Zorgen over mutaties: 'De vraag is of we in de stilte voor de storm zitten'

De Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus is voor het eerst in Nederland vastgesteld, meldt het RIVM. En ook de Britse mutatie verspreidt zich in ons land: woensdag stond de teller op vijftig mensen.

Door de Britse variant is de situatie in Londen niet meer onder controle. Het virus blijkt 60 tot 70 procent besmettelijker dan de oude variant. Burgemeester Sadiq Khan heeft de noodtoestand afgekondigd: 1 op de 30 mensen in Londen is besmet met het virus, in sommige delen zelfs 1 op de 20. En in de Londense ziekenhuizen liggen nu meer patiënten dan tijdens de piek in april. Is dit ons voorland?

"De vraag is of we hier in de stilte voor de storm zitten", zegt IC-arts en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care Diederik Gommers. "Het Outbreak Management Team kwam bijeen vandaag en er was veel discussie. De getallen laten zien dat de lockdown effect heeft, maar het ongewisse van de Britse variant maakt het een hele moeilijke discussie", aldus Gommers in het NPO 1-programma M.

Gisteren sprak Gommers met Engelse collega's die hem waarschuwden: 'Bereid je voor, want je weet niet wat er op je afkomt'. "Bij mij kwam het beeld terug van eind februari toen we de Italianen hoorden roepen. Daar schok ik echt van", aldus Gommers.

Je ziet nu een aantal clusters van besmettingen met het nieuwe virus in Nederland, zegt Gommers. "Gelukkig gaat het om kleine aantallen, maar zo begon het in Engeland ook. Afgelopen week zagen we het aantal besmettingen omlaag gaan, en nu ineens vrij fors omhoog: dan vraag je je af of dit het begin is van de Engelse mutant? Maar dat weten we nog niet."

Correspondent Tim de Wit over de hoge nood en het beddentekort in de Londense ziekenhuizen:

Niet alleen over de Britse variant is veel onduidelijk, ook van de Zuid-Afrikaanse mutatie weten we vooralsnog weinig. "Virussen muteren vaak. En dat doet het coronavirus nu ook", zegt hoofd Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het RIVM Aura Timen. "Van zowel de Britse als de Zuid-Afrikaanse variant wordt vermoed dat ze besmettelijker zijn. We hebben geen aanwijzingen dat de mutaties ook een ernstiger ziekteverloop laten zien."

Volgens Timen moeten we ons voorbereiden op meer varianten, naast de Britse en de Zuid-Afrikaanse. "Het is wel te verwachten dat er verschillende varianten nog de kop opsteken de komende tijd. Wat belangrijk is, is dat de maatregelen bewezen effectief zijn. De komst van deze nieuwe varianten maakt het belang van de maatregelen nog groter. We hebben gezien wat de Britse variant in het Verenigd Koninkrijk aanricht aan problemen in de zorg, dus we moeten alles op alles zetten om te voorkomen dat het virus zich in Nederland verder verspreidt."

Vaccins lijken te werken

Onderzocht wordt nog hoe het virus reageert op de huidige vaccins. Farmaceut Pfizer zei eerder vandaag dat zijn vaccin ook lijkt te werken tegen de zogenoemde N501Y-mutatie in de Zuid-Afrikaanse en Britse mutatie en tegen vijftien andere mutaties.

Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie bij het UMCG, bevestigt dit. "Ze hebben getest op een bepaalde mutatie op het spike-eiwit waarmee het virus contact maakt met de cellen, de eerste stap in het infectieproces. Het vaccin lijkt daartegen te werken."