Weer ruimte voor grootgebruikers op stroomnet Brabant en Limburg

Het hoogspanningsnet in Limburg en Noord-Brabant heeft vanaf december weer ruimte voor nieuwe windparken, zonneparken en grootverbruikers. Afgelopen drie maanden konden die geen aansluiting krijgen omdat het stroomnet te vol was. Het capaciteitstekort ontstond door de snelle opkomst van warmtepompen, laadpalen, nieuwe bedrijven en de elektrificatie van de industrie.

Vanaf half juni zocht onder meer landelijk netbeheerder Tennet naar een oplossing. Een tijdelijke werd gevonden in de vorm van 'spits mijden'. Dat houdt in dat gebruikers op een ander moment stroom verbruiken of opwekken.

Een voorbeeld is een fabriek die doordeweeks minder produceert en meer in het weekend, als de vraag naar stroom lager is. Of een gascentrale die de stroomproductie afschaalt als de zon schijnt, maar juist opschaalt als het donker is en er geen stroom meer door zonnepanelen wordt geleverd. Iets vergelijkbaars gebeurt al op kleine schaal in Zeeland, en zal volgens Tennet verder worden geïntroduceerd op plekken waar het net is overbelast.

Bedrijven die daar aan meewerken krijgen een vergoeding van Tennet. In totaal maakt de netbeheer daar 23,5 miljoen euro per jaar voor vrij. Het resultaat: 1700 megawatt aan extra ruimte. Dat is vergelijkbaar met tien keer het vermogen van de stad Maastricht.

Het hoogspanningsnet piept en kraakt op veel plekken. En dat blijft nog wel even zo. Hoe dat zit, zie je in deze video:

Een van de bedrijven die afgelopen maanden niet verder konden met de transitieplannen is Dommelsch. De bierbrouwerij wil een gasketel vervangen door een elektrische. Daarnaast wil het laadpalen neerzetten zodat het vrachtwagens kan vervangen door elektrische vrachtwagens.

De nieuwe ruimte die er nu komt, moet zulke plannen weer mogelijk maken. Er komt 722 megawatt vrij voor bedrijven die een nieuwe aansluiting willen of meer stroom willen gebruiken. Tennet verwacht dat dat genoeg is voor alle grootverbruikers die nu op de wachtlijst staan.

Daarnaast komt er 960 megawatt beschikbaar voor nieuwe wind- en zonneparken. Dat zal niet voldoende zijn om de hele wachtlijst aan projecten weg te werken, waarschuwt Tennet.

Krapte tot 2027

"Volle netten mogen ons vestigingsklimaat en onze duurzaamheidsambities niet in de weg staan", zegt Ben Voorhorst. Hij is door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is aangesteld als speciaal coördinator om de problemen met het elektriciteitsnet in de twee zuidelijke provincies op te lossen. Toch duurt de krapte in Noord-Brabant nog tot 2025 en in Limburg nog tot 2027, blijkt uit onderzoek dat onder leiding van Voorhorst is uitgevoerd.

Tegen die tijd moeten netversterkingen in onder meer Boxmeer, Venray en Geertruidenberg klaar zijn. Om dit soort versterkingen mogelijk te maken, investeren Tennet en de lokale netbeheerder Enexis de komende tien jaar samen 4,8 miljard euro.

'Leidt tot problemen'

Netbeheerder Enexis, waarmee Tennet samenwerkt, noemt de nieuwe capaciteit geweldig nieuws voor klanten in Noord-Brabant en Limburg. Tegelijkertijd leidt de uitbreiding in het hoogspanningsnet volgens Enexis mogelijk tot meer regionale bottlenecks. "Zie Tennet als de snelwegen: als die worden uitgebreid, dan moeten onze n-wegen dat ook aan kunnen", zegt een woordvoerder van Enexis.

Volgens Enexis is de vraag vooral waar het vermogen straks in zijn gebied landt. "Er zijn nu al plekken waarvan we weten dat het sowieso krap wordt omdat het daar al bijna vol zat, zoals in West-Eindhoven en Hapert. Mogelijk leidt het ook bij andere stations tot problemen."

Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij dat bedrijven weer kunnen worden aangesloten. "Dit lag allemaal op zijn gat voor tientallen bedrijven. Met alle gevolgen van dien voor de Nederlandse economie en de verduurzaming van ons land."

De problemen zijn nog niet helemaal voorbij, zeggen de organisaties. "De kaart van Nederland met netgongestie kleurt voor 10 van de 11 provincies nog steeds vuurrood. Wachttijden voor vergunningen van 5 tot wel 8 jaar zijn gewoon geworden, voor de energietransitie is dat maatschappelijk onacceptabel.'