wedstrijden kun je je mobiel meenemen. De schaakprogramma's die daarop staan zijn vaak al sterker dan Deep Blue, die in 1996 Garry Kasparov versloeg."
Valsspelen gebeurt vaak heel subtiel, stelt de schaakjournalist. "De spelers weten ook dat wij controleren, dus het komt niet vaak voor dat iemand die valsspeelt de hele tijd goede zetten doet. Grootmeesters als Niemann hebben bovendien ook vaak maar één of twee keer per partij een tip van een computer nodig om een wedstrijd te doen kantelen."
Nog een onderzoek
Naast het rapport van chess.com heeft de internationale schaakbond FIDE een officieel onderzoek ingesteld naar Niemann.
Een onderzoekscommissie van drie personen moet achterhalen wat er klopt van de uitlatingen van zowel Carlsen als Niemann. "De commissie probeert alle beschikbare gegevens en bewijzen te verzamelen en hoopt daarmee te kunnen vaststellen wat er klopt van de beweringen van beide schakers."
Eerder sprak grootmeester Loek van Wely al over de rel:
