'De Britse variant wordt dominant', zei De Jonge. Wat weten we er nu van? 

Het kabinet en experts maken zich grote zorgen over de opkomst van de Britse variant van het coronavirus. Minister De Jonge zei gisteravond bij de coronapersconferentie dat deze variant waarschijnlijk ook hier dominant wordt. Dat is zeer zorgelijk, zeggen experts, want de mutant slaat veel sneller om zich heen. Zes vragen over deze Britse variant.

Allereerst: hoe zit het met die besmettelijkheid?

De mutant verspreidt zich 40 tot 70 procent sneller dan het coronavirus dat wij tot nu toe kennen, blijkt uit Britse en Deense studies. "Dat is zorgwekkend", zegt epidemioloog en adviseur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) Amrish Baidjoe. "Want zelfs met de huidige variant lukt het in veel landen niet om de R-waarde onder de 1 te krijgen." De verspreiding neemt dus op veel plaatsen nog altijd toe.

"Het is mijn opinie, en die van andere experts, dat het een kwestie van tijd is voor deze Britse variant wijdverspreid is." Baidjoe is bang dat dit voor grote problemen zal zorgen. Met meer besmettingen raken er meer mensen ziek en zal het aantal overlijdens toenemen.

De consequenties kunnen gigantisch zijn, laat NOS op 3 in deze vijf afbeeldingen zien:

Hoe komt het dat deze variant sneller rondgaat?

"Dat zit hem met name in de verspreiding van mens tot mens", zegt viroloog Mariet Feltkamp. "Studies tonen aan dat mensen die geïnfecteerd zijn met deze variant waarschijnlijk veel meer virus in hun keel hebben, naar verluidt tegen de honderd keer meer."

"Een ander aspect zit bij de ontvanger. Het is misschien zo dat je van deze variant minder virus nodig hebt om besmet te raken. Dat heeft ermee te maken dat de Britse variant zich beter lijkt te binden aan de receptor." Aangenomen wordt dus dat iemand die besmet is het virus sneller overbrengt, en anderen het sneller krijgen.

"Dat zijn allemaal scenario's die op tafel liggen", zegt Baidjoe. "Maar veel moet ook nog uitgezocht worden in het lab. Dat duurt nog even."

Wat weten we over de aanwezigheid in Nederland?

We weten dat het virus hier aanwezig is, maar over de omvang is nog weinig te zeggen. Daarom is in de gemeente Lansingerland - waar besmettingen met de Britse variant zijn vastgesteld - begonnen met het testen van álle inwoners. De operatie werd maandag aangekondigd.

De GGD Rotterdam-Rijnmond en het Erasmus MC willen zo beter inzicht krijgen in de verspreiding van het coronavirus en de Britse variant. Zo'n dertig besmettingen met de mutant zijn te linken aan een uitbraak op een basisschool in de gemeente.

Vorige week zei hoogleraar virologie Marion Koopmans dat 1 tot 5 procent van de Nederlanders die in de week daarvoor positief werden getest, besmet is met de Britse variant. "We moeten erg oppassen wat hiermee gebeurt", waarschuwde ze toen.

Wat gebeurt er als deze variant hier dominant wordt?

Dat is nog lastig te voorspellen. Dat is alleen nog in Groot-Brittannië het geval, en op het moment dat het virus daar begon rond te waren was de situatie anders dan hier. Op dat moment was de lockdown in een gedeelte van het land opgeheven. In Londen waren cafés en restaurants bijvoorbeeld open. Dat zorgde ervoor dat de verspreiding nóg sneller ging.

Vast staat dat wij zo'n snelle verspreiding als in Engeland niet aan zouden kunnen. "Er is geen enkel zorgsysteem, ook in Duitsland niet, ook in Engeland niet, en ook in Nederland niet, wat dat aankan", zei Ernst Kuipers van het Landelijke Netwerk Acute Zorg vanmorgen in de Tweede Kamer:

Merk je zelf dat je de Britse variant hebt?

Nee, zegt viroloog Feltkamp. "Als patiënt merk je geen verschil, je wordt er bijvoorbeeld niet zieker van. Voor zover we weten zijn er ook geen andere symptomen die we kunnen herkennen bij de patiënt. Je ziet het alleen bij de populatie: de absolute aantallen besmettingen nemen toe."

Werken de huidige vaccins ook bij deze variant?

"Dat is onderzocht en je bent, wanneer je gevaccineerd bent, ook beschermd tegen deze variant", zegt Feltkamp. "De vraag is wel of de huidige vaccins goed werken tegen andere nieuwe varianten, zoals die uit Zuid-Afrika. Daar zitten wat andere subtiele mutaties in."

Is deze variant besmettelijker voor kinderen?

Dat werd in eerste instantie in Engeland wel gedacht, maar inmiddels is daar onduidelijkheid over ontstaan. Jaap van Dissel van het RIVM zei vanochtend in de Tweede Kamer dat uit onderzoek blijkt dat kinderen de Britse variant niet extra verspreiden, zoals eerder wel werd gevreesd, maar niet alle experts zijn het hierover eens.

"Je kunt nog niet met zekerheid zeggen dat kinderen een kleine rol spelen bij de verspreiding", zegt epidemioloog Baidjoe. "Uit Britse data eek de groep van 11 tot 18-jarigen deze variant rond de Kerst juist het meest verspreiden. Maar we kunnen kinderen daarom niet uitsluiten als bron van besmettingen."

Wat kun je doen om besmetting te voorkomen?

Kortgezegd: je nog beter aan de maatregelen houden. Dat blijkt lastig, maar blijft noodzakelijk, benadrukken experts. Alleen door afstand van elkaar te houden kunnen we besmetting voorkomen. Om verspreiding van de Britse variant tegen te gaan kan het zijn dat lockdownregels verscherpt moeten worden.

"We moeten kijken wat we eventueel nog extra kunnen doen", zei Jaap van Dissel van het RIVM in de Tweede Kamer. Van Dissel denkt vooral aan maatregelen om het aantal bezoeken dat mensen aan elkaar brengen te verminderen. "Dat zien wij nu duidelijk als het zwakke punt. Hoe voorkom je dat mensen teveel bij elkaar op bezoek gaan?"