Strijd rond Severodonetsk neemt toe, dit staat er op het spel

Nu de laatste Oekraïense militairen uit Marioepol zijn vertrokken en Rusland daar de overwinning claimt, richten de Russen hun aandacht nog intensiever op de oostelijke Donbas-regio. Onder meer de stad Severodonetsk moet het ontgelden. Vijf vragen en antwoorden over het verloop van de oorlog daar.

Wat gebeurt er in Severodonetsk?

Volgens de Oekraïense autoriteiten schieten de Russen de stad bewust kapot, waarbij tientallen doden en gewonden zijn gevallen. De regionale gouverneur meldde dit weekend dat Severodonetsk dag en nacht wordt gebombardeerd. Ook zou het Russische leger de stad grotendeels hebben omsingeld.

Severodonetsk ligt in de provincie Loegansk, die samen met de provincie Donetsk deel uitmaakt van de Donbas-regio. Pro-Russische separatisten riepen delen van die twee provincies in 2014 uit tot 'volksrepublieken':

Volgens de Oekraïense gouverneur gebruiken Russische troepen rond Severodonetsk de strategie van de verschroeide aarde. Daarbij wordt alles vernietigd wat nuttig kan zijn voor de vijand.

Russische staatsmedia spreken van pogingen om Severodonetsk en omliggende gebieden te "bevrijden".

Wat is het belang van de stad?

Severodonetsk ligt in de regio Loegansk, die voor een groot deel in Russische handen is. De hoofdstad van die regio, de gelijknamige stad Loegansk, staat sinds 2014 niet meer onder controle van Oekraïne. Daarom worden veel overheidstaken sindsdien uitgevoerd vanuit Severodonetsk, dat voor de oorlog ruim 100.000 inwoners telde.

De stad is een van de laatste grote bolwerken in die regio die Oekraïne nog kan verdedigen, zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga, verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie en de Universiteit Leiden. Hij legt uit dat de omsingeling van Severodonetsk geheel in lijn is met de bijgestelde doelen van het Kremlin.

De Russen zetten vorige maand hun zinnen op de Donbas, nadat pogingen om Kiev in te nemen waren mislukt. De belegering van Severodonetsk kan worden gezien als poging om de hele provincie Loegansk in te nemen, zegt Osinga.

Oost-Europadeskundige Bob Deen omschreef Severodonetsk gisteravond in Nieuwsuur als de toegangspoort tot de rest van de Donbas:

Als Severodonetsk valt, loopt de verdediging van Loegansk op zijn eind, zegt Osinga. Hoewel de stad kleiner is dan Marioepol, verwacht hij dat we er de komende periode soortgelijke schade gaan zien.

Hoe was de situatie in Severodonetsk tot nu toe?

Hoewel de gevechten rond de stad de laatste dagen zijn verhevigd, is het zeker niet voor het eerst dat daar strijd wordt geleverd. Eind april en begin deze maand werden er al zware gevechten gemeld.

Maar ook voor de Russische invasie eind februari waren vijandelijkheden geen onbekend terrein voor Severodonetsk en het omliggende gebied. "Sinds 2014 wordt in het hele frontgebied daar stelselmatig gevochten", zegt Osinga. "Weliswaar was de intensiteit laag, maar door die strijd tegen de pro-Russische separatisten hebben de Oekraïners wel geleerd hoe ze zich moeten wapenen."

Zo is de Oekraïense infanterie volgens hem inmiddels "behoorlijk goed ingegraven" in loopgraven en worden er bijvoorbeeld mijnen neergelegd om de Russen tot bepaalde routes te dwingen.

Hoe gaat het in de rest van de regio?

In de Donbas is al enkele weken een gevecht gaande dat al was voorspeld, zei oud-generaal Mart de Kruif vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal. "Een soort Eerste Wereldoorlog-achtig scenario waarbij de Oekraïners zijn ingegraven in loopgraven en bunkers en de Russen hen met kanonnen en raketten proberen uit te schakelen."

Waarom de Donbas zo belangrijk is voor Rusland, leggen we uit in deze video:

Volgens De Kruif vallen bij de huidige gevechten in Oost-Oekraïne dagelijks honderden slachtoffers aan beide kanten, maar wordt er nauwelijks terreinwinst geboekt. "Wat je ziet op satellietbeelden: de Russen beginnen met schieten, Oekraïners duiken weg. Als de Russen stoppen met schieten, komen de Oekraïners uit hun bunkers en gaan ze de loopgraven in om te vechten. Dit alles is zo intensief, dat is geen maanden meer vol te houden."

Hoe nu verder?

Ook defensiedeskundige Osinga vraagt zich af hoelang zowel de Russische als Oekraïense troepen de huidige gevechten in de Donbas zullen volhouden.

Dat hangt volgens hem af van meerdere onzekere factoren, zoals de hoeveelheid artillerie-eenheden waarover Oekraïne de beschikking heeft en de mate waarin Rusland het luchtoverwicht naar zich toe weet te trekken. "In de rest van Oekraïne lukte dat laatste niet, maar in de Donbas zitten de Russen dichter bij hun eigen vliegvelden."