Nederland stopt toch met financiering fossiele brandstofprojecten in buitenland
Nederland belooft toch te stoppen met investeringen in buitenlandse kolen-, olie- en gasprojecten. De regering heeft besloten zich aan te sluiten bij een groep landen die tijdens de klimaattop in Glasgow beloofde om binnen een jaar een einde te maken aan de overheidssteun voor fossiele projecten buiten de eigen landsgrenzen.
Het demissionaire kabinet zei eerder dat een volgend kabinet hier een besluit over moet nemen. Dat leidde tot grote verontwaardiging van milieuorganisaties en een aantal politieke partijen. Onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Investeringsbank sloten zich eerder al aan bij de ondertekenaars.
Nederland is sinds vorig jaar al in gesprek met het bedrijfsleven en ngo's over de "mogelijke afbouw van steun voor fossiele transacties" via garantstellingen, zei een woordvoerder van het ministerie van Financiën eerder. De Nederlandse overheid stond in 2020 voor ruim 4,5 miljard euro garant voor (toeleveranciers van) de olie- en gassector, blijkt uit stukken van Atradius Dutch State Business, de exportkredietverzekeraar van de Nederlandse staat.
"Nu is de top, en dan moet je het ook niet uitstellen", zegt demissionair premier Rutte over het nieuwe besluit.
Hij erkende dat hij met oproep tot "actie actie actie" op het congres ook wel een "grote broek" had aangetrokken:
Wat het concreet gaat betekenen kan het demissionaire kabinet nog niet zeggen. Volgens Rutte gaat het om een "belangrijke eerste stap" en moeten dingen nu verder uitgewerkt worden. Het is niet zo dat de garantstelling van 4 miljard euro voor deze projecten zomaar naar duurzame energie kan, "maar de richting is nu duidelijk en de stap is betekenisvol", zegt Rutte.
'Enige goede keuze'
Kamerleden van onder meer GroenLinks, D66 en de Partij voor de Dieren (PvdD) zijn blij met de draai van het demissionaire kabinet. "De enige goede keuze", zegt D66-Kamerlid Boucke "We willen, moeten vooroplopen. En investeren in de toekomst in plaats van in fossiele technieken en brandstoffen van de vorige eeuw."
Ouwehand (PvdD) noemt het nieuwe besluit een "succes van de klimaatmars". Dit weekend deden tienduizenden mensen mee aan een klimaatmanifestatie in Amsterdam.
Greenpeace spreekt van een "onvermijdelijke stap van Nederland". De milieuorganisatie benadrukt wel dat het nog niet om een officieel besluit van de klimaattop gaat. "Nederland moet nu echt doorpakken en samen met andere landen ervoor zorgen dat in de eindtekst van deze klimaatconferentie ook echt komt te staan dat we stoppen met overheidssteun voor de fossiele industrie."
Op één hoop
Uit een belronde van de NOS langs bedrijven die direct en indirect van deze garantiestellingen gebruikmaken, komt naar voren dat de beslissing zeker impact zal hebben, maar dat nog niet duidelijk is wat de aard en omvang ervan zal zijn. De verwachting is dat de kosten van ontginning in het buitenland zullen oplopen.
Bedrijven vinden het lastig dat in dit verdrag alle fossiele brandstoffen op één hoop worden gegooid. Ze zijn met name verbaasd dat gas niet wordt uitgezonderd, omdat daar wereldwijd, en ook in Nederland, nog een grote afhankelijkheid van is.
In de Kamerbrief van de demissionaire staatssecretaris Vijlbrief (D66) staan een aantal nuances. Zo zullen de risico's van het ontginnen van gas- en olievelden niet meer gedekt worden, maar is nog onduidelijk wat er met projecten zal gebeuren die indirect te maken hebben met de fossiele energiesector. Vijlbrief geeft hierbij het voorbeeld van het uitbaggeren van een haven waarin ook fossiele brandstoffen worden getransporteerd. Dit moet nog worden uitgezocht.
Ook onderschrijft Vijlbrief dat dit besluit gevolgen kan hebben voor de internationale concurrentie. Daarom is het volgens hem noodzakelijk dat zoveel mogelijk andere landen het verdrag tekenen. Het demissionaire kabinet zegt zich in te zullen zetten om zoveel mogelijk kennis en banen in Nederland te behouden.
