CPB: Nederlandse financiële stelsel kan schokken opvangen
De Nederlandse financiële sector staat er goed voor en kan toekomstige schokken opvangen. Dat is de belangrijkste boodschap van de jaarlijkse risicorapportage Financiële Markten van het Centraal Planbureau.
Er zijn risico's, waaronder de oorlog in Oekraïne en de stijgende prijzen, maar de Nederlandse banken zijn weerbaar, concluderen de onderzoekers. Toch zouden er wel problemen kunnen ontstaan als meerdere schokken elkaar versterken.
De financiële sector is goed uit de coronacrisis gekomen en de buffers van banken zijn aanzienlijk, waardoor die risico's kunnen opvangen. Een aantal van de risico's die de onderzoekers benoemen hangen samen met de oorlog in Oekraïne. De hoge energieprijzen, bijvoorbeeld. Sommige landen in het eurogebied kunnen daardoor harder geraakt worden omdat ze afhankelijker zijn van geïmporteerde energie. Dat kan ook Nederland raken, vanwege handelsrelaties met die landen.
Meer verdiend op leningen
Ook zou de inflatie ertoe kunnen leiden dat huishoudens en bedrijven hun schulden minder goed kunnen aflossen. Daar komt bij dat de rentes stijgen, waardoor de lasten kunnen toenemen. Als leningen niet kunnen worden afgelost maken banken verlies. Tegelijkertijd kunnen de stijgende rentes ook een voordeel zijn voor de financiële sector, omdat daardoor meer kan worden verdiend op leningen.
De stijgende rente is wel een nadeel voor de Nederlandse staatsschuld, want de staat is daardoor meer kwijt aan rentebetalingen. De schulden in Zuid-Europese landen zijn een stuk hoger dan in Nederland, en met name voor die landen vormen de hogere rentes een probleem. Vanwege de verwevenheid van banken is het risico op een Europese schuldencrisis volgens de onderzoekers nog steeds aanwezig.
Ze refereren aan het (dreigende) faillissement van dochterbedrijven van Russische banken. Zo ging eind april in Nederland de Amsterdam Trade Bank failliet als gevolg van de sancties tegen Moskou. Volgens het Centraal Planbureau vallen de risico's voor het Europese financiële stelsel mee, omdat deze banken klein zijn en een groot deel van de spaartegoeden is gegarandeerd door het depositogarantiestelsel.
Onder water
De onderzoekers zien ook een risico in een mogelijke omslag op de woningmarkt. De huizenprijzen zijn de afgelopen jaren sterk gestegen, en mochten die gaan dalen, dan zou een deel van de huishoudens financieel onder water kunnen komen te staan. Grote verliezen bij financiële instellingen hierdoor verwachten de onderzoekers niet, omdat mensen relatief trouw hun hypotheek betalen en omdat banken dus aanzienlijke buffers hebben.
Corona blijft een risico, omdat ongewis is of het virus echt weg is of toch weer terugkomt. Daarnaast leidt het nu tot lockdowns in China vanwege het zerocovid-beleid daar. De directe gevolgen daarvan voor Nederland zijn beperkt, maar net als met de oorlog in Oekraïne kan Nederland wel indirect geraakt worden vanwege de handelsrelaties met de rest van de wereld.
