Kleine voorsprong Macron in peilingen, vanavond belangrijk debat
De twee presidentskandidaten in Frankrijk gaan vanavond voor het eerst met elkaar in debat, live op vier televisiezenders. Er hangt veel van af, dus de kandidaten bereiden zich extreem goed voor.
De zittende president, Emmanuel Macron, verzamelde de afgelopen dagen medewerkers en ministers om zich heen om standpunten, antwoorden en argumenten voor te bereiden. De rechts-radicale Marine Le Pen trok zich met adviseurs terug in een huis in West-Frankrijk, oefende op het debat en huurde iemand in die de rol van Macron speelde.
Niets is aan het toeval overgelaten. De teams van de twee kandidaten overlegden intensief met de tv-zenders: hoe ziet het decor eruit, wie zit waar, en welke vragen worden gesteld? In de studio staan maar liefst 23 camera's en er is zelfs gemeenschappelijk besloten welke temperatuur het binnen wordt: 19 graden. Eén beslissing viel al vroeg: de prominente tv-journaliste Anne-Sophie Lapix mocht het debat niet leiden: Le Pen en Macron vinden haar te kritisch.
Een tv-debat kan grote invloed hebben op de uitslag van de verkiezingen. Bij de laatste presidentsverkiezingen, vijf jaar geleden, gingen Macron en Le Pen ook met elkaar in debat. Macron kwam uit de bus als winnaar, bleek uit peilingen. Le Pen daalde een aantal procentpunten in de peilingen. Ze zei zelf het tv-debat verloren te hebben vanwege haar "enorme vermoeidheid". Daar heeft ze nu een oplossing voor: cafeïne en vitamine c, vertelde ze tegen dagblad Le Parisien.
De Fransen kiezen hun president in twee etappes. Anderhalve week geleden was de eerste stemronde, met twaalf kandidaten. Macron en Le Pen kregen de meeste stemmen en gingen door naar de tweede en beslissende ronde, komende zondag.
De reacties in beide kampen op de uitslag van de eerste ronde:
In de peilingen gaat Macron op kop, maar zijn voorsprong is niet heel groot. In de campagne gaat het er daarom soms hard aan toe. Macron probeert Le Pen in diskrediet te brengen en als gevaarlijk en extremistisch neer te zetten, zo wil hij een front tegen haar vormen. Le Pen probeert van de verkiezingen een 'referendum' over Macron te maken: ze hoopt alle onvrede over hem van de afgelopen jaren te mobiliseren.
Beide kandidaten zijn op zoek naar de kiezers die bij de eerste ronde op een van de andere kandidaten stemden. De radicaal-linkse Jean-Luc Mélenchon eindigde als derde, net achter Le Pen met 22 procent van de stemmen.
Le Pen zegt nu dat Mélenchon-kiezers bij haar terechtkunnen omdat ze het opneemt voor mensen met lage inkomens. Macron beloofde een deel van de klimaatmaatregelen van Mélenchon over te nemen.
En er is nog een groep waar Macron en Le Pen hongerig naar kijken: de niet-stemmers. Bij de eerste ronde stemde slechts 74 procent van de Fransen; de laagste opkomst in 20 jaar. De thuisblijvers vormen dus ruim een kwart van het electoraat. Van de Franse jongeren ging zelfs maar iets meer dan de helft stemmen.
In het tv-debat vanavond zullen de twee presidentskandidaten vrijwel zeker lonken naar die niet-stemmers, met nieuwe plannen en beloftes. Dat wordt geen gemakkelijke opgave. Van de kiezers heeft 66 procent geen vertrouwen in de regering. Zo'n 59 procent heeft geen vertrouwen in het parlement. Ongeveer 57 procent van de Fransen vindt dat de democratie slecht functioneert. Ze zeggen politiek vooral te associëren met 'wantrouwen' en 'walging'.
De groep niet-stemmers is zo omvangrijk dat ze electoraal belangrijk is geworden. Als een deel besluit om na het tv-debat alsnog te stemmen op Macron of Le Pen, kan dat de uitslag flink beïnvloeden. Als ze opnieuw thuis blijven, heeft dat ook gevolgen. Bij een lage opkomst kan een kleine groep kiezers de uitslag al beïnvloeden, helemaal bij een nek-aan-nekrace.
Vooralsnog is er een grote groep die geen van beide presidentskandidaten steunt. Veel kiezers vinden Le Pen te extreem en veel kiezers zijn ook ontevreden over de vijf jaar die Macron president was. Actievoerende studenten gebruikten vorige week de leus 'ni Macron, ni Le Pen': ze willen op geen van beiden stemmen.
Vanavond hebben Macron en Le Pen ruim twee uur de tijd om de kiezers te overtuigen.
