Na twee jaar stopt coronasteunpakket, maar 'niet alles weer bij het oude'

Na ruim twee jaar eindigt het corona-steunpakket voor bedrijven. Vanaf vandaag kunnen ze geen gebruik meer maken van subsidies om hun personeel (NOW-regeling) of vaste lasten (TVL-regeling) te betalen als zij omzetverlies lijden door de coronacrisis. Ook kunnen ondernemers niet meer automatisch hun belastingbetalingen uitstellen.

Het pakket werd al eerder stopgezet, maar vanwege nieuwe beperkende maatregelen werd het daarna toch weer in het leven geroepen.

Na-ijlend effect

Een van de bedrijven die tot op het laatst gebruik heeft gemaakt van het pakket is de overdekte miniatuurwereld Miniworld Rotterdam. "Het is niet zo dat op het moment dat de lockdown voorbij is, alles gelijk weer bij het oude is", zegt directeur Marc van Buren. "Er zit een heel lang na-ijlend effect bij ons."

De afgelopen twee jaar heeft het bedrijf de marketing stilgelegd omdat al het geld nodig was om te overleven, vertelt Van Buren. Kinderen die 6, 7 en 8 waren toen corona begon zijn inmiddels te oud geworden voor de attractie. "Op het moment dat die kinderen te oud worden en je marketingmachine ligt twee jaar stil, dan ben je je nieuwe aanwas kwijt. Voor je dat weer op peil hebt, dat duurt even."

Schulden oplossen

Van Buren wordt gecoacht door Jos Jans, van het Ondernemersklankbord. Dat is een stichting die samenwerkt met onder meer het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en werkgeversorganisatie VNO-NCW. In de coronacrisis bood de stichting gratis coaching aan aan ondernemers.

Jans helpt Van Buren onder meer met onderhandelingen over de betalingsregelingen voor de huurachterstand en met manieren om de bezoekersaantallen weer op peil te krijgen. Jans coacht ook andere ondernemers.

"Eigenlijk met steeds hetzelfde patroon", zegt hij. "Schulden, of het nou huurschuld is of belastingschuld, dat moet worden opgelost." Daarnaast helpt hij de ondernemers ook met weer focussen op de toekomst.

De overheid heeft in het kader van het steunpakket enorme bedragen aan bedrijven overgemaakt de afgelopen twee jaar. Om de salarissen van personeel door te betalen kregen bedrijven bijna 22,5 miljard euro overgemaakt. Ruim 475.000 keer kregen bedrijven de subsidie toegewezen.

Die aantallen zullen nog een beetje oplopen, want tot 13 april hebben ondernemers de tijd om een aanvraag in te dienen. Die aanvraag gaat dan wel over de periode tot vandaag.

Voor de tegemoetkoming in de vaste lasten is tot afgelopen zondag in totaal 8,5 miljard euro toegekend aan bedrijven. Bijna 400.000 keer werd er tot nu toe gebruik van gemaakt.

Hoe langer het steunpakket duurde, hoe meer kritiek er kwam op het generieke karakter van de maatregelen. Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau (CPB), zei in april vorig jaar dat de steun een keer moest stoppen omdat het delen van de economie zou bevriezen.

Ook in een evaluatie van het steunpakket concludeerde het CPB dat hoe langer de coronacrisis duurde, hoe groter de nadelen werden. En ook De Nederlandsche Bank wees steeds meer op de nadelen van het pakket: het legde een groot beslag op de overheidsfinanciën en zou op den duur een gezonde economische dynamiek verstoren.

Jans heeft samengewerkt met ondernemers die eigenlijk niet levensvatbaar meer waren. "Ik heb ook een aantal bedrijven geadviseerd: stop nou met je onderneming. Zorg dat de zaak op een goede manier wordt afgewikkeld en ga ergens in loondienst", zegt hij. "Je probeert ze overeind te houden, maar op een gegeven moment moet je ook een keer de handdoek in de ring kunnen gooien."

Terugvorderingen

Hoe de totale miljardenrekening van het steunpakket precies verdeeld gaat worden tussen de overheid en bedrijven is nog niet duidelijk. Alle overgemaakte bedragen zijn voorschotten, op basis van een inschatting van ondernemers zelf hoe groot hun omzetverlies zou zijn.

De komende tijd staat in het teken van het definitief vaststellen van alle subsidies, op basis van de echte omzet die in alle periodes van de afgelopen twee jaar zijn behaald. Bedrijven kunnen dan ook een terugvordering krijgen, of nog extra geld krijgen.

Over de eerste periode loonsteun, van maart tot mei 2020, kreeg 70 procent van de bedrijven een terugvordering. Voor de meest recente periode waarvan de definitieve vaststelling bekend is, januari tot maart 2021, was dat 40 procent.