Terwijl vanmiddag duizenden demonstranten door de straten van Glasgow lopen, maken landendelegaties de balans op van de eerste onderhandelingsweek op de wereldwijde klimaattop. "De 1,5 graad opwarming levend houden", is de uitdrukking die telkens voorbij komt. Alléén als nieuwe afspraken leiden tot een snelle uitstootdaling, kan de opwarming van de aarde nog worden beperkt tot 1,5 graad.
Maar of de onderhandelingen op de goede weg zijn? Het antwoord op die vraag hangt in Glasgow sterk af van aan wie je hem stelt.
Op de top zijn er al wat toezeggingen gedaan. Over striktere klimaatdoelen en het uittrekken van geld voor arme landen bijvoorbeeld, maar voor veel (jonge) demonstranten gaat dit nog lang niet ver genoeg. Ze krijgen daarin opvallend genoeg gelijk van de voorzitter van de conferentie, de Brit Alok Sharma. Pas als je de bril opzet van een jongere, kun je goed zien hoe urgent het klimaatprobleem is, vindt hij.
Het eerste wat Sharma op een persconferentie gisteren zei was: "Ik ben onder de indruk van jonge klimaatactivisten." En: "Ik dring er bij alle politieke leiders en beleidsmakers op aan om te luisteren naar jonge mensen en hun verhaal mee te nemen naar de onderhandelingen." Jongeren zelf, met de Zweede activiste Greta Thunberg voorop, hebben weinig tot geen vertrouwen meer in een goede afloop.
Verrassende mededeling
De eerste week van de top heeft niettemin een paar concrete toezeggingen opgeleverd. Zo kondigden groepen landen aan te zullen stoppen met ontbossing, de uitstoot van het broeikasgas methaan terug te brengen en te stoppen met de financiering van buitenlandse fossiele projecten. De laatste verklaring werd overigens door Nederland niet ondertekend.
Ook deden sommige landen nieuwe klimaatbeloften, zoals India dat in 2070 CO2-neutraal wil zijn, en Brazilië dat z'n doel voor 2030 een beetje aanscherpt. Het Internationale Energie Agentschap kwam met de verrassende mededeling dat alle nieuwe beloftes bij elkaar leiden tot een opwarming van 1,8 graden. Een flinke verandering ten opzichte van een eerdere berekening.
Maar veel klimaatexperts vinden het te vroeg om te juichen, al zijn ze voorzichtig positief. "Het is mij nog niet duidelijk of de voorgestelde methaanreductie bovenop de eerdere klimaatbeloftes komt, want zo niet, dan dreigt dubbeltelling", zegt klimaatwetenschapper Leo Meyer. "Nog twijfels genoeg voor de cijferaars en te vroeg om te juichen, maar toch al een mooi resultaat van 'Glasgow".
Mooie woorden
Ook Detlef van Vuuren van het Planbureau voor de Leefomgeving reageert voorzichtig positief: "Steeds meer landen beloven emissies te reduceren tot netto nul ergens halverwege deze eeuw. Landen proberen afspraken te maken over ontbossing, en methaan. Maar de cruciale vraag gaat over uitvoering. Toch, als landen dit allemaal echt gaan implementeren, dan komen we een heel eind richting het doel van het Parijse Klimaatakkoord."
Het voorzichtige optimisme wordt niet gedeeld door de 27-jarige Mara de Pater, organisator van de speciale klimaattrein naar Glasgow. "Er klonken deze week best mooie woorden, bijvoorbeeld over ontbossing. Maar als je de kleine lettertjes leest, dan blijken de afspraken niet bindend. Ook bij andere onderwerpen zie je dat afspraken zo worden opgeschreven dat landen zich er niet aan hoeven te houden of dat landen hun bijdrage zo klein mogelijk proberen te maken."
Komende week staan nog twee moeilijke kwesties op de agenda: geld en uitstoothandel. Het eerste gaat over de honderd miljard dollar die jaarlijks van rijke naar arme landen moet gaan. Het geld is bedoeld om hen te helpen bij schade die optreedt door klimaatverandering, en omdat ook zij de energietransitie moeten doormaken.
Spannende week
Deze belofte dateert van 12 jaar geleden, maar het geld is nog altijd niet bij elkaar gebracht, tot grote ergernis van arme landen. Die wijzen er opnieuw veelvuldig op dat het klimaat niet verandert door hun toedoen, maar door de uitstoot van rijke landen. De handel in uitstoot tussen landen is een ander heet hangijzer. Er wordt al zes jaar over gepraat, maar tot nu toe zonder resultaat.
Volgens voorzitter Alok Sharma wordt het nog een spannende week. "Er waren hier op het podium toezeggingen van de ene wereldleider na de andere, dat meer actie nodig is, en dat de uitstoot in dit decennium moet dalen. Maar dat zal ook daadwerkelijk tot uiting moeten komen in afspraken die hun onderhandelaars en ministers komende week gaan maken."
Heb je vandaag een half uurtje over? Kijk dan naar deze explainer van NOS op 3 over klimaatverandering:
