Kalm debat Macron en Le Pen, botsingen over Rusland en hoofddoeken

Het eerste en enige televisiedebat tussen de Franse president Emmanuel Macron en zijn uitdager Marine Le Pen is gevoerd op het scherpst van de snede, al ging het er degelijker aan toe dan bij hun vorige verkiezingsdebat in 2017. Vooral onderwerpen als de kosten voor levensonderhoud en werkgelegenheid leidden tot discussie. Ook over de oorlog in Oekraïne en een door Le Pen voorgesteld hoofddoekverbod botsten de kandidaten met elkaar.

Uit een opiniepeiling van bureau Elabe, in opdracht van de Franse nieuwszender BFMTV en het tijdschrift L'Express, blijkt dat 59 procent van de kijkers Macron de winnaar vond van het tv-debat. 39 procent van de kijkers vond Le Pen overtuigender.

Zoals verwacht probeerde Le Pen in het debat vooral de onvrede over het presidentschap van Macron te voeden. Volgens de rechts-radicale politica zijn de Fransen na vijf jaar Macron alleen maar op achteruit gegaan. "Ik heb het Franse volk de afgelopen vijf jaar zien lijden", zei ze aan het begin van het debat, toen beide kandidaten kort het woord kregen om uit te leggen waarom zij een betere president zouden zijn dan hun concurrent.

Presidentskandidaat Le Pen beschuldigde president Macron ervan de economische belangen van burgers te verwaarlozen:

Macron haalde hard uit naar zijn tegenstandster over haar houding ten opzichte van Rusland en haar reactie op de Russische invasie van Oekraïne. Macron verweet Le Pen haar eerdere waardering voor president Poetin en zei dat ze afhankelijk is van het Kremlin door een miljoenenlening die ze jaren geleden heeft afgesloten bij een Russische staatsbank. In dat verband verwees Macron ook naar haar erkenning van de Russische annexatie van de Krim, in 2014.

'Poetin is je bankier'

"U bent afhankelijk van Rusland, u bent afhankelijk van president Poetin. U hebt een lening genomen bij een Russische bank", beet Macron haar toe. "Veel van uw keuzes komen voort uit deze afhankelijkheid. U spreekt niet tegen een andere leider als u tegen Poetin praat, u hebt het tegen uw bankier als u met Rusland in gesprek bent. Dat is het probleem."

De Franse president maakte een punt van de banden tussen Le Pen en de Russische president Poetin:

Geagiteerd wees Le Pen het verwijt van te warme banden met Rusland van de hand: "Ik ben een volledige vrije en onafhankelijke vrouw.". Zij viel Macron juist af omdat hij Poetin ooit ontving in Versailles. Dat Macron over de lening begon, vond ze oneerlijk.

Een ander onderwerp waarover Le Pen en Macron botsten, was een hoofddoekenverbod in de openbare ruimte. Le Pen wil zo'n verbod, maar volgens Macron zal dat leiden tot "een burgeroorlog". "Ik zal het heel duidelijk zeggen: ik denk dat de hoofddoek een uniform is dat wordt opgelegd door islamisten. En ik denk dat veel jonge vrouwen die het dragen geen andere keuze hebben", zei Le Pen.

Macron reageerde dat Frankrijk het eerste land zou zijn waar religieuze uitingen worden verboden in de publieke ruimte. "Wat u hier zegt, is heel serieus. U gaat een burgeroorlog ontketenen in de voorsteden als u dit doet", waarschuwde hij. "Hoeveel politieagenten moeten achter vrouwen aan gaan rennen om dit verbod te handhaven?"

Loonsverhogingen

Le Pen wil zich als president vooral inzetten voor de portemonnee van de Fransen, zo maakte ze duidelijk. De 53-jarige politica wil bijvoorbeeld de energiebelasting verlagen en de inkomstenbelasting voor mensen onder de 30 jaar afschaffen. Ook beloofde ze de salarissen te verhogen.

Dat voorstel kwam haar op kritiek te staan van Macron, die erop wees dat de president van Frankrijk niet de bevoegdheid heeft om loonsverhogingen door te voeren. "U gaat de salarissen niet verhogen en ook geen bonussen uitdelen", zei hij. "Dat doen leidinggevenden in het bedrijfsleven, niet anderen."

Macron wees op de crises waarmee Frankrijk de afgelopen jaren te maken had, van de coronapandemie tot de oorlog in Oekraïne. Maar, zei hij: "We kunnen ons land sterker maken." Volgens hem kan dat onder meer door over te stappen op een groene economie.

De verkiezingen zijn niet alleen belangrijk voor Frankrijk, maar ook voor de rest van Europa. Waarom dat zo is, legt correspondent Frank Renout uit in deze video:

Het debat tussen Macron en Le Pen wordt alom als cruciaal beschouwd, nu de tweede en beslissende ronde van de verkiezingen voor de deur staat. Aan de eerste ronde, anderhalve week geleden, deden twaalf kandidaten mee. Macron en Le Pen eindigden op de eerste en tweede plek, met respectievelijk 27,8 en 23,1 procent van de stemmen.

Zondag gaan de Fransen naar de stembus om een keuze te maken tussen beide kandidaten. In de peilingen loopt Macron voor op Le Pen, maar zijn voorsprong is niet heel groot. En er staat veel op het spel: relatief veel kiezers hebben nog geen keuze gemaakt. Veel kiezers die in de eerste ronde op de radicaal-linkse Mélenchon stemden, zweven nog.